15 Nisan 2023 tarihli ve 32164 sayılı Resmi Gazete'de Uzman Erbaş Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlandı. Değişiklikler özellikle uzman erbaşlığa giriş, mesleğin devamındaki işlemler ve astsubaylığa geçiş aşamaları için önemli değişiklikler içeriyor.
Yapılan değişiklikler şu şekilde;
- Önceki dönemde uzman onbaşı ve uzman çavuşlar arasında eğitim şartı olarak bir ayrım bulunmazken yeni düzenleme ile “Uzman onbaşı için en az ilköğretim okulu veya dengi okul mezunu olmak.”, “Uzman çavuş için en az lise veya dengi okul mezunu olup çavuş olarak askerliğini yapmış veya yapmakta olmak ya da en az ilköğretim okulu mezunu olup, muvazzaflık hizmetini çavuş rütbesi ile tamamlamış veya yapmakta olmak” şartı getirilmiştir.
- Askeri hastanelerin kapatılmış olması sebebiyle yönetmelikte “askeri hastane” lafzı geçen yerler “31/10/2016 tarihli ve 2016/9431 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine uygun olarak belirlenmiş tam teşekküllü bir hastane” olarak değiştirilmiştir.
- Uzman erbaşlığa başvuruda öncesin de sadece TSK’da daha önce istihdam edilmeme şartı bulunuyorken, yeni düzenleme ile “Askeri okullar ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bağlı eğitim komutanlıklarından herhangi bir sebeple çıkmamış veya çıkarılmamış olmak, diğer okullardan disiplinsizlik nedeniyle çıkarılmamış olmak veya ortaöğretim kurumlarında örgün öğretim dışına çıkarma cezası almamış olmak”, “Muvazzaf/sözleşmeli subay veya astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş veya bunların adayı olarak Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görevli iken buralardan ayrılmamış veya çıkarılmamış olmak yahut görev yapmıyor olmak.”, “Sözleşmeli erbaş/er yahut bunların adayı iken sözleşmesi kendi kusuru nedeniyle idarece feshedilmemiş olmak.” ve “Devlet memurluğundan veya kamu görevinden herhangi bir nedenle çıkarılmamış olmak.” şartları getirilmiştir.
- Uzman erbaşlığa engel hallerden adli işlemlere “Firar, amir veya üste fiilen taarruz, emre itaatsizlikte ısrar, üste hakaret, mukavemet, fesat ve isyan suçlarından, 22/5/1930 tarihli ve 1632 sayılı Askeri Ceza Kanununun 148 inci maddesinde belirtilen suçlardan hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa dahi hapis cezasına ve/veya adli para cezasına hükmedilmemiş olmak” şartı ayrıca eklenmiştir.
- Yine uzman erbaşlığa engel hallere, “Toplumca tasvip edilmeyen ve uygun görülmeyen kazanç yollarında çalışmamış ve halen çalışmıyor olmak.”, “Terör örgütlerine veya Devletin millî güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, iltisakı ya da bunlarla irtibatı olmamak.”, “Silah taşımaya veya silahlı görev yapmaya hukuki bir engeli bulunmamak.” ve “Alkol, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımı nedeniyle tedavi görmemiş veya görmüyor olmak.” şartları eklenmiştir.
- Elle doldurulan sicil belgelerinin 3 Mayıs 2023’ten itibaren elektronik ortamda doldurulacağı belirtilmiştir. (Subay-Astsubay sicil belgeleri elektronik ortamda doldurulmaktadır.)
- Uzman erbaşların yapabileceği görevlere “Madde 15- Uzman erbaşlar, istihdam edildikleri kadro görevleri ile beraber 4/1/1961 tarihli ve 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununda erbaşlar için belirtilen görevleri de yaparlar. Kendilerine düşen nöbet hizmetlerine girerler. Lüzumu halinde hizmete müteallik her türlü işe fiilen iştirak ederler. Uzman erbaşların görevlerine ilişkin uygulamaya yönelik usul ve esaslar Kuvvet Komutanlıklarında genelgeyle, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında ise yönergeyle düzenlenir.” şeklinde ekleme yapılmıştır. Kanaatimizce “LÜZUMU HALİNDE HİZMETE MÜTEALLİK HER TÜRLÜ İŞE FİİLEN İŞTİRAK EDERLER.” tabiri somut ve açık bir açıklaması olmaması sebebiyle gelecek dönemde bazı problemler yaratabilecek durumlara sebep olabilecektir. Zira her türlü görev kavramının ucu çok açık olup, temel hak ve özgürlüklerin kullanımına ne kadar etki edeceği uygulamalar neticesinde görülecektir.
- Uzman erbaşlara derece-kademe karşılığı olan ek gösterge 3269 sayılı Kanunun Ek-2 sayılı gösterge cetvelinde yer aldığı şekilde uygulanacaktır.
- Koruma hizmetinde görev yapan uzman erbaşların atamaları ertelenebilecektir. Bu erteleme her kadro görevi için değil, sadece kendisine koruma tahsis edilen personel (general, amiral vb.) personelin korumaları için geçerlidir.
- Astsubaylık için yapılan başvurularda sicil ortalamasının sicil tam notunun yüzde 80’i aranmaktayken, yeni düzenleme ile yüzde 90’a çıkarılmıştır.
Sonuç olarak, Uzman Erbaş Yönetmeliğinde köklü değişiklik yapılmamış ise de, bazı maddelerin uygulanmasının gelecek dönemde yaratabileceğini değerlendiriyoruz.