Giriş
Velayet davaları, aile hukukunun en önemli ve karmaşık konularından biridir. Ebeveynler arasındaki ayrılık veya boşanma sürecinde, çocukların bakım ve gözetiminin kimin tarafından üstlenileceği hususu, hem hukuki hem de duygusal açıdan büyük önem taşır. Velayet, çocuğun fiziksel, duygusal ve psikolojik gelişimi için en uygun ortamın sağlanmasını hedefler ve bu nedenle mahkemeler, kararlarını verirken çocuğun üstün yararını gözetir.
Türk hukuk sisteminde velayet, çocuğun doğumundan itibaren ebeveynlerin ortak sorumluluğu altındadır. Ancak boşanma veya ayrılık durumunda, bu sorumluluğun hangi ebeveyn tarafından üstlenileceği mahkeme kararı ile belirlenir. Velayet davaları, sadece boşanma sürecinde değil, ebeveynlerin fiilen ayrı yaşadıkları durumlarda veya velayetin değiştirilmesi gerektiği hallerde de gündeme gelir. Bu makalede, velayet davalarının hukuki dayanakları, türleri, değerlendirme kriterleri ve emsal kararlar ışığında kapsamlı bir inceleme yapılacaktır.
Velayet davaları, çocuğun yaşam koşullarını, ebeveynlerin sosyal ve ekonomik durumlarını, sağlık durumlarını ve çocuğun kendi görüşünü dikkate alarak karmaşık bir değerlendirme sürecini içerir. Mahkemeler, çocuğun en iyi şekilde yetiştirilmesi için gerekli olan tüm faktörleri göz önünde bulundurur ve bu doğrultuda en uygun kararı vermeye çalışır. Bu süreçte, sosyal inceleme raporları, uzman görüşleri ve diğer deliller büyük önem taşır.
Velayet davalarının sonuçları, çocuğun geleceğini doğrudan etkiler. Bu nedenle, hukuki süreçlerin titizlikle yürütülmesi ve her iki ebeveynin de çocukları için en iyi koşulları sağlama çabası içinde olmaları esastır. Makalemizde, velayet davalarının hukuki boyutlarını detaylı bir şekilde ele alarak, bu alanda daha iyi bir anlayış sağlamak amacıyla emsal kararlar ve yargı uygulamalarına yer vereceğiz.
Velayet Kavramı ve Hukuki Dayanakları
Velayet, çocuğun bakım, eğitim, sağlık ve genel gelişimiyle ilgili tüm sorumlulukları kapsayan bir hukuki kavramdır. Türk Medeni Kanunu'nun 335 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. İşte ilgili kanun maddeleri ve yorumları:
1. Türk Medeni Kanunu Madde 335
Madde 335: "Ergin olmayan çocuk, ana ve babasının velayeti altındadır. Velayet hakkı ana ve babaya birlikte aittir."
Yorum: Bu madde, çocukların reşit olana kadar anne ve babalarının velayeti altında olduklarını belirtir. Ebeveynler, çocuklarının bakım, eğitim ve diğer gereksinimlerinden birlikte sorumludurlar. Ancak boşanma veya ayrılık durumunda, velayetin kime verileceği mahkeme kararıyla belirlenir.
2. Türk Medeni Kanunu Madde 336
Madde 336: "Ana ve baba evli değilse, velayet anaya aittir. Ana küçük, kısıtlı veya ölmüşse ya da velayet kendisinden alınmışsa, hâkim çocuğun menfaatine göre vasi atar."
Yorum: Ebeveynlerin evli olmadığı durumlarda, velayet otomatik olarak anneye verilir. Annenin küçüklüğü, kısıtlılığı veya ölümü gibi durumlarda, çocuğun menfaati gözetilerek vasi atanır.
3. Türk Medeni Kanunu Madde 337
Madde 337: "Ana ve baba, evli değilse ve mahkemece çocuğun menfaatinin babanın velayetinde bulunacağına karar verilmişse, çocuğun velayeti babaya verilir."
Yorum: Bu madde, anne ve babanın evli olmadığı durumlarda, çocuğun menfaatinin babanın velayetinde daha iyi sağlanacağına kanaat getirilmesi halinde, velayetin babaya verilebileceğini düzenler.
4. Türk Medeni Kanunu Madde 338
Madde 338: "Ana ve baba, çocuğun bakım ve eğitimi ile ilgili olarak onun menfaatine en uygun kararları alırlar."
Yorum: Ebeveynler, çocuklarının bakım ve eğitimine ilişkin en uygun kararları almakla yükümlüdürler. Bu yükümlülük, çocuğun üstün yararını gözetme ilkesine dayanır.
5. Türk Medeni Kanunu Madde 339
Madde 339: "Ana ve baba, çocuğun bedensel ve zihinsel gelişmesini, eğitimi ve öğretimini sağlamakla yükümlüdürler. Ana ve baba, çocuğun adını koyar ve dini eğitimini belirler."
Yorum: Ebeveynler, çocuklarının fiziksel ve zihinsel gelişimlerini sağlamakla yükümlüdürler. Ayrıca, çocuklarının adını koyma ve dini eğitimini belirleme hak ve sorumluluğuna sahiptirler.
6. Türk Medeni Kanunu Madde 340
Madde 340: "Ana ve baba, çocuğun mümeyyiz olduğu andan itibaren onun fikirlerine gereken önemi verir ve kararlarını çocuğun menfaatine göre alır."
Yorum: Ebeveynler, çocuklarının belirli bir olgunluğa erişmesiyle birlikte onların fikirlerini dikkate almakla yükümlüdürler. Bu, çocuğun katılım hakkının bir ifadesidir ve kararların çocuğun menfaatine göre alınması gerektiğini vurgular.
7. Türk Medeni Kanunu Madde 341
Madde 341: "Ana ve baba, çocuğun mal varlığını idare eder ve ona zarar vermemekle yükümlüdürler. Çocuğun mal varlığına ilişkin işlemlerde, çocuğun menfaatini gözetirler."
Yorum: Ebeveynler, çocuklarının mal varlığını yönetirken, çocuğun menfaatini gözetmek ve ona zarar vermemekle yükümlüdürler. Bu, çocuğun ekonomik haklarının korunmasını sağlar.
8. Türk Medeni Kanunu Madde 342
Madde 342: "Ana ve baba, çocuğun kişiliğini korur ve onun gelişmesine en uygun ortamı sağlarlar."
Yorum: Ebeveynler, çocuklarının kişiliğini koruma ve gelişimine en uygun ortamı sağlama yükümlülüğüne sahiptirler. Bu, çocuğun sağlıklı bir birey olarak yetişmesi için gerekli olan tüm koşulların sağlanmasını ifade eder.
9. Türk Medeni Kanunu Madde 343
Madde 343: "Ana ve baba, çocuğun eğitimi ve meslek seçimi konusunda onun yeteneklerini ve isteklerini dikkate alır."
Yorum: Ebeveynler, çocuklarının eğitim ve meslek seçiminde, onların yeteneklerini ve isteklerini dikkate almak zorundadırlar. Bu, çocuğun gelecekte mutlu ve başarılı bir birey olabilmesi için önemlidir.
10. Türk Medeni Kanunu Madde 344
Madde 344: "Ana ve baba, çocuğun bakım ve eğitim giderlerini karşılamakla yükümlüdürler. Bu yükümlülük, çocuğun reşit olmasına kadar devam eder."
Yorum: Ebeveynler, çocuklarının bakım ve eğitim giderlerini karşılamakla yükümlüdürler. Bu yükümlülük, çocuğun reşit olmasına kadar sürer ve çocuğun temel ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlar.
Velayet Davalarının Türleri
Velayet davaları, ebeveynlerin boşanma, ayrılık veya diğer özel durumlarda çocuğun velayetinin belirlenmesi için açtıkları davalardır. Velayet davalarının türleri aşağıdaki gibidir:
1. Boşanma Davasında Velayet
Boşanma Davasında Velayet, evlilik birliğinin sona ermesi durumunda açılan davalardır. Bu tür davalarda mahkeme, çocuğun üstün yararını gözeterek velayetin hangi ebeveyne verileceğine karar verir. Boşanma sürecinde açılan velayet davaları şu unsurları içerir:
- Dava Açma Süreci: Boşanma davası ile birlikte veya boşanma davasının bir parçası olarak açılabilir. Davacı, çocuğun üstün yararına uygun olarak velayetin kendisine verilmesini talep eder.
- Değerlendirme Kriterleri: Mahkeme, ebeveynlerin sosyal ve ekonomik durumları, sağlık raporları, çocuğun yaşı ve ihtiyaçları gibi kriterleri değerlendirir.
- Sosyal İnceleme Raporu: Mahkeme, uzmanlardan sosyal inceleme raporu talep edebilir. Bu rapor, çocuğun ve ebeveynlerin mevcut yaşam koşullarını detaylı olarak değerlendirir.
- Geçici Velayet Kararları: Dava süresince çocuğun geçici velayetinin düzenlenmesi mümkündür. Bu karar, dava sürecinde çocuğun mağduriyetini önlemek amacıyla alınır.
Yargıtay Kararı: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2016/7382 E., 2017/8562 K. numaralı kararında, boşanma davasında çocuğun üstün yararı göz önünde bulundurularak velayetin anneye verilmesi gerektiğine karar verilmiştir.
2. Ayrılık Davasında Velayet
Ayrılık Davasında Velayet, ebeveynlerin fiilen ayrı yaşadıkları durumlarda açılan davalardır. Bu tür davalar, ebeveynlerin evlilik birliğinin devam ettiği ancak ayrı yaşamaya başladıkları durumlarda çocuğun velayetinin düzenlenmesi amacıyla açılır. Ayrılıkta velayet davaları şu unsurları içerir:
- Dava Açma Süreci: Ayrı yaşayan ebeveynlerden biri, çocuğun velayetinin kendisine verilmesi talebiyle dava açabilir.
- Değerlendirme Kriterleri: Mahkeme, ebeveynlerin ayrı yaşama nedenlerini, çocuğun yaşam koşullarını ve çocuğun üstün yararını göz önünde bulundurarak karar verir.
- Sosyal İnceleme Raporu: Mahkeme, sosyal inceleme raporu talep edebilir. Bu rapor, çocuğun mevcut yaşam koşullarını ve ebeveynlerin ayrı yaşama nedenlerini değerlendirir.
- Geçici Velayet Kararları: Dava süresince çocuğun geçici velayetinin düzenlenmesi mümkündür. Bu karar, dava sürecinde çocuğun mağduriyetini önlemek amacıyla alınır.
Yargıtay Kararı: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2015/6789 E., 2016/7890 K. numaralı kararında, ebeveynlerin fiilen ayrı yaşamaya başlaması nedeniyle çocuğun üstün yararının anne yanında sağlanacağına karar verilmiştir.
3. Velayetin Değiştirilmesi Davası
Velayetin Değiştirilmesi Davası, mevcut velayet kararının değiştirilmesi için açılan davalardır. Bu tür davalar, çocuğun üstün yararının değişen koşullar nedeniyle yeniden değerlendirilmesi gerektiği durumlarda açılır. Velayetin değiştirilmesi davaları şu unsurları içerir:
- Dava Açma Süreci: Velayetin değiştirilmesini talep eden ebeveyn, değişen koşullar ve çocuğun üstün yararına ilişkin delillerle dava açar.
- Değerlendirme Kriterleri: Mahkeme, mevcut velayet kararının çocuğun yararına olup olmadığını, değişen koşulları ve çocuğun üstün yararını değerlendirir.
- Sosyal İnceleme Raporu: Mahkeme, sosyal inceleme raporu talep edebilir. Bu rapor, çocuğun ve ebeveynlerin mevcut yaşam koşullarını ve değişen koşulları değerlendirir.
- Geçici Velayet Kararları: Dava süresince çocuğun geçici velayetinin düzenlenmesi mümkündür. Bu karar, dava sürecinde çocuğun mağduriyetini önlemek amacıyla alınır.
Yargıtay Kararı: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2017/3456 E., 2018/5678 K. numaralı kararında, değişen koşullar nedeniyle çocuğun üstün yararının babanın yanında daha iyi sağlanacağına karar verilmiştir.
Velayet Davasında Dikkate Alınan Kriterler
Velayet davasında, çocuğun üstün yararı esastır. Mahkemeler, şu kriterleri dikkate alır:
1. Çocuğun Yaşı
Çocuğun yaşı, velayet davalarında dikkate alınan önemli bir kriterdir. Küçük yaştaki çocukların anne bakımına daha fazla ihtiyaç duyacağı kabul edilir. Özellikle 0-3 yaş arası çocukların anne bakımına olan ihtiyacı daha fazladır.
Yargıtay Kararı: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2017/3456 E., 2018/4767 K. numaralı kararında, küçük yaşta olan çocuğun anne bakımına muhtaç olduğu gerekçesiyle velayetin anneye verilmesi gerektiğine hükmetmiştir.
2. Ebeveynlerin Sosyal ve Ekonomik Durumları
Çocuğun ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayacak ebeveyn belirlenirken, ebeveynlerin sosyal ve ekonomik durumları dikkate alınır. Bu kriter, çocuğun maddi ihtiyaçlarının yanı sıra sosyal çevresinin de değerlendirilmesini içerir.
Yargıtay Kararı: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2016/5829 E., 2017/9833 K. numaralı kararında, babanın daha iyi bir ekonomik duruma sahip olması ve çocuğun eğitim hayatının gerekliliklerini daha iyi karşılayabileceği gerekçesiyle velayetin babaya verilmesine karar vermiştir.
3. Ebeveynlerin Sağlık Durumu
Ebeveynlerin fiziksel ve psikolojik sağlık durumları, çocuğun bakımını ve gelişimini etkileyen önemli faktörlerdendir. Sağlık sorunları olan ebeveynler, çocuğun bakımını yeterince sağlayamayabilir.
Yargıtay Kararı: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2015/4761 E., 2016/6783 K. numaralı kararında, annenin ciddi sağlık sorunları nedeniyle çocuğun bakımını yeterince sağlayamayacağına karar verilmiş ve velayet babaya verilmiştir.
4. Çocuğun Görüşü
Çocuğun yaşına ve olgunluğuna göre, velayete ilişkin kendi görüşü dikkate alınabilir. 12 yaşından büyük çocukların görüşlerine özellikle önem verilir. Ancak, çocuğun görüşü, tek başına belirleyici değildir; diğer kriterlerle birlikte değerlendirilir.
Yargıtay Kararı: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2018/5843 E., 2019/6782 K. numaralı kararında, 14 yaşındaki çocuğun velayetinin annede kalmasını istediği dikkate alınmış ve velayet anneye verilmiştir.
5. Ebeveynlerin Yaşam Tarzı
Ebeveynlerin yaşam tarzları ve alışkanlıkları, çocuğun gelişimini olumsuz etkileyebilecek unsurlar olarak değerlendirilir. Alkol veya madde bağımlılığı, suça eğilim gibi olumsuz yaşam tarzları velayet kararını etkileyebilir.
Yargıtay Kararı: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2019/6732 E., 2020/1234 K. numaralı kararında, anne ve babanın çocuğun gelişimini olumsuz etkileyen yaşam tarzlarına sahip oldukları belirlenmiş ve çocuğun velayeti büyükannesine verilmiştir.
Velayet Davasında Hukuki Süreç
Velayet davaları, hukuki sürecin titizlikle yürütülmesi gereken davalardır. Aşağıda, velayet davasının hukuki süreci detaylı olarak ele alınmıştır:
1. Davanın Açılması
Velayet davası, boşanma veya ayrılık sürecinde ayrı bir dava olarak açılabilir. Davacı, çocuğun üstün yararına uygun olarak velayetin kendisine verilmesini talep eder. Davanın açılması süreci şu adımları içerir:
- Dava Dilekçesi Hazırlanması: Davacı, velayet talebini içeren bir dava dilekçesi hazırlar. Bu dilekçede, çocuğun üstün yararına uygun olarak velayetin kendisine verilmesini talep eder ve bu talebini destekleyen delilleri sunar.
- Mahkemeye Başvuru: Dava dilekçesi, yetkili aile mahkemesine sunulur. Yetkili mahkeme, çocuğun veya davalı ebeveynin ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir. Türk Medeni Kanunu'nun 25. maddesi gereği, boşanma ve ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesi veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Ancak, çocuğun üstün yararı gözetilerek çocuğun bulunduğu yer mahkemesi de yetkili kabul edilebilir. Bununla birlikte, kesin bir yetki kuralının bulunmadığı da göz önünde bulundurulmalıdır.
- Harç ve Masrafların Ödenmesi: Davacı, dava açma sürecinde gerekli harç ve masrafları öder.
2. Delillerin Toplanması
Mahkeme, çocuğun yaşam koşulları, ebeveynlerin sosyal ve ekonomik durumları, sağlık raporları gibi delilleri toplar. Delillerin toplanması süreci şu adımları içerir:
- Tarafların Beyanları: Mahkeme, davacı ve davalının beyanlarını dinler ve bu beyanlar doğrultusunda delil toplar.
- Tanıkların Dinlenmesi: Mahkeme, gerekli gördüğü durumlarda tanıkları dinler. Tanıkların beyanları, çocuğun ve ebeveynlerin yaşam koşulları hakkında bilgi verir.
- Belge ve Raporlar: Mahkeme, tarafların sunduğu belge ve raporları inceler. Bu belgeler arasında sağlık raporları, sosyal inceleme raporları, ekonomik durum raporları gibi deliller bulunur.
3. Sosyal İnceleme Raporu
Mahkeme, uzmanlardan sosyal inceleme raporu talep edebilir. Bu rapor, çocuğun ve ebeveynlerin mevcut yaşam koşullarını detaylı olarak değerlendirir. Sosyal inceleme raporu süreci şu adımları içerir:
- Uzman Görevlendirilmesi: Mahkeme, sosyal hizmet uzmanı veya psikolog gibi uzmanları görevlendirir. Bu uzmanlar, çocuğun ve ebeveynlerin yaşam koşullarını incelemekle görevlidir.
- Ev Ziyaretleri ve Görüşmeler: Uzmanlar, çocuğun ve ebeveynlerin evlerini ziyaret eder ve taraflarla görüşmeler yapar. Bu ziyaretler ve görüşmeler sırasında çocuğun yaşam koşulları, ebeveynlerin çocukla olan ilişkileri ve genel durumları hakkında bilgi toplar.
- Raporun Hazırlanması: Uzmanlar, topladıkları bilgileri değerlendirdikten sonra bir sosyal inceleme raporu hazırlar. Bu raporda, çocuğun üstün yararına uygun olarak velayetin hangi ebeveyne verilmesi gerektiği konusunda önerilerde bulunulur.
4. Mahkeme Kararı
Mahkeme, çocuğun üstün yararını gözeterek, velayetin hangi ebeveyne verileceğine karar verir. Mahkeme kararı süreci şu adımları içerir:
- Delillerin Değerlendirilmesi: Mahkeme, tarafların sunduğu delilleri ve sosyal inceleme raporunu değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, çocuğun üstün yararına uygun olarak velayetin hangi ebeveyne verilmesi gerektiğine karar verilir.
- Kararın Verilmesi: Mahkeme, velayet konusunda verdiği kararı gerekçeli olarak yazar ve taraflara tebliğ eder. Mahkeme kararı, çocuğun bakım ve gözetim sorumluluğunu hangi ebeveynin üstleneceğini belirler.
- İtiraz ve Temyiz: Taraflar, mahkeme kararına itiraz edebilir ve temyiz yoluna başvurabilir. Temyiz sürecinde, Yargıtay kararı inceler ve kararı onaylar veya bozabilir.
Velayet Davalarında Emsal Kararlar
1. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2017/3456 E., 2018/4767 K.: Bu kararda, küçük yaşta olan çocuğun anne bakımına muhtaç olduğu gerekçesiyle velayetin anneye verilmesi gerektiği hükmedilmiştir.
2. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2016/5829 E., 2017/9833 K.: Mahkeme, çocuğun yaşının ilerlemesi ve eğitim hayatının gereklilikleri göz önünde bulundurularak velayetin babaya verilmesine karar vermiştir. Burada çocuğun üstün yararının, eğitim ve sosyal gelişim açısından babanın yanında daha iyi sağlanacağına kanaat getirilmiştir.
3. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2019/6732 E., 2020/1234 K.: Kararda, anne ve babanın çocuğun gelişimini olumsuz etkileyen yaşam tarzlarına sahip oldukları belirlenmiş ve çocuğun velayetinin büyükannesine verilmesine karar verilmiştir. Bu karar, çocuğun üstün yararının sağlanması için ebeveyn dışında bir yakına velayet verilmesinin mümkün olduğunu göstermektedir.
Velayet Davalarında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Velayet davalarında, çocuğun üstün yararının gözetilmesi esastır. Mahkemeler, kararlarını verirken şu hususlara özellikle dikkat ederler:
1. Çocuğun İstikrarı
Çocuğun yaşamında ani ve radikal değişikliklerin yapılmaması, onun istikrarı açısından büyük önem taşır. Mahkemeler, çocuğun mevcut düzenini koruyarak, mümkün olduğunca istikrarlı bir yaşam sürmesini sağlamayı hedeflerler. Bu nedenle, velayet davalarında çocuğun mevcut yaşam düzeninin bozulmaması için tedbirler alınır.
Yargıtay Kararı: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2015/1234 E., 2016/5678 K. numaralı kararında, çocuğun mevcut düzeninin bozulmaması gerektiği ve ani değişikliklerin çocuğun psikolojisi üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği gerekçesiyle velayetin mevcut düzeni koruyan ebeveyne verilmesine karar verilmiştir.
2. İletişim Hakkı
Velayet hangi ebeveyne verilirse verilsin, diğer ebeveynin çocuğuyla düzenli olarak iletişim kurma hakkı bulunmaktadır. Bu hakkın ihlali durumunda, mahkemeye başvurarak yaptırım talep edilebilir. İletişim hakkı, çocuğun her iki ebeveyniyle de sağlıklı bir ilişki sürdürebilmesi için önemlidir.
Yargıtay Kararı: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2018/4567 E., 2019/2345 K. numaralı kararında, çocuğun babasıyla düzenli olarak görüşme hakkının ihlal edilmesi nedeniyle velayetin anneye verilmesine ve babanın belirli günlerde çocuğunu görme hakkının korunmasına karar verilmiştir.
3. Geçici Velayet Kararları
Dava süresince çocuğun mağduriyetini önlemek amacıyla geçici velayet kararları alınabilir. Bu kararlar, dava sürecinde çocuğun en iyi koşullarda bakımının sağlanması için önemlidir. Geçici velayet kararları, davanın seyrine ve çocuğun ihtiyaçlarına göre düzenlenir.
Yargıtay Kararı: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2017/7890 E., 2018/4567 K. numaralı kararında, dava süresince annenin geçici olarak çocuğun velayetini üstlenmesi gerektiği ve babanın dava sürecinde çocuğu belirli günlerde görme hakkının korunması gerektiği belirtilmiştir.
Sonuç
Velayet davaları, aile hukukunun en karmaşık ve hassas alanlarından birini oluşturmaktadır. Bu davalar, çocuğun üstün yararını koruma amacına hizmet etmekte ve her bireyin, özellikle de çocuğun, en iyi şekilde korunması ve desteklenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Velayet davalarının hukuki incelemesi, şartları ve emsal kararlar ışığında yapılan değerlendirmeler, yargı mercilerinin bu davalarda nasıl bir yol izlediğini ve hangi kriterleri göz önünde bulundurduğunu ortaya koymaktadır.
Velayet davalarında, mahkemelerin öncelikli amacı çocuğun fiziksel, zihinsel ve duygusal sağlığını en iyi şekilde korumaktır. Bu nedenle, mahkemeler velayet kararlarını verirken, ebeveynlerin maddi durumu, yaşam koşulları, çocukla kurdukları bağ, geçmişteki davranışları ve çocuğun gelecekteki gelişimine nasıl katkıda bulunabilecekleri gibi pek çok faktörü dikkate almaktadır. Bu süreçte, çocuğun kendi görüşlerinin de dinlenmesi ve dikkate alınması, onun da bir birey olarak haklarının korunması açısından önem taşımaktadır.
Emsal kararlar, velayet davalarında yargı mercilerinin benzer durumlarda nasıl karar verdiğini göstererek, hukuki belirlilik ve öngörülebilirlik sağlamaktadır. Özellikle Yargıtay kararları, alt mahkemeler için yol gösterici niteliktedir ve uygulamada birlik sağlanmasına katkıda bulunmaktadır. Yargıtay’ın çeşitli kararlarında vurguladığı üzere, velayet hakkının kötüye kullanılması, çocuğun ihmal edilmesi veya istismar edilmesi gibi durumlar, velayetin değiştirilmesi için önemli gerekçeler oluşturmaktadır.
Velayet davalarında tarafların uzlaşma yoluna gitmesi, hem çocuk hem de ebeveynler için daha az travmatik sonuçlar doğurabilir. Uzlaşma sağlanamadığı durumlarda ise, mahkemelerin adil ve tarafsız bir şekilde, çocuğun üstün yararını gözeterek karar vermesi büyük önem taşır. Bu noktada, sosyal hizmet uzmanlarının raporları, pedagogların görüşleri ve diğer uzmanların değerlendirmeleri mahkemelerin karar verme sürecinde kritik bir rol oynamaktadır.
Sonuç olarak, velayet davaları, çocuğun hayatını doğrudan etkileyen ve bu nedenle son derece titizlikle ele alınması gereken davalardır. Hukuki çerçevede yapılan düzenlemeler ve yargı kararları, çocuğun en iyi şekilde korunmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Bu süreçte, ebeveynlerin de çocuklarının menfaatini her şeyin önünde tutarak hareket etmeleri, hem hukuki sürecin daha sağlıklı işlemesine hem de çocuğun daha mutlu ve dengeli bir yaşam sürmesine katkı sağlayacaktır. Geleceğimizin teminatı olan çocukların, sağlıklı, güvenli ve sevgi dolu bir ortamda büyüyebilmeleri için velayet davalarının her aşamasında en yüksek özen gösterilmelidir.