Türk vatandaşlığının kazanılmasında esas olan doğumla kazanım olmakla birlikte Türk Vatandaşlığı Kanunu düzenlemesiyle sonradan kazanma yolu öngörülmüştür. Bu yazımızda vatandaşlığın kazanılmasındaki imkanlara genel hatlarıyla değinilip sonradan kazanma hallerinden olan istisnai kazanma düzenlemelerinde yer alan “yatırım yoluyla vatandaşlığın kazanılması” hususu irdelenecektir.
Vatandaşlığın aslen kazanılması, bir kişinin doğumu anında ve doğumu dolayısıyla vatandaşlık kazanmasıdır. Nitekim TVK madde 6’ya göre doğumla kazanılan Türk vatandaşlığı, soy bağı veya doğum yeri esasına göre kendiliğinden kazanılması esası benimsenmiştir. Vatandaşlığın doğumla kazanılmasında herhangi bir makamın iznine veya onayına gerek olmadan, aranan şartların varlığı halinde, kanun hükmü gereği kendiliğinden gerçekleşeceği kabul edilmiştir. Oysa vatandaşlığın sonradan kazanılmasında yetkili makamın izni ya da onayı aranacaktır. Yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığının kazanılmasına; genel yoldan kazanma, yeniden kazanma, istisnai durum, evlenme, evlat edinme ve seçme hakkı kullanılarak kazanılan vatandaşlık halleri girmektedir.
Mevzuatımızda, Türk vatandaşlığı kazanımı uygulamasında dayanak kanun metninin yanında mezkur kanunun uygulanmasını temin etmek amacıyla oluşturulan Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik bulunmaktadır. Bu yönetmelikle vatandaşlığın kazanılmasındaki istisnalar daha açık bir şekilde yer almakta ve uygulamada işlemler bu yönetmelik üzerinden yürümektedir.
19.09.2018 tarihli Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik Değişikliği’ne göre istisnai yoldan Türk vatandaşlığının kazanılması için vatandaşlığın istisnai yoldan kazanılmasında güncel yatırım tutarları belirlenmiş olup yapılmış olup 07.12.2018 tarihinde ilave olanaklar da getirilmiştir. Güncel durum itibariyle Türk vatandaşlığının yatırım yoluyla kazanılmasındaki olanaklar aşağıdaki gibi sıralanabilecektir:
- 1. En az 500.000 Amerikan Doları tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştiren yabancının bu durumunun tespit edilmesi,
- 2. En az 250.000 Amerikan Doları tutarında taşınmazı tapu kayıtlarına 3 yıl satılmaması şerhi koyulmak şartıyla satın alan yabancının bu tespit edilmesi,
- 3. En az 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarı peşin olarak yatırılan taşınmazın satışının vaat edildiğine dair noterden düzenlenen sözleşmenin üç yıl süreyle devri ve terkini yapılmayacağı taahhüdüyle tapu siciline şerh edildiği
- 4. En az 50 kişilik istihdam oluşturan yabancının bu durumunun Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespit edilmesi
- 5. En az 500.000 Amerikan Doları tutarında mevduatı üç yıl tutma şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatıran yabancının bu tespit edilmesi,
- 6. En az 250.000 Amerikan Doları tutarında Devlet borçlanma araçlarını üç yıl tutmak şartıyla satın alan yabancının bu durumunun Hazine Müsteşarlığınca tespit edilmesi,
- 7. En az 500.000 Amerikan Doları tutarında gayrimenkul yatırım fonu katılım payı alan ve elinde tutan yabancının bu durumun Sermaye Piyasası Kurulunca tespit edilmesi
Sayılan bu olanaklardan birinin tamamlanması halinde ve gerekli prosedürün tamamlanması durumunda yabancı Türk vatandaşlığını kazanabilecektir. Sayılan bu hallerden taşınmaz edinimi yoluyla vatandaşlık yolunda yabancının taşınmaz edniminin Türk Hukukunca mütekabiliyet şartı karşılanmak koşuluyla vatandaşlık kazanmak üzere taşınmaz edinimi için gerekli işlemlerin yürütülmesi mümkün olacaktır.
Bu şartlardan birini yerine getiren yabancının kendisi, bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin başvuru tarihi itibariyle18 yaşından küçük çocukları bu hüküm çerçevesinde yazısına istinaden istisnai yoldan yararlanarak Türk vatandaşlığına alınabilecektir.
Yukarıdaki şartlardan birini yerine getiren yabancının başvurusu yapılabilecek ve yapılan başvuruyla milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir halinin bulunmadığı tespit edildiğinde yabancı kişi ve yukarıda belirtilen yakınları vatandaşık kazanbilecektir.
...
Av. Osman UYAROĞLU
İstanbul Üniversitesi Özel Hukuk Yüksek Lisans Öğrencisi
...
KAYNAKÇA
Nomer , Ergin ; Türk Vatandaşlığı Hukuku, Filiz Kitabevi, 24. Baskı,İstanbul, 2018
6/4/2010 tarihli 27544 Sayılı Resmi Gazete Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik
12.06.2009 tarihli: 27256 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu