Galatasaray SK tarafından Kamu Aydınlatma Platformuna (KAP) yapılan beyana göre bu transfer için oyuncuya 4 yıllık sözleşme için her sene 2.8 Milyon Euro garanti ücret ve toplam 3.1 Milyon Euro imza parası ödeneceği beyan edilmiştir. Burada ödenecek olan imza parası Futbolcuya ödenecek olup ön ödeme niteliğindedir. Kulüp tarafından yapılan bu beyandan anlaşılacağı üzere Shakhtar Donetsk kulübüne herhangi bir bonservis ücreti ödenmemiştir. Zaten medyada Tete’nin daha öncesinde Shakhtar Donetsk ile sözleşmesini tek taraflı feshettiği” haberleri yer almıştır. İşte bu noktada ise her iki kulüp ve oyuncu arasında anlaşmazlık ortaya çıkmaktadır. Anlaşmazlığın temelinde ise Shakhtar Donetsk kulübünün iddia ettiği bir takım vakıalar yatmaktadır. Şöyle ki: S.Donetsk, Tete’nin sözleşmesini kendi kararıyla tek taraflı feshetmesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürmektedir. Bu iddiaya gerekçe olarak ise FIFA tarafından ilan edilen “Oyuncu Statü ve Transferine İlişkin Yönetmelik( Regulatıons on the Status and Transfer on Players)” gösterilmiştir. İleri sürülen bu iddianın S.Donetsk bakımından hukuki olarak yerinde olması halinde bazı yaptırımlar ortaya çıkabilir. Şimdi S.Donetsk kulübünün iddialarını ve muhtemel yaptırımları FIFA kuralları uyarınca detaylıca inceleyeceğiz.
Profesyonel ya da amatör futbolcuların statüsü ve transferleri ile ilgili kurallar FIFA’nın ilan ettiği “Oyuncu Statü ve Transferine İlişkin Yönetmeliğinde( Regulatıons on the Status and Transfer on Players)” düzenlenmiştir. Bu yönetmeliğin kapsamında FIFA’ya üye olan federasyonlar, oyuncular, kulüpler ve dernek statüsünde olan kulüpler bulunmaktadır. Yine kulüpler arası gerçekleştirilen transferlerde bu yönetmeliğe tabiidir. Yazıya konu olan uyuşmazlıkta bu düzenleme üzerinden anlatılacaktır.
Yukarıda bahsedildiği üzere S.Donetsk futbol kulübü Tete’nin Galatasaray SK’ya transfer olmadan önce sözleşme feshinin hukuka aykırı olduğunu iddia etmektedir. Öncelikle bu yönetmeliğin 14.maddesi uyarınca “herhangi bir sonuca varmadan kulübe veya futbolcuya sözleşmeyi feshetme hakkı tanınmıştır” hükmü yer almaktadır. Yine aynı maddenin devamında ise “kulübün yada futbolcunun sözleşmeyi zora sokması, sözleşmeyi feshetmeye yönelik eylemlerde bulunması durumunda her iki tarafa sözleşmeyi feshetme hakkı tanımıştır”. Yönetmeliğin bir sonraki maddesinde ise “ Kulübün maaşı ödemede temerrüde düşmesi ve sonrasında ödeme için verilen 15 günlük mühlet süresinde Kulüp tarafından sporcuya ödeme yapılmaması haklı fesih nedeni olarak” yer almıştır. Sonuç olarak yönetmelik her iki tarafa sözleşmeyi feshetme hakkı tanımış ancak bazı hallerin varlığında kulübü ya da sporcuyu haklı görmektedir. Sözleşmenin haklı bir sebep olmaksızın feshi halinde doğal olarak bazı sonuçlarda ortaya çıkmaktadır. Yönetmeliğin 17.maddesi 1.fıkrası uyarınca “vadesi gelmiş ve kulüp tarafından ödenmemiş olan borç nedeniyle oyuncu 3 aylık maaşına denk gelecek tazminat hakkına sahip olur” hükmü yer almaktadır. Yine 17.maddenin 2.fıkrası uyarınca “eğer sporcu sözleşmeyi haklı bir sebep olmaksızın feshederse ortaya çıkacak tazminattan sporcu ve yeni sözleşme imzaladığı kulüp müteselsilen sorumlu olacaktır” hükmü yer almaktadır. Ayrıca 17.maddenin 3.fıkrası oyuncu için daha ağır yaptırım da öngörmüştür. Söz konusu düzenlemeye göre “Sözleşmeyi haksız yere fesheden sporcuya tazminatla beraber 4 aya kadar müsabakalardan men cezası da verilebilir”. Bununla beraber sözleşmesini haksız yere fesheden sporcu ile anlaşan kulübe 17.maddenin 4.fıkrası uyarınca “para cezasının yanında sportif ceza ile en az 1, en fazla 2 dönem transfer yasağı” verilebilir. Ancak şunu belirtmekte fayda var ki sporcuya verilecek müsabakalardan men cezası ile kulübe verilecek transfer yasağı, yaptırımın orantılılığını aşabilir. Bu sebeple uygulama da daha çok oyuncuya ve sözleşme imzaladığı yeni kulübe tazminat cezası verildiği görülmektedir. Şu ana kadar bahsedilen kurallar genel maddeler olup şimdi yazıya konu olan uyuşmazlık için aynı yönetmeliğin içinde yer alan ek maddelerden bahsedeceğiz.
FIFA tarafından ilan edilen bu yönetmelikte birtakım ek maddeler de vardır. Bu ek maddeler de Federasyona üye olan herkes için bağlayıcı olup ve taraflar arasındaki uyuşmazlığın giderilmesinde önemli bir yer edinmektedir. 24 Şubat 2023 tarihinde ortaya çıkan Ukrayna-Rusya savaşı sonrası hem Ukrayna Futbol Federasyonu hem de Rusya Federasyonuna bağlı kulüpler, sporcular ve antrenörler için FIFA tarafından aynı yönetmelikte belirli ek kurallar getirilmiştir. Yaşanan bu savaş sonrası FIFA uygulamaya koyduğu ek-madde 7 ile özellikle Ukrayna ve Rusya kulüpleri ile sözleşmesi olan sporculara ve antrenörlere bir takım haklar sağlamaktadır. Bu doğrultuda şimdi ek-madde 7’yi inceleyeceğiz.
Öncelikle yönetmeliğe getirilen ek-madde 7’den sadece Ukrayna ve Rusya’da sözleşmesi olan sporcular ve antrenörlerin yararlanabileceğini belirtelim. Şimdi detaylıca bu hakların neler olduğundan ve ne gibi sonuçları olduğundan bahsedeceğiz.
FIFA tarafından ilan edilen “Oyuncu Statü ve Transferine İlişkin Yönetmelik( Regulatıons on the Status and Transfer on Players)” ek madde 7’nin 2.fıkrası uyarınca “Ukrayna veya Rusya’da sözleşmesi bulunan sporcu veya antrenör, 1 Temmuz 2023 tarihine kadar yazılı olarak başvurma şartı ile sözleşmesini askıya alabilir”. Sözleşmesini askıya almak isteyen kişinin iradesi tek tarafıdır ve bu beyan yeterlidir. Ayrıca askıya alınan bu sözleşmenin 30 Haziran 2024 tarihine kadar geçerli olduğunu ifade edelim. Yine aynı ek maddenin 3.fıkrası uyarınca “sporcunun veya antrenörün ek madde 7 kapsamında sözleşmesini askıya alması, mevcut sözleşmenin ihlalim anlamına gelmez” hükmü yer almaktadır. Son olarak Ek madde 7’nin 8.fıkrası uyarınca “sözleşmesi askıya alınan oyuncu bir oyuncu herhangi bir ödeme karşılığında askıya alma süresi boyunca transfere tabi tutulamaz” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda detaylıca verilen bilgiler bağlamında şimdi Shakhtar Donetsk, futbolcu Tete ve Galatasaray SK arasında ki uyuşmazlığı inceleyeceğiz.
Daha önce bahsedildiği üzere ve medya Tete, Shakhtar Donetsk ile olan sözleşmesini askıya almamış feshetmiştir. Nitekim sporcunun Ukrayna’da ki kulübü ile olan sözleşmesini askıya alabilmesi için en geç 1 Temmuz 2023 tarihine kadar yazılı başvuru yapması gerekiyordu ve yer alan bilgilere göre Tete’nin böyle bir talep yoktur. Bu durumda Tete’nin FIFA tarafından ilan edilen “Oyuncu Statü ve Transferine İlişkin Yönetmelik( Regulatıons on the Status and Transfer on Players)” ek madde 7’den yararlandığını ve sözleşmesini askıya alıp Galatasaray SK’ye transfer olduğunu söyleyemeyiz. Başka bir anlatımla Tete’nin Galatasaray SK’ye gelmeden önce Shakhtar Donetsk ile sözleşmesini feshettiğini ve boşta oyuncu statüsündeyken transfer olduğunu belirtebiliriz. İşte bu durumda uyuşmazlığın çözümü için Ek-Madde 7’ye değil genel hükümlere bakmak gerekiyor.
Önceden değindiğimiz üzere yönetmeliğin 14.maddesi uyarınca bazı hallerin varlığı durumunda hem sporcuya hem de kulübe sözleşmeyi fesih hakkı tanınmıştı. Sporcunun sözleşmeyi fesih hakkı için ya maaşının zamanında ödenmemesi gerekiyordu ya da kulübün kötü niyetli eylemlerde bulunarak sözleşmeyi zora sokması halinde tek taraflı fesih hakkı tanınıyordu. Tete’nin S.Donetsk ile sözleşmesini fesih nedeni tam bilinmemekle beraber bu 2 durumun dışında sözleşmesini feshetmesi haksız fesih olarak nitelendirilmektedir. Bu durumda ise S.Donetsk kulübü FIFA’ya başvurarak haksız fesih nedeniyle hem Tete’nin hem de yeni kulübü Galatasaray SK’nın ceza almasını talep edebilir. Bu cezalarda yukarıda belirttiğimiz üzere sözleşmeyi haksız fesheden oyuncuya yani Tete’ye para cezası ile beraber 4 aya kadar müsabakadan men cezası verilmesi mümkündür. Eğer sözleşmeyi haksız fesheden sporcu yeni bir kulüple sözleşme imzalamışsa ki somut olayda yeni bir kulübe transfer olmuştur yani Galatasaray SK için para cezası ile beraber 2 döneme varan transfer yasağı mümkündür. Bu ihtimal dışında eğer Shakhtar Donetsk ile sözleşmesini fesheden Tete, haklı bir gerekçeye dayanıyorsa yukarıda bahsettiğimiz yaptırımlarla karşılaşması mümkün değildir ve Galatasaray SK’ye transferinde herhangi bir usulsüzlük yoktur.
En nihayetinde somut olay için öncelikle Tete’nin sözleşmeyi hangi sebeple feshettiğinin tespit edilmesi gerekmektedir. Sözleşmenin feshinde haklı sebeplerin varlığına veya yokluğuna göre ortaya çıkacak sonuçlarda değişiklik göstermektedir. Ancak herhâlükârda Tete’nin Ek-madde 7’den yararlanmadığını ve Galatasaray SK’ye transferinden önce serbest oyuncu statüsünde olduğunu bu sebeple de “Oyuncu Statü ve Transferine İlişkin Yönetmeliği( Regulatıons on the Status and Transfer on Players)” 14. ve 17.maddesi kapsamında olayın çözüme kavuşturulması en uygun çözüm yolu olarak görünmektedir. Son olarak daha önceden bu tür benzer olaylarda FIFA’nın orantılılık ilkesini göz önünde tutarak sporcu tarafından sözleşmenin haksız feshi halinde hem sporcuya hem kulübe para cezası verdiğini de belirtelim.
Stj. Av. Hıdır Furkan ORUÇ
KAYNAKÇA:
FIFA Regulatıons on the Status and Transfer on Players
FIFA Interpretative Note to Annexe 7 to the Regulations on the Status and Transfer of Players
https://www.aroged.com/2023/07/28/source-tete-terminated-the-contract-with-shakhtar-named-the-new-club-of-the-brazilian/
https://www.claims.co.uk/knowledge-base/football-law/football-player-breaking-contracts
https://www.transfermarkt.com.tr/tete/profil/spieler/371256
https://www.milliyet.com.tr/skorer/ukraynadan-tete-iddiasi-galatasarayi-fifaya-sikayet-ettiler-6990898
https://www.ntvspor.net/futbol/tete-galatasaray-a-imza-atiyor-2027-ye-kadar-sozlesme-64d21b374094b30049c8bb51