AB Adalet Divanı tarafından Salı günü açıklanan karar ile teknoloji devi tarafından ödenen yüzde 0.005 gibi düşük kurumlar vergisi oranlarının yasadışı bir sübvansiyonu temsil ettiğini belirten Avrupa Komisyonu desteklenerek, alt kademe olan Genel Mahkeme'nin daha önce verdiği karar iptal edildi.
Adalet Divanı yaptığı açıklamada, "İrlanda, Apple'a ülkenin geri alması gereken yasadışı bir yardımda bulundu," diyerek konuyla ilgili "nihai kararını" verdi.
Bu, Brüksel'in büyük teknolojiye karşı mücadelesinde elde ettiği iki önemli zaferden biri; Google, kendi hizmetlerini tercih ettiği gerekçesiyle aldığı 2,4 milyar avroluk AB cezasına karşı açtığı ayrı bir davayı da kaybetti. Bu gelişme, AB rekabet komiseri Margrethe Vestager'in birkaç ay içinde sona erecek olan iki dönemlik görevini adeta taçlandırıyor.
Komisyon'un zaferi, Apple'ın İrlanda Hazinesi'ne 13 milyar euro kadar - ya da faiz ve masraflarla birlikte potansiyel olarak daha fazla - ödeme yapması gerektiği anlamına geliyor.
Komisyon'un şimdi teyit edilen ilk bulgusu, Lüksemburg'un eski lideri ve o dönemde AB yürütme organının başkanı olan Jean-Claude Juncker'in adının karıştığı vergi kararlarının LuxLeaks tarafından ifşa edilmesinin ardından geldi.
Vestager'in Starbucks, Fiat Chrysler ve Amazon gibi büyük -ve büyük ölçüde ABD'li- çok uluslu şirketlere karşı aldığı önlemler, dönemin Başkanı Donald Trump tarafından "ABD'den gerçekten nefret eden" AB'nin "vergi hanımefendisi" olarak nitelendirilmesine neden oldu.
Dava, Brüksel'in normalde ulusal başkentler tarafından belirlenen ve AB'nin ancak vergi indirimlerinin bloğun iç pazarını bozması halinde müdahale ettiği vergi politikasına alışılmadık ve tartışmalı bir girişini temsil ediyordu.
Dava, iPhone üreticisinin fikri mülkiyet gelirlerini kayıtlarında nasıl değerlendirdiği ve Komisyon'un bu şirket karlarının İrlanda'daki Avrupa üssüne tahsis edilmesi gerektiğini belirlemekte haklı olup olmadığına dayanıyordu.
AB Genel Mahkemesi, 2020'de Komisyon aleyhine karar verdi ancak geçtiğimiz kasım ayında Adalet Divanı için hazırlanan bir görüşte Başsavcı Giovanni Pitruzzella alt kademe mahkemenin hukuki gerekçesini sorguladı.
Mali açıdan bu dava, AB'nin vergi kampanyasının en büyük davasını temsil ediyor. Aksi takdirde, mahkemelerde büyük bir başarı elde edemedi.
Komisyon McDonald's, Starbucks ve Engie ile ilgili hukuki mücadeleleri kaybetmiş olsa da Vestager, Euronews'a verdiği son röportajda, mücadelesinin yine de bir dizi ulusal ve uluslararası vergi reformuna yol açtığını savundu.
Kazanacağı milyarlarca dolara rağmen İrlanda hükümeti, Komisyon'un davasına karşı çıktı. Zira ülke, bir dizi ABD teknoloji şirketi için Avrupa merkezi haline gelmişti.
Michael McGrath daha önce İrlanda'nın maliye bakanı olarak şirketi savunmuştu ve şimdi kendisi Avrupa Komisyonu Üyesi olmak üzere Brüksel'e taşınacak ve portföyü önümüzdeki günlerde Başkan Ursula von der Leyen tarafından açıklanacak.
Apple'dan yapılan açıklamada, karardan dolayı "hayal kırıklığına uğradığını" söyledi.
"Faaliyet gösterdiğimiz her yerde borçlu olduğumuz tüm vergileri her zaman ödüyoruz ve hiçbir zaman özel bir anlaşma söz konusu olmadı," diyen şirket sözcüsü, Apple'ın dünyanın en büyük vergi mükelleflerinden biri olduğunu da sözlerine ekledi.
"Avrupa Komisyonu kuralları geriye dönük olarak değiştirmeye çalışıyor ve uluslararası vergi hukuku gereği gelirimizin ABD'de zaten vergiye tabi olduğunu görmezden geliyor," diyen şirket, aynı karlar için ABD'ye zaten 20 milyar dolar (18 milyar euro) vergi ödediğini savundu.
Öte yandan bu karar, uzun süredir kurumlar vergisi boşlukları olarak gördükleri alanların kapatılması çağrısında bulunan vergi aktivistleri tarafından şimdiden memnuniyetle karşılandı.
Yardım kuruluşu Oxfam'ın AB vergi uzmanı Chiara Putaturo yaptığı açıklamada, "Bu karar, AB vergi cennetlerinin çok uluslu şirketlerle olan aşk ilişkisini gözler önüne seriyor," dedi. "İrlanda'nın 10 yılı aşkın bir süredir Apple'ın vergiden kaçmasına seyirci kalmasının ardından bu karar gecikmiş adaleti sağlıyor."
Komisyon ve İrlanda Maliye Bakanlığı yorum taleplerine hemen yanıt vermedi ancak Vestager'in daha sonra gazetecilerle konuşması bekleniyor. (euronews)