Bilindiği gibi, özel hesap dönemi uygulaması 213 sayılı VUK md. 174 hükmü kapsamında normal vergileme döneminin bir istisnasını teşkil eden durumdur. Buna göre, gerçek ve tüzel kişiler ilgili özel hesap dönemlerinin kapandığı yıl itibariyle matrah ve vergi artırımı hükümlerinden faydalanabilirler.
Örneğin, özel hesap dönemi 2014 takvim yılında başlayıp 2015 yılında sona eren bir mükellefin bu döneme ilişkin kazançları hesap döneminin kapandığı 2015 takvim yılı kazancı olarak baz alınıp vergilendirildiğinden dolayı bu dönem için matrah artırımında bulunulması gerekecektir. Eğer, özel hesap dönemi 2015 takvim yılında başlayıp 2016 takvim yılı içinde sona ermiş olsa idi bu durumda matrah artırımı söz konusu olamayacaktır.
Öte yandan, 01.06.2010 ila 31.05.2011 özel hesap dönemine ilişkin olarak 2011 yılı için belirlenmiş olan matrah artırım oranlarını veya minimum matrah tutarlarını dikkate alarak matrah artırımı hükümlerinden faydalanılabilir.
Sonuç olarak, 01.01.2012 ila 30.06.2012 kıst hesap dönemine ilişkin olarak beyan edilen matrahların toplamı üzerinden ilgili yıl için belirlenmiş oranda matrah artırımı yapılması gerekecek olup asgari matrahlar üzerinden matrah artırımı yapılmasının gerekmesi halinde ise asgari matrahlar kıst hesaplamaya tabi tutulmayacaktır.
Matrah artırımı ile ilgili bir diğer husus ise şudur: kanunun yayımlandığı tarihten önce kesinleşmiş tarhiyatlar için matrah artırımında bulunulan dönemlere ilişkin olarak, kanunun yayımlandığı tarihten önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar bağlamında ilgili dönem beyan ile birlikte dikkate alınacaktır.[1]
-------------------------
[1] Bkz. Murat Başaran, Vergi Sorunları Dergisi, Özel Ek: 6736 Sayılı Kanun, s.187