Mevzuat
Ateşli silah; antika ateşli silahlar veya taklitleri hariç, bir patlayıcı madde etkisiyle fişek, kurşun veya mermi atan, atacak şekilde tasarlanan veya kolayca atacak hale getirilebilen namlulu herhangi bir taşınabilir silahlardır.
Ses ve gaz fişeği atabilen silah ise; ses ve gaz fişeği atabilen, mermi çekirdeği, saçma veya katı cisim ihtiva eden özel şekil ve nitelikteki fişekleri ise atamayacak şekilde imal edilmiş, kurusıkı silah olarak da tabir edilen silahlardır.
Ateşli silahlarla mermilerinin ve bıçaklarla salt saldırı ve savunmada kullanılmak üzere özel olarak yapılmış bulunan diğer aletlerin memlekete sokulması, yapılması, satılması, satınalınması, taşınması veya bulundurulması; 10/7/1953 gün ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun ve bu kanunun uygulama yönetmeliğinde düzenlenmiştir.
Yivsiz av tüfekleri, spor ve nişan tüfek ve tabancaları ve av bıçaklarının yapımı ve satışı, bunların taşınması ve bulundurulması ile ilgili kurallar ise 11/09/1981 gün ve 2521 sayılı Avda ve Sporda Kullanılan Tüfekler, Nişan Tabancaları ve Av Bıçaklarının Yapımı, Alımı, Satımı ve Bulundurulmasına Dair Kanun ve bu kanunun uygulama yönetmeliğinde gösterilmiştir.
Ses ve gaz fişeği atabilen silahların nitelikleri, imali, ithali, ihracı, satışı, edinilmesi, bulundurulması ve taşınması hakkındaki usul ve esaslar ile bunlarla ilgili izin, kayıt ve tescil işlemleri 23/1/2008 gün ve 5729 sayılı Ses ve Gaz Fişeği Atabilen Silahlar Hakkında Kanun ve bu kanunun uygulama yönetmeliğinde açıklanmıştır.
Bireysel Silahlarla İşlenen Suçlar
“Bireysel silahlar ölüm, yaralanma ve sakatlanma ile halk sağlığını tehdit ederler. Ülkemizde her yıl ortalama 4.500 kişi bireysel silahlarla ölmektedir.” [1]
Umut Vakfı’nın yerel ve ulusal medyayı izleyerek hazırladığı rapora göre;
2022 yılında; medyaya 3.984 silahlı şiddet olayı yansıdı. Ülke genelinde yaşanan bu silahlı şiddet olaylarında 2.278 kişi öldürüldü, 4.231 kişi de yaralandı. Silahlı şiddet olaylarının 616’sında (%15,46) kesici aletler kullanılırken 3.368 (%84,54) cinayet ateşli silahlarla işlendi. Ateşli silahların türevine bakıldığında; 143’ü asker ve polislerin resmi beylik silahı olmak üzere 2.528 olayda tabancalar, 840 olayda ise Kaleşnikof dahil çeşitli tüfekler kullanıldı.
|
Bireysel Silahlanmaya İlişkin Türkiye’deki Veriler - Türkiye’de yılda 3000 kişi ateşli silahlarla ölüyor, 700’ü ise yaralanıyor. - Cinayetlerin %60’ında ateşli silah kullanılıyor. - Her 10 kişiden 1’inde, her 3 evden 1’inde ateşli silah var. - Ateşli silahların %80’i her an (belde, el altında, torpidoda, yastık altında ve çekmecede) kullanılabilir durumda. - Silaha kolay ulaşılabilir olması cinayet, intihar gibi olayların her an meydana gelmesinin en önemli nedeni. Evde silah bulunması ev halkından birinin cinayet, intihar, kaza gibi nedenlerle ölmesi riskini %41 arttırıyor. - Cinayet büro amirliğinin olay format dosyaları tarandığında, neden suç işlendiği sorgulandığında, tartışma, kıskançlık, namus gibi önceden tasarlanmamış olaylarda silah kullanımı %90, illiyet bağı ise %80... - Silahla işlenen her 10 cinayetten 1’i trafikte gerçekleşiyor. Araçlarda ateşli silahların bulunması, meydana gelen öfke patlamaları sonrasında ölüm ve yaralamalarla sonuçlanan suçları arttırıyor. - Trafikteki aktif 13 milyon sürücünün % 8’i ciddi düzeyde agresif sürücü. Bunların içinde silahlı agresif sürücü oranı ciddi oranda yüksek... https://www.umut.org.tr/bireysel-silahlanmaya-iliskin-turkiye-deki-veriler/ |
Medya Haberleri
“2024 Mayıs ayında Balıkesir’in Susurluk ilçesinde 13 yaşındaki çocuğun babasına ait ruhsatsız tabancayla oynarken vurduğu ablası hayatını kaybetti.”
“Kastamonu Taşköprü ilçesi Kayabidi köyünde 3 yaşındaki çocuk, evde bırakılan silahla oynadığı sırada silahın ateş alması neticesinde kendisini bacağından vurdu.”
“Bireysel silahlanma, ülkemizde giderek artan bir güvenlik sorununa döndü. Ülke adeta Teksas’a dönerken, evdeki silahlar da çocuklar için büyük bir tehdit oluşturuyor. 2023 Aralık ayında Adıyaman'da babasına ait tabanca ile oynadığı sırada kazara kendini vuran 12 yaşındaki çocuk, hayatını kaybetti.”
Önerilerimiz
Ülkemizde insanlarımızın huzurlu ve mutlu bir şekilde yaşayabilmeleri, bir maganda kurşunu sonucu yaralanıp, ölmemeleri, nereden geldiği bir kör kurşunla sevdiklerini kaybetmemeleri, bir sinir anında ya da bir mutlu olay sırasında silaha sarılıp masum insanları öldürmemeleri, katil olmamaları için ciddi tedbirlere, çalışmalara ihtiyaç var.” (Umut Vakfı) [2]
Uzun yıllar güvenlik yöneticiliği de yapmış bir hukukça olarak bu yazıda iki öneri ile konuya katkı sağlamaya çalışacağız.
Zorunlu Eğitim
Silah taşıma ve bulundurma izinlerinin şartları ve kuralları ilgili kanunlarda düzenlenmiş, yönetmeliklerde açıklanmıştır.
Ateşli silah taşıma izni olanlar, bu silahları geçici de olsa başkalarına veremezler.
Silah bulundurma ve taşıma ruhsatını haiz olan kimsenin bu silahla suç işlemesi veya silahın muhafazasındaki ihmal ve kusurlu neticesi başkaları tarafından bir suç işlenmesi veya intihar ve intihara teşebbüs edilmesi hallerinde suç ve ceza hükümlerinin uygulanması ile birlikte silah vesikası geriye alınır ve bir daha silah bulundurma ve taşıma izni verilmez.
Silah bulundurma ve taşıma ruhsatını haiz olanların bu silahla suç işlemesi veya silahın muhafazasındaki ihmal ve kusurlu neticesi başkaları tarafından bir suç işlenmesi veya intihar ve intihara teşebbüs edilmesinin önlenmesi için teknik ve hukuki bilgi önem kazanmaktadır.
Bu nedenle silah bulundurma veya silah taşıma ruhsatını haiz olanların ruhsatlarının düzenlenmesinden önce silah ve atış teknikleri ile hukuki konulardan oluşacak, müfredatı ve süresi İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenecek teorik ve uygulamalı bir eğitime ve eğitim sonunda sınava tabi tutulmalıdır. Bu eğitim polis ve jandarma eğitim kurumları ile özel güvenlik eğitim kurumlarında ücret mukabili verilebilir.
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
Serseri kurşun veya yorgun mermi olarak ifade edilen, herhangi bir hedef gözetilmeden silah kullanımı sonucu kullanan kişi tespit edilememişse mağdurların zararı tazmin edilememektedir.
Devletin sorumluluğu faili meçhul bırakmamak olduğu gibi mağdurları da korumak olmalıdır. Bu nedenle yeni düzenleme ihtiyacı önem kazanmaktadır.
Bir motorlu aracın işletilmesi esnasında bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olunması durumu için malî sorumluluk sigortası yaptırma zorunluluğu bulunmaktadır (2918/m. 91). Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları çerçevesinde; poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında, 3. şahısların ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet verilmiş olmasından dolayı, hukuki sorumluluk çerçevesinde tazminat talepleri, kaza tarihi itibariyle geçerli zorunlu sigorta teminat limitleri dâhilinde karşılanmaktadır.
Bireysel silahlar için de Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası ihdas edilmeli, bulundurma ya da taşıma silah ruhsatı düzenlenmeden önce Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası yaptırılmalıdır. Bu gerçekleştiğinde, faili meçhul silah kullanımı sonucu meydana gelen ölüm ve yaralanmaların mağdurlarının zararları kurulacak olan fon tarafından karşılanacak ve mağdurlar korunabilecektir.
|
VAKA 1: Konya'da, ailesiyle balkonda oturan üniversite öğrencisi, nereden geldiği belli olmayan yorgun merminin vücuduna isabet etmesi sonucu yaralandı. Olay, öğle saatlerinde, merkez Meram ilçesi Ali Ulvi Kurucu Mahallesi'nde meydana geldi. Selçuk Üniversitesi Turizm Fakültesi Turizm İşletmeciliği 1'inci sınıf öğrencisi, ailesiyle balkonda oturup, çay içtiği sırada sırtında yanma hissetti. Acıyla yere yığılan Esra'nın ailesi, sağlık ekiplerini arayarak yardım istedi. Gelen sağlık görevlilerince ilk müdahalesi yapılan … , Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Hastanesi’ne kaldırılıp tedaviye alındı. Yapılan incelemede Güven’in nereden geldiği belli olmayan yorgun mermi ile vurulduğu, akciğerinde kanama olduğu belirlendi. https://t24.com.tr/haber/balkonda-otururken-yorgun-mermi-isabet-eden-genc-kiz-yaralandi,890099 VAKA 2: Beyoğlu'nda evinin balkonunda oturan bir şahıs, polis ile uyuşturucu satıcıları arasında çıkan çatışmada kafasına isabet eden kurşunla hayatını kaybetti. Saat 21.00 sıralarında …'deki binanın birinci katında meydana geldi. Cadde üzerinde polis ve uyuşturucu satıcıları arasında çıkan çatışmada seken kurşunlardan biri, evinin camında duran …'a (76) isabet etti. Yakınları tarafından Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne kaldırılmak istenirken yolda hayatını kaybetti. https://www.sondakika.com/haber/haber-balkonda-otururken-kafasina-kursun-isabet-etti/ |
Av. Halil YILMAZ
İstanbul Barosu
----------------
[1] https://www.umut.org.tr/bireysel-silahsizlanma/
[2] Ayrıntılı bilgi için bkz https://umut.org.tr/umut-vakfi-turkiye-silahli-siddet-haritasi-2022/