Malumunuz olduğu üzere 12.01.2011 tarihinde TBMM’de kabul edilen 6100 sayılı HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU, 1 EKİM 2011 tarihinde yürürlüğe giriyor.
Yani bu hafta sonu itibariyle HUMK, ek ve değişiklikleri ile birlikte tümüyle yürürlükten kaldırılıyor.   
1086 sayılı HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNU (HUMK), 18.06.1927 tarihinde yasalaşmış olup; günümüze kadar kapsamlı bir değişikliğe uğramaksızın yargıdaki yasallığını korumuştur.
84 yıl boyunca bu yasa uyarınca hukuk yargılamaları yapılmış ve hüküm kurulmuştur.
Özellikle 90’lı yıllardan sonra HUMK’un dilinin anlaşılamaması ve günümüzdeki yetersizliği konusu farklı mahfillerde tartışıla gelmiştir.
Hukuk Fakültesi öğrencilerinin korkulu rüyalarının en büyüğüdür diyebiliriz USUL. (ikinci U’nun üzerinde inceltme işareti vardır usul usul!)
USUL deyince öğrencinin aklına ne Ceza Usul ne Vergi Usul ne de İdari Yargılama Usulü gelirdi. Varsa yoksa "Medeni Usul"...
Fakülte gediklilerinin yıllarca geçemediği, hocalarının hiç sevilmediği, ne kadar çalışılırsa çalışılsın sınav sonrası güzel not hayalini gören bir çok öğrencinin sınav sonuçlarının açıklandığı panoda isminin karşısındaki notu gördüğü an; hayal dünyasından kafasına balyoz yemiş gibi çıkıverdiği, kötü ünü bol fenomen bir dersti HUMK.
Bu korkulu rüya yasanın dilinden de kaynaklanmaktaydı. Hiçbir zaman kullanmadığımız ve kullanmayacağımız kelimelerin anlamları içinde de bocalayan usul zede hukuk öğrencisi, usulü gerçek manada tam olarak öğrenme fırsatını yakalayamamaktaydı.
Elimdeki HUMK’tan rastgele sayfalar açıyorum…
 HUMK 378  “…canibinden istima olunan…”,
HUMK 189  “Müddeialeyhin itirazatı iptidaiyesi…”
HUMK 287  “… olveçhile beyinlerinde karar verildiği ikrar olunan…”
HUMK 62  “…işbu muamelatın kaffesinin ifa edilebilmesine mezuniyeti mutazammındır.”
HUMK 581 “… Usulü Muhakemei Hukukiye ile mevaddı cezaiyeye müteallik mevaddı müstesna olmak üzere Sulh Hakimleri Kanunu ve bunların zeyil ve tadilleri mülgadır.”
İlk bakışta, gözüme çarpan ibareleri paylaşıyorum sizlerle. En son maddenin tamamını aldım ki montaj yapılıyor o yüzden anlaşılmıyor denmesin.

Her ülkede hukuk dili ağırdır biliyorum. Ancak , konuşmadığımız ve yabancılaştırıldığımız bir dilin torunları olarak, hayatlarında  ilk defa  hukuk fakültesinde o dille karşılaşan bir çok öğrencinin bu bocalama yüzünden "BABA DERS USUL"ü çook sevdiğini söyleyebilirim! Dilin niye nasıl öyle olup böyleye döndüğünü tartışmak istemiyorum.
Usul deyince; her hukukçunun hafızasına, deriin ve engiin usul tecrübeleri geliyordur muhakkak… Hayalen fakülte koridorlarına giden varsa geri dönsün lütfen! HMK’ya geldik:)
Evet öğrencinin ve yargının bu kabusundan 1 Ekim 2011 de kurtuluyoruz.
 HMK ile HUMK kapsamlı bir değişime uğruyor. Kelimeler ve anlamları içinde boğulma sorunu ortadan kalkmaktadır.
HMK’da, Hukuk Yargılamasında köklü değişiklikler yapılmıştır.
HUMK ile HMK’yı istatistiki olarak inceleyerek yapılan köklü değişimi daha iyi göreceğiz.
·         HUMK 582 maddeden oluşurken HMK 452 maddeden ibarettir.
·         Yani 130 madde artık yok.
Seçkin yayınlarının karşılaştırmalı “Yeni HMK 2011” kitabı gerçekten güzel hazırlanmış. Üstadım Av. Mutlu DİNÇ’i bu güzel çalışması için tebrik ederim. Kitabı incelediğimde;

     ·   HUMK’ta yok iken HMK ile YENİ İHDAS EDİLMİŞ   106 madde,
     ·   HUMK’ta olmasına rağmen HMK ile KAPSAMLI OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞ 69 madde,
     ·   HUMK’ta olup HMK’da KISMEN VE AZ DEĞİŞTİRİLMİŞ  159 madde     
          ·  HUMK’ta olup HMK’da AYNEN KORUNMUŞ  112 madde (HMK dili ile),
Olduğu görülmektedir. Gerçekten büyük bir değişim var. Üstelik yasa daha az maddeye indirgenmiş.
Umarım yeni Usul kanunumuz HMK hukuk yargılamasında bir milat olur.
Yazıma, yeni yasada dikkatimi çeken birkaç hususu işlemeyi düşünerek başlamıştım. Bu işi Ankara Barosu’ndan Av. Ender Dedeağaç gayet güzel yapmış. HMK konusunda farklı konu başlıklarında bir çok çalışmaya imza atmış üstad. Kendisiyle görüşmemde, yazılarının Ankara Barosu’nca kitap olarak basılacağını iletti. Bu kitabı ilk edinenlerden olacağım.

HMK konusunda bir çok baro, Türkiye Adalet Akademisi, Hsyk, üniversite ve hukuk  dernekleri seminer ve sempozyumlar düzenlediler, düzenlemeye de devam ediyorlar.

Ancak bu seminer ve sempozyumların süresi, HMK'nu öğrenmek için hiç bir zaman yeterli olmayacaktır. HMK ile işi olan her bir hukukçu pazartesi'den itibaren yanlış yapmamak için mutlaka HMK'yı alıp bir defa fakülte yıllarındaki gibi çizerek hatmetmelidir. Ben yaptım ve sevdim HMK'yı... Laf aramızda "medeni usul sendromundan" kurtuldum galiba:)

HMK'yı hazırlayan kıymetli hocalarımıza ve emeği geçen herkese teşekkür ederim.
Yeni HMK, öncelikle hukuk fakültesi öğrencilerine olmak üzere yargı dünyamıza hayırlı uğurlu olsun.
Yargı dünyamız, son yıllarda bir çok ana alanda milat yaşadığından belki onlar için sıradan bir milat olsa da; hukuk öğrencileri için GÜZEL BİR USUL MİLADI 1 EKİM 2011

Av. Vedat ORUÇ