Haksız işgal tazminatı, eşyanın gerçek hak sahibinin rızası olmaksızın kötüniyetli haksız zilyet tarafından kullanılması halinde hak sahibine ödenmesi gereken tazminattır.
Ecrimisil, gündelik hayattaki sosyo ekonomik ilişkilerin sürekli olarak değişmesine rağmen her zaman kendisine ihtiyaç duyulan bir kurum olarak varlığını sürdürmektedir. Günlük hayatta çok sık karşılaşmamıza rağmen ecrimisil kurumu ile alakalı kanuni bir düzenleme mevcut değildir. Haksız işgal tazminatı içtihatlar ve öğretideki görüşler aracılığıyla şekillenmektedir.
Yargıtay uygulamasına göre ecrimisil talep edebilmek için;
-Taşınmazın fiilen işgal edilmesi
-İşgal edenin kötüniyetli olması
-Hak sahibinin zarara uğraması
-Zarar ile işgal arasında nedensellik bağının bulunması gerekir.
Öğretide haksız işgalin hukuki niteliğinin ne olduğuna dair birçok farklı görüş mevcuttur. Kimi yazarlara göre haksız işgal bir haksız fiildir, bir diğer görüşe göre sebepsiz zenginleşme çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir. Bir başka görüş ise haksız işgale vekaletsiz iş görme hükümlerinin uygulanması kanaatindedir.
Yargıtay, 25.5.1938 Tarihli ve E. 1937/29 K. 1938/10 Numaralı İçtihadı Birleştirme Kararı’nda Ecrimisilin haksız fiil tazminatı ve 5 yıllık zamanaşımına tabi olduğunu belirtmiştir.
Ecrimisil’in kapsamı Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre; alt sınırını emsal kira bedeli üst sınırını ise hak sahibinin yoksun kaldığı kârdır. Haksız işgal tazminatı belirlenirken taşınmazın çevresel nitelikleri, büyüklüğü ve özellikleri, benzer kira sözleşmeleri ve bölgedeki rayiç kira bedelleri dikkate alınmalıdır.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2004/1-120E, 2004/96K. Sayılı kararına göre fuzuli şagil’in (haksız işgalci) sorumluluk kapsamı şu üç kalemden oluşur; haksız işgalden doğan olağan kullanım sebebiyle oluşan zarar, kullanmadan doğan zarar ve malikin yoksun kaldığı fayda olumsuz zarardır.
Hak sahibi; El atmanın varlığı her türlü delille ispatlayabilir, el atmanın ispat yükü davacıdadır, davacı işgalin varlığını, işgalin süresini ve işgal alanının miktarını kanıtlamalıdır.
Son olarak Yargıtay’a göre yapının ruhsatsız veya kaçak olması ecrimisil talebinde bulunulmasına engel değildir.
Av. Furkan ÖZBEK