Incoterms, Uluslararası Ticaret Odası (ICC) tarafından uluslararası ticarette kullanılan terimlerin bir standarda kavuşturulması amacıyla uygulamaya konulan bir programdır. Incoterms teslim şekilleri, satıcı ve alıcı arasındaki sorumlulukları, maliyetleri ve riskleri belirler. Incoterms 2020, 4 ana başlık altında toplanan 11 terimden oluşmaktadır. Bunlar:
E Grubu: EXW (Ex Works) - İhracatçının iş yerinde teslim;
F Grubu: FCA (Free Carrier) - Taşıyıcıya teslim; FOB (Free On Board) - Gemiye teslim; FAS (Free Alongside Ship) - Geminin yanında teslim;
C Grubu: CFR (Cost and Freight) - Maliyet ve navlun; CIF (Cost, Insurance and Freight) - Maliyet, sigorta ve navlun; CPT (Carriage Paid To) - Taşıma ücreti ödenmiş teslim; CIP (Carriage and Insurance Paid to) - Sigorta ve taşıma ödenmiş teslim;
D Grubu: DAP (Delivered At Place) - Belirlenen yerde teslim; DAT (Delivered At Terminal) - Terminalde teslim; DDP (Delivered Duty Paid) - Gümrük vergisi ödenmiş teslim; DPU (Delivered at Place Unloaded) - Boşaltılmış olarak belirlenen yerde teslim.
Incoterms 2020’deki terimlerin avantajları ve dezavantajlarını aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür.
EXW (Ex Works) teslim şeklinin avantajı, satıcının yükümlülüklerinin en az olmasıdır. Satıcı sadece malları paketleyip iş yerinde hazır tutmak zorundadır. Dezavantajı ise alıcının ihracat ve ithalat prosedürleri, taşıma ve sigorta masrafları gibi tüm yükümlülükleri üstlenmesidir.
FCA (Free Carrier) teslim şeklinin avantajı, herhangi bir taşıma türü için kullanılabilmesi ve akreditifli taşımalarda konşimento alınabilmesidir. Dezavantajı ise satıcının ihracat prosedürlerini tamamlamak zorunda olmasıdır.
FAS (Free Alongside Ship) teslim şeklinin avantajı, satıcının malları geminin yanına kadar getirmesi ve ihracat prosedürlerini tamamlamasıdır. Dezavantajı ise alıcının taşıma ve sigorta masraflarını karşılaması ve riski üstlenmesidir.
FOB (Free On Board) teslim şeklinin avantajı, satıcının malları gemiye yüklemesi ve ihracat prosedürlerini tamamlamasıdır. Dezavantajı ise alıcının taşıma ve sigorta masraflarını karşılaması ve riski üstlenmesidir.
CFR (Cost and Freight) teslim şeklinin avantajı, satıcının malları gemiye yüklemesi, ihracat prosedürlerini tamamlaması ve varış limanına kadar navlun ödemesidir. Dezavantajı ise alıcının sigorta masraflarını karşılaması ve riski üstlenmesidir.
CIF (Cost, Insurance and Freight) teslim şeklinin avantajı, satıcının malları gemiye yüklemesi, ihracat prosedürlerini tamamlaması, varış limanına kadar navlun ödemesi ve minimum sigorta kapsamını sağlamasıdır. Dezavantajı ise alıcının riski üstlenmesi ve daha yüksek bir sigorta kapsamı istiyorsa ekstra masraf yapmasıdır.
CPT (Carriage Paid To) teslim şeklinin avantajı, satıcının malları belirlenen yerde taşıyıcıya teslim etmesi ve varış yerine kadar navlun ödemesidir. Dezavantajı ise alıcının sigorta masraflarını karşılaması ve riski üstlenmesidir.
CIP (Carriage and Insurance Paid to) teslim şeklinin avantajı, satıcının malları belirlenen yerde taşıyıcıya teslim etmesi, varış yerine kadar navlun ödemesi ve en yüksek sigorta kapsamını sağlamasıdır. Dezavantajı ise alıcının riski üstlenmesidir.
DAP (Delivered At Place) teslim şeklinin avantajı, satıcının malları belirlenen yerde alıcıya teslim etmesi ve ihracat prosedürlerini tamamlamasıdır. Dezavantajı ise alıcının ithalat prosedürlerini yapması ve boşaltma masraflarını karşılamasıdır.
DPU (Delivered at Place Unloaded) teslim şeklinin avantajı, satıcının malları boşaltılmış olarak belirlenen yerde alıcıya teslim etmesi ve ihracat prosedürlerini tamamlamasıdır. Dezavantajı ise alıcının ithalat prosedürlerini yapması ve riski üstlenmesidir.
DDP (Delivery Duty Paid) teslim şeklinin avantajı, satıcının malları gümrük resmi ödenmiş olarak belirlenen yerde alıcıya teslim etmesi ve tüm yükümlülükleri üstlenmesidir. Dezavantajı ise satıcının ithalat prosedürlerini yapması ve ekstra masraf yapmasıdır.
Hangi teslim şeklinin en uygun olduğu, satıcının ve alıcının ticari ilişkilerine, taşıma türüne, malların niteliğine ve maliyetlere göre değişebilir. Genel olarak, satıcı için yükümlülükleri en az olan teslim şekli EXW, alıcı için ise yükümlülükleri en az olan teslim şekli DDP’dir. Ancak bu teslim şekilleri aynı zamanda karşı taraf için en dezavantajlı olanlardır. Bu nedenle, taraflar arasında bir denge sağlamak için daha orta seviyede yükümlülükler içeren teslim şekilleri tercih edilmesi önerilir. Örneğin, FCA, CPT, CIP ve DAP gibi teslim şekilleri hem satıcı hem de alıcı için makul bir paylaşım sağlar. Bu teslim şekillerinin avantajları ve dezavantajları hakkında yukarıda bilgi verdik.
Uluslararası mal satımı sözleşmelerinde malların tesliminin nerede yapılacağı, masrafların kim tarafından karşılanacağı ya da nasıl paylaşılacağı, sigorta ve taşıma sözleşmelerinin yapılıp yapılmayacağı gibi hususlar, alıcı ve satıcının yükümlülüklerini net olarak belirlemek açısından önem arz etmektedir. Teslim şeklinin önceden belirlenmiş olması, alıcı ve satıcı arasında gelecekte ortaya çıkabilecek sorunların önüne geçecektir.