Tarım ve Orman Bakanlığınca hazırlanan İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilmesine İlişkin Yönetmelik, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yönetmelik, 3 Temmuz 2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun 8/K maddesi uyarınca, üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazilerinin Bakanlıkça kiraya verilerek tarımsal üretime kazandırılmasına yönelik usul ve esasları belirliyor.
KİRALAMAYA UYGUN YERLER
Buna göre, Hazine'nin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan tarım arazileri hariç olmak üzere mülkiyeti gerçek veya tüzel kişilere ait olup üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazileri, arazinin vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılması şartıyla bu yönetmelik hükümleri çerçevesinde Bakanlıkça sezonluk olarak kiraya verilecek.
ARAZİ KİRALAMA KOMİSYONU OLUŞTURULACAK
Bakanlıkça kiraya verilecek tarım arazilerinin rayiç kira bedelini tespit etmek ve kiralama işlemlerini gerçekleştirmek amacıyla Arazi Kiralama Komisyonu oluşturulacak. Arazi Tespit Komisyonu il müdürlüğünde il müdür yardımcısı veya şube müdürü, ilçe müdürlüğünde ilçe müdürü başkanlığında toplanacak.
Kiraya verilecek tarım arazileri, "Toprak, topografya ve iklimsel özellikleri tarımsal üretim için uygun olup, halihazırda tarımsal üretim yapılan veya yapılmaya uygun olan veya imar, ihya, ıslah edilerek tarımsal üretim yapılmaya uygun hale dönüştürülebilen araziler" olarak tanımlandı.
Komisyon üyeleri kendilerine, eşlerine veya birinci derece kan ve kayın hısımlarına ait tarım arazileri ile ilgili yapılan itirazın incelenmesinde görev alamayacak. Arazi Tespit Komisyonu; kadastro parsel verileri, uydu görüntüleri, coğrafi bilgi sistemleri, diğer kamu kurumlarından elde edilecek veriler üzerinden yapılacak çalışmalar ve yerinde gerçekleştirilecek arazi kontrolleri ile işlenmeyen tarım arazilerini tespit edecek. Tespit çalışmalarına altlık teşkil edebilecek veriler Bakanlıkça sağlanacak.
EYLÜL- AĞUSTOS ARASI KİRALAMA YAPILABİLECEK
İşlenmeyen tarım arazilerinin tespitinde, içinde bulunulan yılın 1 Eylül tarihi ile bölgelere göre değişen hasat dönemi dikkate alınarak en geç takip eden yılın 31 Ağustos tarihine kadar olan süre dikkate alınacak. Tespiti yapılan işlenmeyen tarım arazileri Bakanlık kayıt sistemleri ile karşılaştırılarak kontrol edilecek.
Arazi Tespit Komisyonu tarafından yapılan kontrol sürecinin tamamlanmasının ardından, ekonomik bütünlüğü sağlayan parseller ve ekonomik bütünlük kapsamı dışında kalıp Arazi Tespit Komisyonunca ekonomik tarımsal üretim yapılacağı değerlendirilen parseller tespit edilecek. Dikili ve örtü altı tarım arazileri kiralama işlemleri kapsamına alınmayacak.
İŞLENMEYEN TARIM ARAZİLERİ İNTERNETTEN DUYURULACAK
Kiralama sezonu içerisinde, kiralanan tarım arazilerinin maliklerinden herhangi biri tarafından bir sonraki sezonda üretim yapacağına dair bir başvuru yapılmaması durumunda bu araziler üst üste iki yıl işlenmeyen tarım arazileri listesine eklenecek. İşlenmeyen tarım arazileri listesi il/ilçe müdürlükleri tarafından beş gün süre ile mahallinde, elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde ilan edilecek. Arazi malikleri ve diğer ilgililer, listeler ile ilgili itirazlarını ilan süresi içerisinde Arazi Tespit Komisyonuna yapabilecek. Komisyon bu itirazları üç gün içinde karara bağlayacak.
İtirazların değerlendirilmesi sonucu oluşturulan nihai liste mülki amirin veya yetkili kıldığı kişinin onayı ile kesinleşecek. Kesinleşen işlenmeyen tarım arazileri listesinde yer alan tarım arazileri için rayiç kira bedelleri tespit edilecek ve belirlenen formata göre Kiralanacak Tarım Arazileri Listesi oluşturulacak. Listede kiracıların yetiştirebilecekleri ürün veya ürün gruplarına da yer verilecek. Bu araziler, kira geliri arazi maliklerine ait olmak üzere, arazinin vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılması şartıyla Arazi Kiralama Komisyonu tarafından kiralanacak.
Kiralama işlemleri kiralama sezonu dikkate alınarak gerçekleştirilecek. Kiralama işlemi, tek bir tarım arazisi parseli bazında yapılabileceği gibi, üretim planlaması kapsamında yetiştirilecek ürün, kiracı potansiyeli ve tarımsal üretimin ekonomik verimliliği dikkate alınarak birden fazla tarım arazisi parselini kapsayacak şekilde de yapılabilecek. Kiralama öncelikli olarak; kiraya verilecek tarım arazisinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına yapılacak.
KİRAYA VERİLECEK ÖNCELİKLİ GRUPLAR
Kiralanacak tarım arazileri; rayiç kira bedelinden az olmamak üzere öncelikle istekli olan sekizinci fıkrada belirtilen öncelikli gruplara, öncelikli gruplardan birden fazla istekli çıkması halinde en yüksek teklifi verene, öncelikli gruplardan istekli çıkmaması halinde ise diğer isteklilerden en yüksek teklifi verene kiralanacak. Kesinleşen kiracılara kira bedeli, kira süresi, ödeme koşulları, kira bedelinin yatırılacağı banka hesabı, vergi, resim, harçları ve diğer giderler gibi sözleşme giderleri ve benzeri bilgileri de içeren formata göre düzenlenerek tebligat yapılacak.
KİRACILARIN YAPMASI GEREKENLER
Kiracı, kiralama sezonu boyunca kiraladığı tarım arazisi üzerinde, tarımsal üretim planlaması kapsamında belirlenen ürün/ürün gruplarını üretmekle, genel tarımsal üretim tekniklerine riayet etmekle, toprağın yapısını bozacak uygulamalardan kaçınmakla, arazi üzerindeki çok yıllık bitkiler ve varsa sabit tesisleri korumakla yükümlü tutulacak.
----
Tarım ve Orman Bakanlığından:
İŞLENMEYEN TARIM ARAZİLERİNİN TARIMSAL AMAÇLI KİRAYA VERİLMESİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun 8/K maddesi uyarınca, üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazilerinin Bakanlıkça kiraya verilerek tarımsal üretime kazandırılmasına yönelik usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan tarım arazileri hariç olmak üzere, mülkiyeti gerçek ve tüzel kişilere ait olan ve üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazilerinin, Bakanlıkça tarımsal amaçlı sezonluk olarak kiraya verilmesine ilişkin iş ve işlemleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun 8/K maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Arazi Kiralama Komisyonu: 5403 sayılı Kanunun 8/K maddesi hükümlerince Bakanlıkça kiraya verilecek tarım arazilerinin rayiç kira bedelini tespit etmek ve kiralama işlemlerini gerçekleştirmek amacıyla oluşturulan komisyonu,
b) Arazi Tespit Komisyonu: İşlenmeyen tarım arazilerini tespit etmek amacıyla oluşturulan komisyonu,
c) Bakanlık: Tarım ve Orman Bakanlığını,
ç) Banka hesabı: Arazi malikine ait banka hesabını veya Bakanlıkça belirlenen kamu bankasında araziye özgülenerek açılan vadeli hesabı,
d) Ekonomik bütünlük: Mülkiyeti aynı kişiye ait birden fazla tarımsal arazinin tarımsal üretim faaliyetine ekonomik bir değer katacak şekilde birbirine bağımlı olarak işletildiği Bakanlıkça tespit edilen arazileri,
e) İl müdürlüğü: İl tarım ve orman müdürlüğünü,
f) İlçe müdürlüğü: İlçe tarım ve orman müdürlüğünü,
g) İşlenmeyen tarım arazisi: Bakanlık kayıt sistemlerinde nadas veya herhangi bir tarımsal ürün belirtilerek kayıt altına alınan araziler hariç olmak üzere, hisselilik, mülkiyet ihtilafı, parçalılık, tarımsal faaliyete son verilmesi, göç veya başka bir sebeple, içinde bulunulan yılın 1 Eylül tarihi ile bölgelere göre değişen hasat dönemi dikkate alınarak takip eden yılın 31 Ağustos tarihine kadar olan süre içerisinde tarımsal üretim gerçekleştirilmeyen tarım arazisini,
ğ) Kanun: 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununu,
h) Kiracı: Tarım arazisini sözleşme ile belirlenen şartlar dâhilinde kullanan kişiyi,
ı) Kiralama sezonu: 1 Eylül tarihinde başlayan ve bölgelere göre değişen hasat dönemi de dikkate alınarak üretim yılının en geç 31 Ağustos tarihine kadar olan dönemi,
i) Kira sözleşmesi: Ek-15’te yer alan belgeyi,
j) Meslek odası: Ziraat odalarını,
k) Nadas: Tarım arazisinin bir sonraki üretime hazırlık amacıyla toprak işlemesi yapılarak dinlenmeye bırakılmasını,
l) Rayiç kira bedeli: Bir tarım arazisinin değerleme tarihinde belirlenen güncel piyasadaki kira bedelini,
m) Sivil toplum kuruluşu: Tarımsal alanda faaliyet gösteren kooperatif, birlik, dernek ve vakıflar ile gönüllü kuruluşları,
n) Tarım Arazileri Değerleme ve Edindirme Bilgi Sistemi (TED Portalı): Tarım arazilerinin edindirme ve değerleme işlemlerinin yönetimini sağlayan otomasyon ve veri tabanı sistemini,
o) Tarım arazileri sınıfları: Toprak ve diğer arazi özellikleri incelenerek, tarım arazilerinin ülke tarımındaki önemine göre, nitelikleri Bakanlık tarafından belirlenen mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ve marjinal tarım arazilerini,
ö) Tarım arazisi: Toprak, topografya ve iklimsel özellikleri tarımsal üretim için uygun olup, hâlihazırda tarımsal üretim yapılan veya yapılmaya uygun olan veya imar, ihya, ıslah edilerek tarımsal üretim yapılmaya uygun hale dönüştürülebilen arazileri,
p) Tarımsal üretim: Toprak, su ve biyolojik kaynaklar ile birlikte tarımsal girdiler kullanılarak yapılan bitkisel, hayvansal, su ürünleri, mikroorganizma ve enerji üretimini,
r) Yerleşim yeri: Kiralanacak tarım arazisinin bulunduğu köy, belde, mahalle, kırsal mahalle sınırını,
s) Yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğü: Bölge farklılıkları göz önünde bulundurularak il ve ilçelerin 5403 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı listede belirlenen yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kiralama İş ve İşlemleri
Kiralama yapılacak yerler
MADDE 5- (1) Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan tarım arazileri hariç olmak üzere mülkiyeti gerçek veya tüzel kişilere ait olup üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazileri, arazinin vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılması şartıyla bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde Bakanlıkça sezonluk olarak kiraya verilir.
Arazi Tespit Komisyonu
MADDE 6- (1) 5 inci madde kapsamında kiraya verilecek arazilerin tespiti amacıyla il ve/veya ilçe müdürlüğü bünyesinde Arazi Tespit Komisyonu oluşturulur. Arazi Tespit Komisyonu il müdürlüğünde il müdür yardımcısı veya şube müdürü, ilçe müdürlüğünde ilçe müdürü başkanlığında toplanır. Komisyon, başkan dahil toplam beş asil iki yedek üyeden oluşur.
(2) Komisyon üyelerinden en az üçü il/ilçe müdürlüğü teknik personeli veya ilgili kamu kurum ve kuruluş personelinden olmak üzere diğer üyeler muhtarlardan seçilebilir.
(3) Komisyon görevlendirmeleri mülki amirin veya yetkili kıldığı kişinin onayı ile gerçekleştirilir.
(4) Arazi Tespit Komisyonu en az üç aylık dönemlerde üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar alır.
(5) Komisyon üyeleri kendilerine, eşlerine veya birinci derece kan ve kayın hısımlarına ait tarım arazileri ile ilgili yapılan itirazın incelenmesinde görev alamaz. Asil üyenin katılamadığı toplantılara yedek üye katılır. Herhangi bir nedenle komisyondaki görevinden ayrılan üyenin yerine aynı usule göre yeni üye belirlenir.
Kiralanacak tarım arazilerinin tespiti
MADDE 7- (1) Arazi Tespit Komisyonu; kadastro parsel verileri, uydu görüntüleri, coğrafi bilgi sistemleri, diğer kamu kurumlarından elde edilecek veriler üzerinden yapılacak çalışmalar ve yerinde gerçekleştirilecek arazi kontrolleri ile işlenmeyen tarım arazilerini tespit eder. Tespit çalışmalarına altlık teşkil edebilecek veriler Bakanlıkça sağlanır.
(2) İşlenmeyen tarım arazilerinin tespitinde, içinde bulunulan yılın 1 Eylül tarihi ile bölgelere göre değişen hasat dönemi dikkate alınarak en geç takip eden yılın 31 Ağustos tarihine kadar olan süre dikkate alınır.
(3) Tespiti yapılan işlenmeyen tarım arazileri Bakanlık kayıt sistemleri ile karşılaştırılarak kontrol edilir. Arazi Tespit Komisyonu tarafından yapılan kontrol sürecinin tamamlanmasının ardından, ekonomik bütünlüğü sağlayan parseller ve ekonomik bütünlük kapsamı dışında kalıp Arazi Tespit Komisyonunca ekonomik tarımsal üretim yapılacağı değerlendirilen parseller tespit edilir.
(4) Dikili ve örtü altı tarım arazileri kiralama işlemleri kapsamına alınmaz. Arazi sınıfı, parsel büyüklüğü ve verimlilik durumu tarımsal üretim için ekonomik olmayan arazilerin bu durumu tutanak altına alınmak sureti ile o yılki kiralama işlemlerine dâhil edilmeyebilir. Üzerinde tarımsal üretime engel teşkil edecek izinsiz yapı, tesis ve benzeri tespit edilen araziler, 5403 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uyarınca değerlendirilir.
(5) Parselin bir kısmında işlenmeyen arazinin tespit edilmesi durumunda üçüncü ve dördüncü fıkralar göz önünde bulundurularak bu kısımlar işlenmeyen tarım arazisi kapsamında değerlendirilebilir.
(6) Bu maddede belirtilen çalışmaların tamamlanmasını müteakiben, cari kiralama sezonu için kiralanacak arazileri içeren, ilk yıl işlenmeyen ve üst üste iki yıl işlenmeyen tarım arazileri için Ek-1 ve Ek-2’de yer alan listeler oluşturulur.
(7) Kiralama sezonu içerisinde, kiralanan tarım arazilerinin maliklerinden herhangi biri tarafından bir sonraki sezonda üretim yapacağına dair bir başvuru yapılmaması durumunda bu araziler üst üste iki yıl işlenmeyen tarım arazileri listesine eklenir.
(8) İşlenmeyen tarım arazileri listesi il/ilçe müdürlükleri tarafından beş gün süre ile Ek-3 ve Ek-4’te yer alan belgeler düzenlenmek suretiyle mahallinde, elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde ilan edilir. Mahallinde yapılan ilanlar Ek-5 ve Ek-6’da yer alan belgeler kullanılarak tutanak altına alınır.
(9) Arazi malikleri ve diğer ilgililer, listeler ile ilgili itirazlarını ilan süresi içerisinde Arazi Tespit Komisyonuna yapabilirler. Komisyon bu itirazları üç gün içinde karara bağlar. İtirazların değerlendirilmesi sonucu oluşturulan nihai liste mülki amirin veya yetkili kıldığı kişinin onayı ile kesinleşir.
Arazi Kiralama Komisyonu
MADDE 8- (1) Arazi Kiralama Komisyonu il tarım ve orman müdürü başkanlığında, en az üçü il müdürlüğü teknik personeli, diğer üyeler ilgili kamu kurum ve kuruluş personelinden olmak üzere başkan dahil toplam beş asil iki yedek üyeden oluşur. Komisyon görevlendirmeleri mülki amirin veya yetkili kıldığı kişinin onayı ile kesinleşir.
(2) İhtiyaç duyulması halinde mülki amirin veya yetkili kıldığı kişinin onayı ile ilçe müdürlüğü bünyesinde de Arazi Kiralama Komisyonu oluşturulabilir. İlçede kurulacak Arazi Kiralama Komisyonu ilçe müdürü başkanlığında, en az iki üye ilçe müdürlüğü bir üye il müdürlüğü teknik personeli, diğer üyeler ise ilgili kamu kurum ve kuruluş personeli olmak üzere başkan dahil toplam beş asil iki yedek üyeden oluşur.
(3) Arazi Kiralama Komisyonu üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar alır. Komisyon, kiralama sezonu başlangıç tarihlerini dikkate alarak toplanır ve kiralama işlemlerini karara bağlar.
(4) Arazi Kiralama Komisyonu üyeleri kendilerine, eşlerine veya birinci derece kan ve kayın hısımlarına ait tarım arazileri ile ilgili yapılan kiralamalarda görev alamaz. Asil üyenin katılamadığı toplantılara yedek üye katılır. Komisyondaki görevinden herhangi bir nedenle ayrılan üyenin yerine aynı usule göre yeni üye belirlenir.
Tarım arazilerinin kiralanması
MADDE 9- (1) Kesinleşen işlenmeyen tarım arazileri listesinde yer alan tarım arazileri için rayiç kira bedelleri tespit edilir ve Ek-7’de yer alan formata göre Kiralanacak Tarım Arazileri Listesi oluşturulur. Listede kiracıların yetiştirebilecekleri ürün veya ürün gruplarına da yer verilir. Bu araziler, kira geliri arazi maliklerine ait olmak üzere, arazinin vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılması şartıyla Arazi Kiralama Komisyonu tarafından kiralanır.
(2) Kiralama işlemleri kiralama sezonu dikkate alınarak gerçekleştirilir.
(3) Kiralama işlemi, tek bir tarım arazisi parseli bazında yapılabileceği gibi, üretim planlaması kapsamında yetiştirilecek ürün, kiracı potansiyeli ve tarımsal üretimin ekonomik verimliliği dikkate alınarak birden fazla tarım arazisi parselini kapsayacak şekilde de yapılabilir.
(4) Kira bedeli, Arazi Kiralama Komisyonu tarafından takdir edilen rayiç kira bedelinden düşük olamaz. Arazi Kiralama Komisyonu, kesinleşen Kiralanacak Tarım Arazileri Listesini, Ek-8 ve Ek-9’da yer alan belgeleri düzenlemek suretiyle mahallinde, elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde yedi gün süre ile ilan eder. Mahallinde yapılan ilanlar Ek-10 ve Ek-11’de yer alan belgeler kullanılarak tutanak altına alınır. Arazi Kiralama Komisyonu, ilan süresi içerisinde kiralama taleplerini alır.
(5) İlan süreci başlatılmadan önce Kiralanacak Tarım Arazileri Listesinde yer alan parsellerle ilgili Bakanlık Kayıt Sistemlerine başvuru durumu ve mahkeme tarafından verilen ve arazinin kullanımını engelleyen bir ihtiyati tedbir kararı olup olmadığı kontrol edilir. Tedbir kararı bulunan parseller kiralamaya konu edilmez.
(6) İlan edilen tarım arazilerini kiralamak isteyenler, Ek-12’de yer alan Tarım Arazisi Kiralama Talep Formunu eksiksiz olarak doldurarak ilan süresi içerisinde İl Müdürlüğüne başvuru yaparlar. Kiralama başvuruları TED Portalı üzerinden de gerçekleştirilebilir. Gerçek kişi olarak başvuruda bulunanların Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaları zorunludur. Her başvuru sahibi için; ikamet bilgisi ve arazi varlığı bilgileri TED Portalı üzerinden kontrol edilir.
(7) Arazi malikleri ve diğer ilgililer, Kiralanacak Tarım Arazileri Listesi ile ilgili itirazlarını ilan süresi içerisinde Arazi Kiralama Komisyonuna yapabilirler. Arazi Kiralama Komisyonu, ilan süresinin tamamlandığı tarihten itibaren üç gün içerisinde itirazları karara bağlar ve kiracıyı belirler.
(8) Kiralama öncelikli olarak; kiraya verilecek tarım arazisinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına yapılır.
(9) Kiralanacak tarım arazileri; rayiç kira bedelinden az olmamak üzere öncelikle istekli olan sekizinci fıkrada belirtilen öncelikli gruplara, öncelikli gruplardan birden fazla istekli çıkması halinde en yüksek teklifi verene, öncelikli gruplardan istekli çıkmaması halinde ise diğer isteklilerden en yüksek teklifi verene kiralanır.
(10) Teklif edilen en yüksek kira bedelinin eşit olduğu birden fazla başvuru olması durumunda, bu başvurular arasından arazilerini yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğüne ulaştıracak malike, sınırdaş veya en yakın arazisi bulunan işletmeye öncelik sıralaması dikkate alınarak kiralama yapılır. Kesin kiracıların belirlenmesinin ardından Arazi Kiralama Komisyonunca Ek-13’teki formata göre Kesinleşen Kiralama Listesi hazırlanır.
(11) Kesinleşen kiracılara kira bedeli, kira süresi, ödeme koşulları, kira bedelinin yatırılacağı banka hesabı, vergi, resim, harçları ve diğer giderler gibi sözleşme giderleri ve benzeri bilgileri de içeren Ek-14’te yer alan formata göre düzenlenecek tebligat yapılır. Tebligat tarihinden itibaren en geç yedi günlük süre içerisinde kiracının kira bedeli ile sözleşme giderlerini ödemesi ve varsa diğer yükümlülükleri yerine getirmesini müteakip Ek-15’te yer alan matbu kira sözleşmesi düzenlenir. Düzenlenen kira sözleşmelerinin notere tasdik ve tescili zorunlu değildir.
(12) Kiracı, sözleşme imzalama aşamasında kira bedelini ödediğine dair belgeyi Arazi Kiralama Komisyonuna sunar.
(13) Kira sözleşmesinde, kira süresi, sözleşmenin başlama ve bitiş tarihleri, karşılıklı sorumluluklar, fesih şartları gibi hususlara yer verilir. Asıl kiracının sözleşme imzalamaması durumunda Arazi Kiralama Komisyonu aynı usulle diğer teklifleri değerlendirerek karar verir.
(14) Kiraya verilecek tarım arazisi, sözleşme tarihinden itibaren on beş gün içinde üzerindeki muhdesat ve müştemilat bilgilerini içeren krokinin de yer aldığı, Ek-16’da yer alan formata göre mahallinde tanzim edilecek Arazi Teslim Tutanağı ile kiracısına teslim edilir. İki nüsha olarak düzenlenen Arazi Teslim Tutanağının bir nüshası kiracıya verilir, diğer nüshası dosyasında saklanır.
(15) Bu maddeye göre kiralanan tarım arazileri Bakanlıkça belirlenen kayıt sistemlerine kaydedilir ve kiracılar bu arazilerle ilgili tarımsal desteklerden yararlandırılır.
(16) Arazi maliklerine veya hak sahiplerine ulaşılamaması halinde; kira bedelleri Bakanlıkça belirlenecek bir kamu bankasında araziye özgülenerek açılacak üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılır. Mülkiyeti ihtilaflı tarım arazilerinde ihtilafın giderilmesi halinde biriken kira geliri ve ferileri hak sahiplerine payları oranında dağıtılır.
(17) Paranın nemalandırılacağı kamu bankasının tespiti amacıyla, uygulanacak faiz oranlarına ilişkin tüm kamu bankalarından Bakanlıkça yazılı teklif istenir. Teklifler değerlendirildikten sonra en yüksek faizi veren kamu bankası şubesinden uygulanacak faiz ile ilgili yazılı teyit alınır. Para, en yüksek faizi vermeyi kabul eden kamu bankasında nemalandırılır. Kamu bankaları tarafından teklif edilen faiz oranlarının eşit olması halinde içlerinden birisi tercih edilebilir.
(18) Kiracı, kiraladığı tarım arazisini bu Yönetmeliğe ve kira sözleşmesine aykırı kullanması durumunda, arazi maliklerinin haklarının saklı kalması kaydıyla, takip eden yılda bu Yönetmelik kapsamında yapılacak kiralamalara teklif veremez.
(19) Kiracı, kiralama sezonu boyunca kiraladığı tarım arazisi üzerinde, tarımsal üretim planlaması kapsamında belirlenen ürün/ürün gruplarını üretmekle, genel tarımsal üretim tekniklerine riayet etmekle, toprağın yapısını bozacak uygulamalardan kaçınmakla, arazi üzerindeki çok yıllık bitkiler ve varsa sabit tesisleri korumakla yükümlüdür.
(20) Kiracı; ilgili Kanun, bu Yönetmelik ve kira sözleşmesi hükümlerine uygun hareket edip etmediğinin takibi amacıyla il/ilçe müdürlüğünce yapılacak denetimleri kabul eder. Yapılan inceleme, tespit ve kontroller bir rapora bağlanır. Düzenlenecek raporda, başvuruda belirtilen faaliyetlere, kira sözleşmesinde belirtilen şartlara veya bu Yönetmelik hükümlerine aykırılığın olup olmadığı ile bu aykırılıkların on beş günü geçmemek üzere verilecek sürede giderilip giderilemeyeceği belirtilir. Belirtilen sürede aykırılıkların giderilmesinin gerektiği düzenlenen raporda kiracıya bildirilir. Verilen sürenin tamamlanmasının ardından kiracı tarafından ek süre talep edilmesi durumunda on beş günü geçmemek üzere ek süre verilebilir. Verilen süre içerisinde, aykırılıkların kiracı tarafından giderilmemesi halinde sözleşme feshedilir ve taşınmazın tahliyesi sağlanır.
(21) Bu Yönetmelik kapsamında tespit edilen işlenmeyen tarım arazilerinin kiralanmasına ilişkin il düzeyinde yürütülecek iş ve işlemler, il müdürlüğünün teklifi ve Bakanlık onayı ile genel hükümlere göre taşınmaz ticareti yetki belgesine sahip işletme ve sözleşmeli işletmelere yaptırılabilir.
(22) Bu madde kapsamında yer alan işlemler TED Portalı veya diğer Bakanlık kayıt sistemleri üzerinden gerçekleştirilir.
Tarım arazilerinin rayiç kira bedelinin tespiti
MADDE 10- (1) Tarım arazilerinin rayiç kira bedelinin tespitinde emsal olarak kullanılmak üzere, kiralanacak tarım arazisi ile benzer özellikte ve aynı yerleşim yerinde bulunan en az üç adet kiralanmış tarım arazisi tespit edilir.
(2) Emsal olarak kullanılacak tarım arazisinin belirlenmesinde akrabalar/hissedarlar arası kiralama, sosyal nedenlerle kiralamalar gibi özel amacı olan kiralama bedellerinin piyasa koşullarını temsil kabiliyetlerine dikkat edilir.
(3) Emsal olarak kullanılacak tarım arazilerinin tespitinde, ikinci fıkrada yer alan hususlara dikkat edilmek koşuluyla; yazılı ve imzalı olmak kaydıyla saha çalışmaları sonuçları, bölgedeki Ziraat Odası, muhtarlık, taşınmaz ticareti yetki belgesine sahip işletme görüşleri, Bakanlık kayıt sistemlerinde yer alan kiralamalar, rayiç kira bedeli içeren 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca lisans alan gayrimenkul değerleme uzmanı raporları ve bilirkişi raporları kullanılabilir.
(4) Rayiç kira tespit çalışmalarında destekleyici bilgi olarak kullanılmak amacıyla Hazine arazilerinin kiralama verilerinden faydalanılabilir.
(5) Emsal olarak kullanılacak arazilerin kiralanma tarihi ve Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi değişim oranları dikkate alınarak kira bedelleri güncellenir. Güncellenmiş kira bedelleri arazi büyüklüklerine oranlanarak her bir emsal için metrekare bazında birim kira değeri bulunur. Bulunan birim kira değerlerinin ortalaması alınarak ortalama birim kira değeri hesaplanır.
(6) Rayiç kira bedelinin tespitinde kullanılacak ortalama birim kira değeri kiralanacak parselin eğimi, yerleşim yerine, pazara ve yola mesafesi gibi objektif kriterler dikkate alınarak ve gerekçeleri belirtilmek kaydıyla %15 oranına kadar artırılıp azaltılabilir.
(7) Rayiç kira bedeli, ortalama birim kira değeri ile kiralanacak parsel büyüklüğünün çarpılması sonucu tespit edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlük
MADDE 11- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı yürütür.
