Yatırım dolandırıcılığı, son yıllarda giderek yaygın hale gelen ve bireyleri ciddi maddi kayıplara uğratabilen bir suç türüdür. Bu dolandırıcılıklar, genellikle yüksek kazanç vaatleriyle başlar ve yatırımcıların güvenini kazanarak bireylerden para toplar. Ancak, gerçek yatırım fırsatları ile hiçbir ilgisi olmayan bu tür düzenekler sonunda mağdurları büyük bir finansal zarara uğratır. Yatırım dolandırıcılığın amacı, insanların parasını almak için duygusal ve psikolojik manipülasyon yaparak onları kandırmaktır.
1. Sahte Yatırım Danışmanlarının İzledikleri Yollar
1.1. Güven İlişkisi Kurma
Sahte yatırım danışmanları, kişileri ikna etmek için güven oluşturmaya çalışır. Bu tekniklerin temel amacı, yatırımcıları duygusal olarak etkilemek ve mantıklı düşünmelerini engellemektir. Sahte danışmanlar, genellikle profesyonel bir izlenim yaratmak, kişileri yatırım yapmaya teşvik etmek ve sonunda onlardan para toplamak için çeşitli yöntemlere başvururlar.
1.2. Aşırı Kazanç Vaadi
Sahte yatırım danışmanları, genellikle kendilerini finansal alanda çok deneyimli, bilgili ve güvenilir biri olarak tanıtırlar. Kullandıkları yaygın yöntemlerden biri de yatırımcılara olağanüstü ve gerçekçi olmayan kazanç vaatleridir. Bu danışmanlar, çok kısa bir süre içinde yüksek karlar elde etmenin mümkün olduğunu iddia ederler. Ayrıca, bazen danışmanlar, dolandırıcılıklarını gizlemek için ilk başta küçük getirilerle yatırımcıyı tatmin eder. Bu, yatırımcıların daha fazla para yatırmaya karar vermesini sağlamak için kullanılan bir tür “göz boyama” tekniğidir. Sonuç olarak, yatırımcılar daha büyük yatırımlar yapmaya yönlendirilir, fakat en sonunda geri dönüş almadıklarında, dolandırıcılar kayıplarını örtbas etmek için çeşitli mazeretler üretirler. Bazı durumlarda da ise dolandırıcılar, "bu fırsat bir daha gelmeyecek" gibi ifadelerle, yatırımcılara panik duygusu aşılarak kararlarını hızlandırmalarına neden olabilir. Bu da genellikle yatırımcıların sağlam bir araştırma yapmadan ve iyi düşünmeden para yatırmalarına yol açar. Sık sık karşılaşılan diğer başka durum ise bireylerin para çekmek istemesi halinde o paranın geri verilmesi için ‘komisyon’ adı altında daha fazla para talep edilmesidir.
1.3. Kurumsal Görünüm ve İnternet Platformlarıyla Güven İnşası
İnternet sitesi ve mobil uygulama üzerinden kurumsal görünüm sağlamak, dolandırıcıların güven oluşturma taktiklerinden sadece biridir. Bugün mobil uygulamalar yatırımcılar için erişim kolaylığı ve hızının simgesi haline gelmiştir. Dolandırıcılar, tıpkı gerçek yatırım platformları gibi mobil uygulamalar tasarlarlar ve yatırımcıların işlemlerini burada gerçekleştirmelerini sağlarlar. Bu uygulamalarda, gerçek zamanlı piyasa analizleri, hisse senedi takibi ve yatırım fırsatları gibi özellikler bulunabilir. Uygulamanın kullanıcı dostu olması ve şık bir tasarıma sahip olması, yatırımcıların profesyonel bir platformda işlem yaptıkları algısını güçlendirir. Sahte yatırım danışmanları, yalnızca internet siteleri ve mobil uygulamalarla sınırlı kalmaz, genellikle yasal gibi görünen bir altyapıya sahip olur ve yatırımcıların paralarını, şirket adına açılan banka hesaplarına göndermelerini sağlarlar. Bu yöntem, potansiyel mağdurlara güven verir. Çünkü kişiler, para gönderdiği şirketin resmi bir kimlik ve finansal altyapıya sahip olduğunu düşünürler. Ancak gerçekte, bu şirketler sadece dolandırıcıların kurdukları bir örtüdür ve yatırılan paralar, tamamen dolandırıcının kişisel çıkarları için kullanılmaktadır. Bireyler, bu gibi durumlarda para yatırmadan önce yatırım danışmanlığı altında işlem yapılan şirketin IBAN numarasını dikkatlice kontrol etmelidir. Genellikle dolandırıcılar, para gönderecekleri hesapları şahıs adına veya alakasız bir şirketin adına açarlar. Oysa, yatırım danışmanlığı hizmeti kapsamında para yatırıldığında şirketin kendi hesabına yatırmış olmanız gerekmektedir
2. Sahte Şirket Unvanları
Günümüzde dolandırıcılar için bir Ltd. şirket kurmak, aslında oldukça basit ve hızlı bir süreçtir. Birkaç basit evrak ve belirli bir sermaye ile, dolandırıcılar kolayca resmi bir şirket kurabilir ve bu şirketi, yatırımcılara güven vermek amacıyla kullanabilirler. Sahte yatırım danışmanları, çoğu zaman şirket kuruluşunu gerçekçi göstermek için sahte adresler, hayali yönetim kurulları ve kısmi şirket belgeleri ile işi tamamlarlar. Bu şirketlerin ticaret sicili kaydı, genellikle hızlı bir şekilde yapılabilir ve dolandırıcılar, yatırımcıların gözünde yasal bir varlık gibi görünmek için bu kaydı kullanırlar. Tüm bunların varlığı para yatırılacak hesabın tam anlamıyla güvenilir olduğunu göstermez.
3. Yatırım Danışmanlığı Hangi Şirketler Tarafından Yapılabilir?
Türkiye'de yatırım danışmanlığı yapmak isteyen kişilerin ve şirketlerin, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından verilen lisansa sahip olmaları zorunludur. SPK'nın 39. maddesi uyarınca yatırım hizmetlerinin ve faaliyetlerinin düzenli uğraşı, ticari veya mesleki faaliyet olarak icra edilebilmesi için Kuruldan izin alınması zorunlu olup, yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ancak yatırım kuruluşları tarafından yerine getirilebilir. Sahte yatırım firmaların ise SPK tarafından verilmiş hiçbir yetkisi ve izni bulunmamaktadır. Bu şirketlerin amacı, borsa konusunda bilgi sahibi olmayan kişileri bulup, dolandırmaktan ibarettir.
Tüm bu durumlarda, yatırım dolandırıcılığı mağdurlarının haklarını korumak ve zararı tazmin edebilmek için cezai ve hukuki yolları kullanma imkanları bulunmaktadır. Bu süreçte uzman bir avukat ile hukuki sürecin yönetilmesi gerekmektedir.
Av. Ceren TÜRKİŞ