Giriş
Teknolojinin hızla gelişimi, suçla mücadelede yeni fırsatlar yaratmış ve hukuk sistemini dönüştürme ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu bağlamda, yapay zeka (YZ) gibi gelişmiş teknolojik araçlar, suçların önceden tespit edilmesi ve önlenmesi konusunda önemli bir rol oynayabilir. Yapay zekanın potansiyeli, suç faaliyetlerini tespit etme, analiz etme ve ihbar etme yeteneklerine dayanmaktadır. Bu çalışmada, suçun önlenmesi bağlamında yapay zekanın ihbarı üzerinde durulacaktır.
Yapay Zekanın Suç İhbarında Rolü
1. Veri Analizi ve Tahmin Yetenekleri: Yapay zeka, büyük veri analitiği ve derin öğrenme tekniklerini kullanarak suç faaliyetlerinin izlerini sürmek ve analiz etmek için ideal bir araçtır. Suç verileri, yapılandırılmış ve yapılandırılmamış veriler olarak toplanabilir ve yapay zeka algoritmaları bu verileri analiz ederek suç eğilimlerini tahmin edebilir. Örneğin, suç paternlerini tanımlayarak, hırsızlık, terör saldırısı veya dolandırıcılık gibi suçların gerçekleşme olasılığını tahmin edebilir.
2. Sosyal Medya ve İnternet İzleme: Yapay zeka, sosyal medya platformları ve internet üzerindeki diğer platformlardan elde edilen verileri izleyerek, suç faaliyetleriyle ilgili ipuçlarını tespit edebilir. Örneğin, bir kişi sosyal medya hesaplarında şiddet içeren mesajlar paylaşırsa, yapay zeka bu mesajları tespit ederek ilgili mercilere ihbar edebilir. Bu şekilde, potansiyel suçların erken aşamada önlenmesi mümkün olabilir.
3. Kameralar ve Gözetim Sistemleri: Kameralar ve diğer gözetim sistemleri, suçların tespit edilmesi ve kaydedilmesi için yaygın olarak kullanılmaktadır. Yapay zeka, bu görüntülerin analizini yaparak şüpheli aktiviteleri tespit edebilir ve yetkililere ihbarda bulunabilir. Örneğin, bir hırsızlık girişimi ya da şiddet olayı gerçekleştiğinde, yapay zeka bu olayları algılayarak ilgili mercilere anında ihbarda bulunabilir.
4. Ses Analizi: Yapay zeka, ses analizi tekniklerini kullanarak, suç işlenmesi ihtimali olan durumları tespit edebilir. Örneğin, bir telefon görüşmesinde tehdit içeren ya da suç işlenmesini planlayan ifadelerin tespit edilmesi durumunda, yapay zeka ilgili mercilere ihbar edebilir.
Yapay Zekanın İhbar Yeteneğinin Sınırları ve Hukuki Meseleler
Suçun önlenmesi bağlamında yapay zekanın ihbarı potansiyel avantajlar sunsa da, bazı sınırlamaları ve hukuki meseleleri de beraberinde getirmektedir. Öncelikle, yapay zekanın doğruluk oranı ve yanlış pozitif/negatif sonuç verme olasılığı dikkate alınmalıdır. Yanlış bir ihbar, masum kişilerin haksız yere suçlanmasına, lekelenmeme hakkının ihlaline veya gizlilik haklarının ihlal edilmesine neden olabilir. Bu nedenle, yapay zekanın kullanımında doğruluk oranının en üst seviyeye çıkarılması ve hukuki güvencelerin sağlanması önemlidir.
Ayrıca, yapay zekanın suç ihbarında kullanılmasıyla ilgili gizlilik ve veri koruma sorunları da önemli bir konudur. Suç ihbarında kullanılan verilerin toplanması, saklanması ve kullanılmasıyla ilgili sıkı bir hukuki çerçeve oluşturulmalı ve bireylerin gizlilik haklarına saygı gösterilmelidir.Diğer bir konu ise yapay zekanın hukuki statüsüdür.İhbar edebilme ehliyeti konusuna değinmek gerekir. Gerçek ve tüzel kişiler ihbarda bulunabilmektedir.Yapay zeka modelleri gerçek kişi olmadıklarına göre, tüzel kişilik altında mı değerlendirilecektir?Yoksa İhbar etmek için kişilik ehliyetine gerek yok mudur? Bu konunun tartışılması gerekmektedir. Bildiğiniz üzere Robot Sophie insansı bir yapay zeka modelidir. Bu insansı robota, Suudi Arabistan devleti tarafından vatandaşlık verilmiştir. Dolayısıyla vatandaşlık hakkı elde ettiğine göre hukuken ‘’kişi’’ olarak kabul etmemiz gerekir.Bu takdirde diğer vatandaşların sahip olduğu şikayet etme hakkı,ihbar etme gibi yetkilere de hukuken sahip olacaktır.
SONUÇ
Suçun önlenmesi bağlamında yapay zekanın ihbarı, güvenlik güçlerine ve hukuk sistemine önemli avantajlar sağlayabilir. Yapay zeka, veri analizi, sosyal medya izleme, kameralar ve ses analizi gibi yöntemlerle suç faaliyetlerini tespit edebilir ve yetkililere ihbar edebilir. Bununla birlikte, yapay zeka kullanımının doğruluk oranı, gizlilik ve veri koruma gibi konular dikkate alınmalıdır. Yapay zeka aracıyla elde edilen delillerin hukuka uygunluğu değerlendirilmelidir. Teknolojik cihazların, yapay zeka modelleri aracılığıyla izlenmesi sonucu elde edilen izinsiz veriler hukuka aykırı delil olarak değerlendirilmelidir. Suçun önlenmesi amacıyla kullanılabilmelidir.Ancak kişinin teşebbüs aşamasında kalan suç hükümlerinden cezalandırılması ceza hukuku ilkelerine ters düşecektir.Yapay zeka teknolojisinin yasal çerçevelerle desteklenmesi ve insan haklarını koruyan bir yaklaşım benimsenmesi önemlidir. Suçun önlenmesi ve toplumun güvenliği için yapay zekanın ihbar yeteneğinden yararlanmak önemli bir adım olabilir.
KAYNAKÇA
Singh, D., Kumar, A., & Kumar, A. (2021). Predictive Policing Using Data Analytics and Artificial Intelligence: A Review. In Proceedings of the International Conference on Data Engineering and Communication Technology (pp. 241-252). Springer.
Wu, H., Zhang, W., & Zhao, J. (2021). An Intelligent System for Crime Analysis and Crime Prediction Based on Big Data. Frontiers in Psychology, 12, 664214.
Abdul-Kader, H. M., & Woods, J. (2015). Survey on Chatbot Design Techniques in Speech Conversation Systems. International Journal of Advanced Computer Science and Applications, 6(11), 224-235.
Albayrak, M., & Emek, Y. (2019). Big Data Analytics for Crime Prevention: A Systematic Literature Review. Journal of Big Data, 6(1), 52.
Borrion, H., & Boyd, D. (2018). Artificial Intelligence and the Detection of Cybercrime. Crime Science, 7(1), 5.