Anlaşmalı Boşanma Davası Nedir?
Anlaşmalı boşanma davası; her iki tarafın da boşanma üzerinde uzlaşıya vardığı davalardır. Hukuki açıdan tarafların tüm konularda uzlaşıya varmaları halinde anlaşmalı boşanma davası açılabilmektedir. Bu durumda hem dava kısa sürede sonuçlanmakta hem de taraflar vardıkları ortak kararları yasal olarak uygulamaya geçirebilmektedirler.
Anlaşmalı Boşanma Davasının Şartları Nelerdir?
Anlaşmalı boşanma nasıl olur sorusuna yanıt vermek için tarafların belirli şartları yerine getirmeleri gerekir. Bu şartlar şu şekildedir;
- Anlaşmalı boşanma davasının açılabilmesi için öncelikle tarafların en az 1 yıl evli olmaları gerekmektedir. Başka bir deyişle evlilikte 1 yılını doldurmamış olan çiftler anlaşmalı boşanma davası açamamaktadırlar.
- Tüm hukuki konularda taraflar arasında uzlaşı sağlanmalı ve bunu da yazılı olarak belgelemeleri gerekmektedir. (Şayet dava esnasında taraflar uzlaşı konularında aksi beyanda bulunursa dava çekişmeli boşanma davasına dönüşmektedir.) Tarafların yazılı hale getirdikleri bu belgeye anlaşmalı boşanma protokolü denir.
- Protokol kapsamında tarafların boşanma gerekçeleri, tazminat veya nafaka talepleri, velayet durumu, mal paylaşımı gibi konular kesin karara bağlanmalıdır.
- İster avukat ile ister kendileri olacak şekilde tarafların davaya katılım sağlamaları gerekmektedir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolünde Neler Yer Alır?
Anlaşmalı boşanma protokolü davanın görülebilmesi için gerekli şartlar arasında yer almaktadır. Tarafların aralarındaki özel durumdan hareketle bu protokolü hazırlamaları gerekir. Bu yüzden anlaşmalı boşanma protokolü örneği her çift için doğru örnekler vermez. Boşanma sırasında ya da sonrasında herhangi bir hak kaybı veya soruna da yol açmaması için mutlaka protokolün tarafların avukatları vasıtasıyla hazırlanması önerilir. Aksi ihtimalde tarafların hak kaybına uğraması gündeme gelebilir.
Protokolün hazırlanması esnasında taraflar uzlaşmış oldukları manevi ve maddi durumların tamamını açık bir şekilde belirtmelidir. Bunun sonuçlarının da kabul edildiği beyan edilmelidir. Maddi ve manevi tazminat, mal paylaşımı, tazminat ve çocuk varsa çocuğun velayeti gibi durumlar net olarak karara bağlanmış olmalıdır. Bu noktalar da muğlak veya üstü kapalı bir şekilde değil, mutlak surette ayrıntılı olarak yer almalıdır. Anlaşmalı boşanma protokolünün hazırlanması esnasında söz konusu durumlara dikkat edilmezse; protokolün hakim tarafından kabul görülmemesi ve davanın uzaması söz konusu olabilir.
Protokolün hazırlanması konusunda en önemli nokta çocuğun velayeti konusudur. Velayet konusunda tarafların sadece uzlaşıya varmaları da yeterli olmayabilir. Çünkü boşanma durumunda çocuğun menfaati mahkeme tarafından önde tutulur. Bu nedenle mahkeme tarafından çift arasındaki uzlaşının aleyhinde de karara varılabilir.
Anlaşmalı Boşanma Nasıl Olur?
Anlaşmalı boşanma nasıl olur sorusunun daha iyi anlaşılması için şartların yerine getirilmesi üzerinde durulmalıdır. En az 1 yıl sürmüş olan evliliklerde eşlerin beraber başvurmaları ya da eşlerden birisinin başvurması üzerine dava açılır. İlgili kanun, tarafların anlaştığı durumlarda boşanmanın gerekli olduğunu varsayar ve davayı da kabul eder. Boşanma kararının verilmesi için ise hakimin tarafları dinlemesi ve iradelerinin de özgür olduğunu anlaması gerekmektedir. Hakim yine de menfaat söz konusu olduğu durumlarda sadece çocuk velayeti konusunda değil aynı zamanda taraflar nezdinde de değişiklik yapabilir.
Şartlar arasında bu davanın açılması için en az 1 yıllık evli olma şartı, evlilikten hemen sonraki sürede tarafların birbirini yeteri kadar tanımayacağı, ufak sorunları büyük hale getirebileceği ve benzeri yanlış anlamaların olabileceği ihtimalinin gözetilmesi sebebiyle öngörülmüş bir hükümdür. Bu yüzden bir yıldan az evli olan çiftler boşanmak istiyorlarsa çekişmeli boşanma davası açabilir. Bu süre içine resmi nikah tarihi temel alınmaktadır. Sevgililik, söz, nişan veya dini nikah gibi durumlar 1 yıllık sürenin hesaplanmasında dikkate alınmamaktadır.
Davanın başlatılması için taraflardan en az birisinin anlaşmalı boşanma dilekçesi vermesi gerekmektedir. Bu dilekçe boşanma iradelerinin açıklandığı ve tarafların aralarında uzlaşıya vardıklarını belirtir. Yine de dilekçenin sonrasında hukuki açıdan sorunlar ve mağduriyet yaratmaması için avukat aracılığıyla hazırlanması önemlidir.
Dilekçe verilip dava açıldıktan sonra taraflar duruşmada hakime boşanma iradelerini açıklamalıdır. İki tarafın da mahkemede hazır bulunması iradelerinin özgür olduğunun anlaşılması için belirlenmiş bir kuraldır. Eğer hakim, taraflardan birisinin iradesinin fesada uğramış yani sakatlanmış olduğunu tespit ederse dava geri çevrilmektedir. Tarafların boşanma iradelerinin özgür ve bağımsız olduğunu hakime kanıtlamaları beklenmektedir.
Son olarak ise görülen davada tarafların aralarında uzlaştıkları şekilde mali ve velayet konularında boşanmanın durumunun uygun görülmesi gerekir. Başka bir deyişle anlaşmalı boşanma davasının tamamlanması açısından taraflarda herhangi bir mağduriyet durumu oluşmamalıdır. Örneğin mal paylaşımı konusunda taraflardan birisi görünür şekilde mağdur oluyorsa hakim burada diğer tarafın baskı, şantaj veya benzeri eylemlere başvurmuş olabileceğini düşünerek bu durumun açıklanmasını veya değiştirilmesini talep eder.
Her şeyin usulüne uygun şekilde gerçekleşmesi halinde ise taraflar tek celsede boşanır ve boşanma kararının alındığı andan itibaren tarafların aralarında yaptığı protokol resmiyet kazanır.
Anlaşmalı Boşanma Davası Protokol ve Dilekçesi
Anlaşmalı Boşanma Davası dilekçesi eğer taraflar avukatsız boşanmak istiyorlarsa kendileri tarafından hazırlanacaktır. İdeal olan ise herhangi bir hak kaybı veya yanlışlık yapmamak için dilekçenin avukat tarafından hazırlanmasıdır. Tarafların kendilerinin hazırlayacakları dilekçe veya protokol hukuka uygunluk olarak denetlenmeden mahkemeye sunulacağı için çeşitli sorunları da beraberinde getirebilir. Bu durum ise zaman ve maddi açıdan önemli hak kayıpları da yaratabilecektir.
Evlilik birliğinden oluşan haklar üzerinde bilgi sahibi olmayanlar boşanma davasında gösterecekleri ihmal sebebiyle boşanma sonucuna göre pişmanlık duyabilir. Sonuçta her evlilik ve boşanma isteği farklılık taşımaktadır. Bu yüzden de tek tip bir boşanma protokolünden bahsetmek veya bulunan örneği uygulamak da mümkün değildir.
Anlaşmalı boşanma protokolü tarafların her ikisinin de boşanma konusunda ortak karar almalarını belirterek, tarafların boşanmaya bağlı olan unsurlardan mal paylaşımı, nafaka, tazminat ve ortak çocuk için uzlaştıkları maddeler şeklinde ayrıntılı şekilde düzenlenir. Hazırlanan protokolün ise her iki eş tarafından da kabul edilmesi ve ıslak imzalı şekilde imzalanması gerekmektedir. Bu protokol ise Hukuk Mahkemeleri Kanunu’na uygun şekilde düzenlenmiş olan anlaşmalı boşanma dilekçesi yanına eklenerek mahkemeye sunulur.
Anlaşmalı Boşanma Davası Ne Zaman Sonuçlanır?
Anlaşmalı boşanma davasının sonuçlanması tarafların vardıkları uzlaşı göz önünde tutularak en kısa sürede gerçekleşir. Taraflar bu davalarda uzlaşıya sorunsuz şekilde varmışlar, duruşmada hazır bulunuyorlarsa ve protokol de mahkeme tarafından kabul edilmişse bu durumda tek celsede boşanma gerçekleşir. Fakat taraflardan birisi ya da her ikisi boşanma konusunda kesin karar gösteremiyorsa, belirsizlik yaşıyorsa veya benzeri sorunlar varsa bu halde süre isteyebilirler ve dava ertelenir. Eğer taraflardan birisi boşanmayı ya da hazırlanmış olan protokolü kabul etmemeyi seçerse bu durumda taraflara ek süre vermek yerine davanın çekişmeli boşanmaya dönmesine karar verilir.
Av. Burçak DALGIÇ