Hukuki anlamda “silah” terimi birçok mevzuatta düzenleme yeri bulmuştur. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 6.maddesin (f) bendinde:
“Silah deyiminden;
1. Ateşli silahlar,
2. Patlayıcı maddeler,
3. Saldırı ve savunmada kullanılmak üzere yapılmış her türlü kesici, delici veya bereleyici alet,
4. Saldırı ve savunma amacıyla yapılmış olmasa bile fiilen saldırı ve savunmada kullanılmaya elverişli diğer şeyler,
5. Yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı, boğucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeler”
Anlaşılması gerektiği düzenlenmiştir.
Daha detaylı olarak ise 6136 sayılı “Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun” ‘da silahla ilgili daha detaylı bir düzenlemeye gidilmiştir.
Ruhsatsız silah, bıçak veya mermi bulundurma, satın alma veya taşıma suçu 6136 sayılı kanunda düzenlenmiş şekli suçlardan biridir. Uygulamada bu suçlara “6136 Sayılı Kanuna Muhalefet Suçu” denilmektedir.
6136 sayılı Kanun’a göre suç teşkil eden fiiler:
- Ruhsatsız Silah veya Mermi Bulundurma (madde 13),
- Ruhsatsız Silah veya Mermi Taşıma (madde 13),
- Ruhsatsız Silah veya Mermi Satın Alma (madde 13),
- Bulundurma Ruhsatlı Silah veya Diğer Aletleri Taşıma (madde 13),
- Bıçak veya diğer aletleri veya benzerlerini satmak, satmaya aracılık etmek, satın almak, taşımak veya bulundurmak (madde 15).
Suçun tamamlanması için taşıma, bulundurma veya satın alma hareketlerinin yapılması yeterli olup ayrıca bir zararın meydana gelmesi aranmaz. 6136 sayılı Kanun ve Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmeliğin 2. Maddesine göre ruhsatsız bir şekilde bulundurulması, taşınması veya satın alınması suç olan silahlardan:
- Mermi çekirdeği veya saçma tabir edilen özel şekil ve nitelikteki maddeleri, barut gazı veya bu neviden patlayıcı ve itici güç ile uzak mesafelere kadar atabilen ateşli silahlar,
- Tam otomatik olmamak şartıyla, namlu uzunluğu fişek yatağı hariç 30 santimetreyi ve tüm uzunluğu 50 santimetreyi geçmeyen, dumanlı veya dumansız barut veya bu neviden bir patlayıcı ve itici güç ile gülle, mermi, saçma veya füze ile gaz ya da diğer nesneleri atabilen, belli bir çapta namluya uygun imal edilmiş tabanca,
- Tetik çekili tutulduğunda sürekli atış yapabilen ayeşli yivli silah olan tam otomatik silahlar,
- Namlu uzunluğu fişek yatağı hariç 30 santimetreden fazla, uzun menzilli ve delici güce sahipp dipçikli, tam ve yarı otomatik atış yeteneği olmayan ve münhasıran avda veya atıcılıkta kullanılan ateşli silah olan yivli av tüfeği
Suça konu silah olarak sayılmıştır.
Ruhsatsız Silah Bulundurma Suçu:
Bulundurma ruhsatı olmayan silah ya da silahların kişisel ihtiyaç için evde veya iş yerinde bulundurulması bu suçu oluşturur. (madde 13). Bulundurma ruhsatı olan tabancanın ruhsatın müsaade ettiği yerlerin dışında bulundurulması veya taşınması da suç olarak kabul edilmektedir. Bulundurma ruhsatı, meskende veya iş yerinde olmak üzere iki şekilde düzenlenmektedir.
Ruhsatsız Silah Taşıma Suçu:
Taşıma ruhsatı olmadığı halde bir kimsenin silah taşımasıyla ruhsatsız silah taşıma suçu meydana gelir. Taşıma ruhsatlı bir silahın ruhsat süresi dolmasına ve ruhsat yenilenmemesine rağmen taşınması halinde de aynı maddedeki ruhsatsız silah taşıma suçu oluşur.
Yargıtay’a göre taşıma ruhsatı olan silahın kısa bir süreliğine bir başkası tarafından taşınması suç olarak değerlendirilmemiştir. Örneğin, arabada olan silahını işyerine koyması için çalışanına veren kişinin çalışanına verdikten sonra yolda taşınırken yakalanması bu suça vücut vermez.
Ruhsatsız Silah Satın Alma Suçu:
Kişinin bireysel ihtiyacı için taşıma ve bulundurma amacıyla ruhsatı olmayan bir silahı satın alması bu suçu oluşturmaktadır. Burada önemli olan kişinin bireysel ihtiyacı için silahı satın almasıdır. Ticari bir amaçla satın alınması hali “silah kaçakçılığı veya ticareti suçu”nu meydana getirecektir.
Satın alınan silahın taşıma veya bulundurma ruhsatı beş yıl için geçerlidir. Gerekli şartların varlığı halinde her beş yılda bir yenilenmektedir. Ruhsat verilirken ruhsatın geçerlilik süresi ve süre bitiminden itibaren en geç altı ay içinde ruhsatın yenilenmesi gerektiği kişiye tebliğ edilir. Beş yıllık geçerlilik süresini müteakip altı ay içinde ruhsatın yenilenmemesi halinde o silaha ait ruhsat başka bir işleme gerek kalmadan iptal edilmektedir.
Ruhsatsız Silah Bulundurma, Taşıma Veya Satın Alma Suçu ve Cezası:
Bir adet ruhsatsız silahı ev veya işyerinde bulundurma suçunun cezası 1 yıldan 2 yıla kadar hapis ve 25 günden 100 güne kadar adli para cezasıdır. (madde 13/3)
Silahın bir adet bulundurulmasıan rağmen; tüfek veya seri ateşli kısa sürede çok sayıda ve etkili biçimde mermi atabilen tam otomatik veya düürbünlü tabanca veya benzerleri olması halinde suçun cezası 5 yıldan 8 yıla kadar hapis ve 500 günden 5000 güne kadar adli para cezasıdır. (madde 13/2)
Nitelik bakımından vehamet arz eden bir silah olması halinde de suçun cezası 5 yıldan 8 yıla kadar hapis ve 500 günden 5000 güne kadar adli para cezasıdır (madde 13/2).
Ruhsatsız Silah Taşıma, Satın Alma veya Birden Fazla Ruhsatsız Silah Bulundurma Suçunun Cezası:
Bir veya birden fazla silahı taşıma veya satın alma fiili ile birden fazla silahı bulundurma suçunun cezası aynı fıkrada düzenlenmiştir. Buna göre, bir veya birden fazla silahı taşıma veya satın alma suçu ile birden fazla silahı bulundurma suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 30 günden 100 güne kadar adli para cezasıdır (madde13/1).
Silah ve mermilerin sayı veya nitelik bakımından vahim olması halinde verilecek ceza 5 yıldan 8 yıla kadar hapis ve 500 günden 5000 güne kadar adli para cezasıdır (madde 13/2).
Taşınan, satın alınan veya bulundurulan silahın tüfek veya seri ateşli kısa sürede çok sayıda ve etkili biçimde mermi atabilen tam otomatik veya dürbünlü tabanca veya benzerleri olması halinde, suçun cezası 5 yıldan 8 yıla kadar hapis ve 500 günden 5000 güne kadar adli para cezasıdır (madde 13/2).
Ruhsatsız silah taşıma, bulundurma veya satın alma suçu şikayete tabi suçlar arasında değildir. Suçun soruşturulması Cumhuriyet Savcılığı tarafından re’sen yapılmaktadır. Bu sebeple herhangi bir şikayet süresi yoktur. Yapılan yargılamalarda olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Ruhsatsız Mermi Bulundurma, Taşıma, Satın Alma Suçu ve Cezası:
Silah taşıma veya bulundurma ruhsatı olanlara ihtiyaçları nedeniyle yıllık belli bir miktar mermi verilmektedir. Bu mermilerin silah ruhsatı olmayanlara devredilmesi, muvakkaten de olsa başkalarına veirlmesi 6136 sayılı Kanunun 9.maddesi ile yasaklanmıştır.
Mermi Sayısına Göre İşlenen Suç ve Cezası:
50 ve daha az sayıda ruhsatsız mermi bulundurulması pek az sayıda mermi olarak ifade edilir. Faile 6 aya kadar hapis ve 100 kadar adli para cezası verilir. Suçun ceza alt sınırı belirlenmediği için hapis cezasının alt sınırı 1 ay (TCK m.49/1), adli para cezasının alt sınırı 5 günden (TCK m52/1) az olamaz.
51-250 adet arası merminin ruhsatsız bulundurulması mutat sayıda mermi bulundurma olarak ifade edilir. Mutat sayıda merminin bir adet silahla ev veya işyerinde bulundurulması halinde faile 1 yıldan 2 yıla kadar hapis ve 25 günden 100 kadar adli para cezası verilmesini öngörmektedir.
251-5000 arası merminin ruhsatsız bulundurulması mutat olmayan sayıda mermi bulundurma olarak ifade edilir. 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 30 günden 100 güne kadar adli para cezasına hükmolunur.
50001 adet ve daha fazla merminin bulundurulması vahim miktarda mermi olarak ifade edilir. Fail hakkında 5 yıldan 8 yıla kadar hapis ve 500 günden 5000 güne kadar adli para cezasına hükmolunur.
Yasak Bıçak ve Diğer Aletleri Bulundurma, Taşıma, Satma veya Satın Alma Suçu ve Cezası:
6136 sayılı Kanuna göre bıçaklar ve aletler “yasak olmayan bıçaklar ve diğer aletler” ve “yasak bıçaklar ve diğer aletler” olmak üzere ikiye ayrılır.
Yasak Bıçaklar ve Diğer Aletler:
4.maddeye göre ülke içinde kama, hançer, saldırma, şişli baston, sustalı çakı, kılıç, kasatura, süngü, sivri uçlu ve oluklu bıçaklar, topuz, topuzlu kamçı, boğma teli vya zinciri, muşta ile salt saldırı ve savunmada kullanılmak üzere özel nitelikleri benzeri aletlerin yapımı yasak sayılmıştır. Bu maddede sayılan bıçak ve diğer aletlerin satılması, satmaya aracılık edilmesi, satın alınması, taşınması veya bulundurulması halinde 15.maddeye göre haklarında 6 aydan 1 yıla kadar hapis ve 25 günden az olmamak üzere adli para cezasına hükmolunur. Bu madde kapsamında bıçak veya diğer aletlerin veya benzerlerinin sayı veya nitelik bakımından vahim olması halinde cezalar yarıdan bir katına kadar artırılır.
Yasak Olmayan Bıçak ve Diğer Aletler:
Yasak olmayan bıçak ve diğer aletlerin hal ve şartlara göre sırf saldırıda kullanmak amacıyla taşıyanlar 3 aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. (madde 15/4)
6136 Sayılı Kanun Kapsamında Suç Sayılmayan Silahlar
Bu kanun kapsamı dışında tutulan silahlar şunlardır:
- Yalnız sporda kullanılan yivli ateşsiz silahlar ve mermileri ile yivsiz tüfekler ve mermileri
- Ev gereçleri
- Tababet, sanayi, tarım, spor için kullanılan aletler
- Bir meslek veya sanatın icrası için gerekli bıçak, şiş, raspa ve benzeri
6136 Sayılı Kanuna Muhalefet Suçunda Yargılama Usulü ve Görevli Mahkeme
Kanunun 13. Maddesinin birinci, üçüncü ve beşinci fıkraları ile 15.maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen suçların yargılanmasında seri muhakeme usulü uygulanır.
Cezasının üst sınırı 2 yıl olanlar açısından basit yargılama usulü uygulanır.
Yargılama yapma görevi asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir. Ancak ağır cezayı gerektiren bir uçla birlikte işlenmişse yargılama yapma görevi ağır ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.
Av. Buse ERGÜN ÖZKURT