TCK m. 179/2 ulaşım araçlarını kişilerin can, mal güvenliklerini tehlikeye atacak şekilde kullanana 2 yıla kadar hapis cezası verir. Devamı madde trafik güvenliğini tehlikeye atacak şekilde araç kullanmasa dahi alkollü olarak direksiyona oturana da aynı cezayı uygun görür. Bu alkollü sürücünün özel hukuktaki ve idari yargıdaki kusursuz sorumluluğun ceza kanununa yansımış biçimidir; kusurun zaten alkol almak, bir zararın doğmasına gerek yok. Hani araç kullanmadığı halde alkollü olarak park halinde araçta oturana verilen cezanın kaynağı bu. Her ne kadar TCK m. 34/1 alkolün etkisiyle ne yaptığını bilemeyecek durumda suç işleyene ceza verilmez dese de devamı TCK m. 34/2 iradi olarak alınan alkolde ilk paragraf hükümleri uygulanmaz der.

KTK m. 48 de alkollü olan kişilerin karayollarında araç kullanmalarını yasaklar. Karayolu dediğimizde aklımıza TEM, E5 gelmesin; aynı kanunun 3. Maddesi karayolunu kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, köprüler ve alanlar olarak tanımlar.

İradi olarak alkol aldık mı cezai ve idari yargı olarak bir yaptırımı olacağı kesin de araç kullandık mı, burada ne kadarlık bir alkolden bahsediyoruz? Kanun 0. 50 promile 700 TL idari para cezası veriyor ve 6 ay süreyle ehliyeti alıyor. Maddenin içerisinde fiili suç oluştursa bile diye yanlış bir ibare var, olması gereken fiilin suç oluşturması halinde adli para cezaları saklı olmak üzere şeklinde olmalıydı.

Promil binde demektir. Yani basından duyduğumuz şekliyle 50 promil ifadesi hatalıdır; %5 gibi sizi çoktan öldürecek bir alkol zehirlenmesine yol açar kanda o kadar alkol olması. Zaten normal bir insanda 5 litre kan olduğunu düşünürsek, doğrusunun binde 0.50 ya da 0.50 promil şeklinde olması gerektiği daha net anlaşılır.

Kısaca 2 adet 33 cl bira demek. Ancak bu hususi otomobiller için geçerlidir. Diğerlerinde 0.21 promil olur ki, bırakın bir birayı, bozayla bile yakalayabilirsiniz yeteri kadar içmekle. 5 yıl içinde bir kere daha yakalanırsanız cezanın 877 TL idari para cezası olur ama bu sefer ehliyetinizi 2 yıllığına alırlar. Devamında 1.407 TL cezası olur ama bu sefer de 5 yıllığına alırlar ehliyetinizi.

Zaten ehliyetiniz 2 kere alınmışsa ondan sonra tekrardan kursa gitmek, sınava girmek, psikoloğa nasıl hatalarınızdan ders aldığınızı anlatmanız gereken bir süreç başlar ki, yemin edersiniz bir daha alkollü koltuğa oturmamaya. Öte yandan promil miktarımız 1’in üzerine çıktı mı, tebrikler, nur topu gibi bir TCK m. 179/2 doğdu.

Buraya kadar hep kusurumuzdan olan sorumluluklarımızı konuştuk. Ya hiç kusurumuz yoksa? E vardı hani, hiç yanlışımız olmasa dahi alkollü olarak direksiyona oturmak kusur idi? O ceza hukuku açısından, bizim sorunumuz özel hukuk açısından, borçlar hukuku babında sırf alkol aldık diye kusurlu olur muyuz yoksa orada da kusursuz sorumluluğumuz devam ediyor mu?

Nasıl oluyor borçlar hukukunda kusursuz sorumluluk, mesela yapı malikinin TBK m. 69 kapsamında böyle bir kusursuz sorumluluğu var. Ev sahibi misiniz, binanızdan dolayı biri zarar gördüyse muhatap sizsiniz. Sonra siz rücu edersiniz kimden kaynaklanıyorsa. Benzer şekilde TBK m. 66 kapsamında adam çalıştıranın da sorumluluğu vardır.

Kasko yaptık, hiçbir kusurumuz yoktu ancak alkollüydük, biri bizim arabamıza çarptı, kaçtı. Alamayacak mıyız paramızı, kusurumuz olmadığı halde sırf alkollüydük diye?

Ceza hukukunda alkole bu kadar katı yaptırım uygulamanın sebebi kamu düzeni, biraz da önleyici hukukçuluk. Ancak kasko sözleşmesi bir özel hukuk sözleşmesi, prim adı altında bir para ödüyoruz, riziko gerçekleşti mi karşılığını alıyoruz. Eğer alkollü olmamızdan dolayı rizikonun gerçekleşmesine bir katkımız olmamışsa, sırf alkollüyüz diye ya da sözleşmede böyle bir hüküm var diye paramızı alamamak karşı tarafta bir sebepsiz zenginleşmeye yol açacaktır. Elbette ki sözleşme hürriyeti var, karşı taraf sözleşmeye böyle bir hüküm koyabilir, düşününce bir insanın alkollü olması kaza yapma ihtimalini arttıran bir sebep, sigorta şirketinin zarar etmesine sebep olacak, ancak bu alkol kazaya etkide bulunmamışsa, aksi sözleşmeyi anlamsız hale getirecektir. Tabii pratikte bu düşük ihtimallidir hem alkollü olup hem kazaya karışacaksınız, hem de kusurunuz olmayacak. Siz gene de 2 yıl hapis cezasını düşünün, hiç oturmayın efendim alkollü olarak o koltuğa...

Özgür TÜRKEŞ