UEFA Statüsü[1]’nün 32. maddesinde belirtildiği üzere UEFA’nın başlıca hukuk kurulları; (A) Kontrol Etik ve Disiplin Kurulu, (B) Temyiz Kurulu, (C) Etik ve Disiplin Müfettişleri, (D) Kulüp Mali Kontrol Kurulu’dur.
UEFA disiplin kuralları üyelerinin tarafsızlığını ve bağımsızlığı önemsemektedir, bu bağlamda disiplin kurulu üyelerinin ve etik ve disiplin müfettişlerinin tarafsızlığı ve bağımsızlığını sağlayabilmek adına UEFA’nın başkaca herhangi bir organı veya komitesine üye olmaları yasaklanmıştır. Keza yargılama başlamadan önce veya yargılamanın herhangi bir aşamasında, uyuşmazlığın tarafları ile çıkar çatışması olduğunu düşünen üyenin veya etik ve disiplin müfettişlerinin o yargılamadan çekilmesi gerekmektedir. Yine bir hukuk kurulu üyesinin veya etik ve disiplin müfettişinin, kendisi, ulusal federasyonu veya ulusal federasyonuna bağlı bir kulüp ile doğrudan ilgili dosyalardan çekilmesi gerekmektedir[2].
UEFA hukuk kurulları kararlarını toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğu ile alır ve eşitlik halinde ilgili hukuk kurulu başkanının oyu belirleyici olur[3].
Hukuk kurulu üyeleri, UEFA Yönetim Kurulu (Executive Committee) tarafından 4 yıllık bir süre için seçilir ve yapılacak ilk Genel Kurul/Kongre’de (Congress) bu üyelerin atanması işlemi onaya sunulur[4].
UEFA hukuk kurullarının herhangi bir üyesinin çeşitli nedenlerle üyeliği sona ermiş olabilir, bu üyelik makamının boşalması halinde, üyenin kalan görev süresi kadar görevde kalmak üzere yeni bir üye UEFA Yönetim Kurulu tarafından seçilir[5].
UEFA Yönetimi tarafından, hukuk kurullarının ve etik ve disiplin müfettişlerinin etkin bir şekilde çalışıp yararlanması için gerekli çalışma alanları ve ofisler tesis edilir, hatta ilgili hukuk kurulunun ihtiyaçları dahilinde geçici olarak kâtip de temin edilir[6].
A. KONTROL, ETİK VE DİSİPLİN KURULU
UEFA Statüsü’nün 33. maddesinde, Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu’nun bir başkan[7], iki başkan yardımcısı[8] ve gerekli sayıda üyeden[9] oluşacağı ve bu üyelerin UEFA Yönetim Kurulu tarafından atanacağı belirtilmiştir. Görüldüğü üzere UEFA Statüsü’nde üye sayısı bakımından herhangi bir sınırlamaya gidilmemiştir. Ancak UEFA Disiplin Talimatı 2019 yılı versiyonunun[10] 29. maddesinde[11] Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu bir başkan, iki başkan yardımcısı ve yedi üyeden oluşur denilmekle üye sayısı bakımından sınırlandırmaya gidilmiştir. Ne var ki UEFA Disiplin Talimatı’nın güncel 2020 versiyonunda[12] 29. maddede[13] belirlenmiş bu yedi üye sayısından vazgeçilerek, Statü ile paralel bir şekilde kurulun gerekli sayıda üyeden oluşacağı belirtilmiştir.
Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu kural olarak tüm üyelerinin katılımı ile toplanıp karar alır ancak üyelerinin en az üçünün katılımı ile de karar alma yetkisine sahiptir[14]. Ayrıca konusu aciliyet gerektiren veya itiraza ilişkin dosyalar ile cezanın ihtar, kınama, 45.000 Euro’ya kadar para cezası veya üç maça kadar müsabakadan men cezası veya faaliyetten men cezası olduğu dosyalarda, Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu başkanının veya başkan yardımcılarından birinin geçici başkan sıfatıyla tek başına hüküm kurabileceği istisnai haller de vardır[15].
Kurul, disiplin ve etik konularının dışında UEFA Statü ve Talimatları uyarınca yetki alanına giren diğer konulara ilişkin olarak da karar vermeye yetkilidir. Başkan, UEFA turnuvalarına katılım ve men edilmeye ilişkin konular başta olmak üzere aciliyet gerektiren hallerde, dosyayı karar vermesi için Temyiz Kurulu’na havale edebilir[16]. Son olarak Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu, bünyesindeki üye federasyonların veya bu federasyon üyelerinin UEFA’nın Statüsü ile belirlenen amaçlarına karşı ağır ihlallerin soruşturulmaması veya usule aykırı olacak şekilde kovuşturulmaması durumunda da yargı yetkisini haizdir[17].
B. TEMYİZ KURULU
UEFA Staütüsü’nün 34. maddesinde, Temyiz Kurulu’nun bir başkan[18], iki başkan yardımcısı[19] ve gerekli sayıda üyeden[20] oluşacağı ve bu üyelerin UEFA Yönetim Kurulu tarafından atanacağı belirtilmiştir. Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu ile paralel bir şekilde burada da üye sayısı bakımından Statüde belirli bir sayı öngörülmüş olmamakla birlikte UEFA Disiplin Talimatı’nun 2019 versiyonunun 30. maddesinde[21] 9 üyeden teşkil edeceği belirtilmiştir. Ne var ki UEFA Disiplin Talimatı’nun güncel 2020 versiyonunda 30. maddede[22] bu ifadeden vazgeçilmiş ve Statü ile paralel bir şekilde, gerekli sayıda üyeden oluşacağı belirtilmiştir ve üye sayısı sınırı kaldırılmıştır.
Temyiz Kurulu, Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu kararlarının temyiz merciidir. Temyiz kurulu ayrıca, Kontrol Etik ve Disiplin Kurulu başkanı tarafından, aciliyet sebebi ile kendilerine havale edilmiş dosyalar bakımından da yargı yetkisini haizdir[23].
Kurul, kural olarak üç üyenin toplanması ile karar alabilir[24]. Başkan, gerekli gördüğü hallerde yedi üyenin toplanması ile karar alınmasına karar verebilir[25].
Konusu aciliyet gerektiren veya itirazlara ilişkin dosyalar, Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu tarafından hükmedilen cezanın 50.000 Euro’dan az bir para cezası olduğu veya üç maça kadar müsabakadan veya herhangi bir faaliyetten men olan dosyalar, etik ve disiplin müfettişleri ile diğer tarafın taleplerinin tamamen aynı olduğu dosyalar, itirazın açıkça dayanaktan yoksun olduğunun belli olduğu dosyalar veya disiplin ve etik müfettişinin talebi veya diğer tarafın talebi halinde Temyiz Kurulu başkanı, başkan yardımcılarından biri veya üyelerden herhangi biri geçici başkan olarak karar verebilir[26].
Bir yargılama konusununda hem Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu hem de Kulüp Mali Kontrol Kurulu’nun yetki alanına girmesi halinde, ilgili yargılamayı hangi kurulun yapacağına bu iki kurulun başkanları belirler. Başkanların ortak bir karara varamaması halinde konunun hangi kurulun yetkisi dahilinde olduğuna Temyiz Kurulu karar verir[27].
C. ETİK VE DİSİPLİN MÜFETTİŞLERİ
UEFA Yönetim Kurulu tarafından gerekli sayıda etik ve disiplin müfettişi[28], dört yıllık bir süre için, Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu ve Temyiz Kurulu’nda UEFA’yı temsil etmek üzere seçilir ve içlerinden biri başmüfettiş olarak görevlendirilir, yapılan bu görevlendirmeler UEFA Genel Kurul’una onay için sunulur[29]. Herhangi bir sebeple görev yerinin boşalması halinde, UEFA Yönetim Kurulu tarafından, görev yeri boşalan üyenin bakiye görev süresi kadar görev yapmak üzere yeni bir üye atanabilir[30].
Etik ve disiplin müfettişleri;
- Disiplin soruşturmaları başlatabilir,
- Üye federasyonlar, kulüpler ve kişiler hakkında yargılama yapılmasını talep edebilir ve disiplin cezası önerebilir,
- Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu kararlarına itiraz edebilir,
- Taraflardan birinin FIFA kararını CAS nezdinde temyiz tahkim kurulu önüne taşıması halinde UEFA’yı temsil edebilir[31].
Disiplin müfettişleri re’sen harekete geçip soruşturma başlatabileceği gibi UEFA Yönetim Kurulu, UEFA Başkanı, UEFA Genel Sekreteri, UEFA Disiplin organları da soruşturma yürütmesi için disiplin müfettişlerini görevlendirebilir[32]. Bu görevlendirmeyi yapan makamlar disiplin müfettişlerini görevden alıp soruşturmayı başka bir disiplin müfettişine de devredebilir. Somut olayın şartlarına göre soruşturmayı yürüten disiplin müfettişinin herhangi bir usulsüzlüğe ilişkin ağır ihlali veya kastı olması durumunda yargılanması dahi gündeme gelebilir.
Etik ve disiplin müfettişleri kural olarak soruşturma başlattığında ilgili tarafları bilgilendirir ancak soruşturmanın niteliği itibari ile bilgilendirilmemesinin uygun olabileceği durumlar da olabilir, bu soruşturmalar ihtiyaç duyulduğunda bireylerin de sorgulandığı yazılı bir usul ile yürütülür ve müfettişler tarafından yerinde inceleme yapılabilir, belge talep edilebilir, belge talep edilebilir ve diğer soruşturma usulleri de izlenebilir[33]. Müfettişler tarafından yapılan sorgulamalar yazılı veya elektronik olarak kayıt altına alınır ve sorgulanan kişi tarafından imzalanır[34].
Etik ve disiplin müfettişlerinin yetkileri o kadar geniştir ki UEFA yönetiminden bir üyeyi, ilgili soruşturma sekreteri olarak atayabilir[35]. En nihayetinde müfettiş, Disiplin Talimatı kapsamında cezalandırılması gereken bir durum olduğunu düşünürse, yapmış olduğu soruşturmanın sonuçlarını yargılama yapılması talepli bir rapor halinde yargı merciilerine sunar[36].
Etik ve disiplin müfettişleri, müsabaka ve turnuvaların güvenilirliğinin ihlal edildiğinden veya şike yapıldığından şüpheleniyor ise UEFA’nın kural ve düzenlemelerine bağlı tüzel ve gerçek kişiler tarafından, müfettişlerin ilgili uygunsuz davranış ile ilgili talep ettiği her türlü bilgi, belge, kayıtlı verileri temin edilmek zorundadır[37].
Yeni delillerin ortaya çıkması durumunda, kapanmış bir soruşturmanın yeniden açılması da mümkündür[38].
D. KULÜP MALİ KONTROL KURULU
Kulüp Mali Kontrol Kurulu ilk derece hukuk kurulu ve temyiz kurulu olmak üzere iki birimden oluşmaktadır. Hem ilk derece hukuk kurulu hem de temyiz kurulu; bir başkan, iki başkan yardımcısı ve Yönetim Kurulu tarafından belirlenen gerekli sayıda üyeden oluşur[39].
Kurul, kural olarak en az üç üyenin katılımı ile karar alabilir. Yönetim Kurulu tarafından belirlenen istisnai hallerde başkan, başkan yardımcısı veya geçici başkan olarak görev yapacak bir üyenin karar alma yetkisi mümkün olabilir[40].
----------------------
[1] UEFA Statüsü’nün 2020 tarihli en güncel metni için bkz. https://documents.uefa.com/viewer/document/_CJ2HRiZAu~Wo6ytlRy1~g, e.t. 31.12.2020.
[2] UEFA Disiplin Talimatı m. 33/1: “Members of the disciplinary bodies and ethics and disciplinary inspectors must decline to participate in cases relating directly to themselves, their national associations or clubs belonging to their national associations.”
[3] UEFA Disiplin Talimatı m. 34/1: “The disciplinary bodies decide by a simple majority, with no abstention being allowed. In the event of a tie, the chairman of the relevant disciplinary body has the casting vote.”
[4] UEFA Statüsü m. 32/2: “Members of the Organs for the Administration of Justice shall be elected by the Executive Committee for a term of four years. The elected members of the UEFA’s Organs for the Administration of Justice shall be presented to the Congress for ratification.”; UEFA Disiplin Talimatı m. 28/2: “Members of the Control, Ethics and Disciplinary Body and Appeals Body are elected by the Executive Committee for a term of four years. The elected members are presented to the Congress for ratification.”
[5] UEFA Disiplin Talimatı m. 28/3: “If a vacancy arises, the UEFA Executive Committee may elect a replacement for the remaining term of office.”
[6] UEFA Disiplin Talimatı m. 35: “The UEFA administration places an office and the necessary staff at the disposal of the disciplinary bodies and ethics and disciplinary inspectors at UEFA’s headquarters. The office is responsible for administrative tasks, for taking the minutes of meetings, for providing support to the investigation and for preparing draft versions of the decisions to be taken by the disciplinary bodies. If it considers it necessary, the relevant disciplinary body may request the assistance of an ad hoc clerk.”
[7] UEFA Kontrol, Etik ve Disiplin kurulu başkanlığını kitabımızın yazım tarihi itibariyle Thomas Partl sürdürmektedir.
[8] UEFA Kontrol, Etik ve Disiplin kurulu başkan yardımcılığını kitabımızın yazım tarihi itibariyle Jim Stjerne Hansen ve Sándor Berzi sürdürmektedir.
[9] UEFA Kontrol, Etik ve Disiplin kurulu üyeleri kitabımızın yazım tarihi itibariyle; Jacques Antenen, Bobby Barnes, Julius Y. Becker, Miguel García Caba, Madalina Diaconu, Neil Doncaster, Nils Fisketjønn, João Carlos Ferreira Leal, Hanz Lorenz, Áine Power, Rudolf Řepka, Célia Šašić ve Joël Wolff’tur.
[10] UEFA Disiplin Talimatı’nın 2019 tarihli mülga metni için bkz. https://documents.uefa.com/viewer/document/cUVISVCGDzBHhlcNs3ZECQ, e.t. 01.01.2021.
[11] Mülga 2019 tarihli UEFA Disiplin Talimatı m. 29/1: “The Control, Ethics and Disciplinary Body consists of a chairman, two vice-chairmen and seven other members.”
[12] UEFA Disiplin Talimatı’nın 2020 tarihli güncel metni için bkz. https://documents.uefa.com/viewer/document/ZNsWJsRSmOuSS2Ql_y8~qQ, e.t. 01.01.2021.
[13] UEFA Disiplin Talimatı m. 29/1: “The Control, Ethics and Disciplinary Body consists of a chairman, two vice-chairmen and the necessary number of other members as determined by the Executive Committee.”
[14] UEFA Statüsü m. 33/1: “The Control, Ethics and Disciplinary Body shall, as a rule, reach decisions in the presence of all its members, but it is entitled to take a decision if at least three of its members are present.”
[15] UEFA Disiplin Talimatı m. 29/2: “The chairman of the Control, Ethics and Disciplinary Body, one of its vice-chairmen or one of its members acting as ad hoc chairman may take a decision as a judge sitting alone: in urgent or protest cases, in cases where the sanction imposed is a warning, a reprimand, a fine of up to €45,000, or a suspension from playing or carrying out a function for up to three matches.”
[16] UEFA Disiplin Talimatı m. 29/3: “The Control, Ethics and Disciplinary Body has jurisdiction to rule on disciplinary and ethical issues and all other matters which fall within its competence under UEFA’s Statutes and regulations. In particularly urgent cases (especially those relating to admission to, or exclusion from, UEFA competitions), the chairman may refer the case directly to the Appeals Body for a decision.”
[17] UEFA Disiplin Talimatı m. 29/4: “The Control, Ethics and Disciplinary Body also has jurisdiction in the event of a UEFA member association and/or its members failing to prosecute, or prosecuting in an inappropriate manner, a serious violation of UEFA’s statutory objectives.”
[18] UEFA Temyiz Kurulu başkanlığını kitabımızın yazım tarihi itibariyle Pedro Tomás sürdürmektedir.
[19] UEFA Temyiz Kurulu başkan yardımcılığını kitabımızın yazım tarihi itibariyle Levent Bıçakçı ve Michael Joseph Maessen sürdürmektedir.
[20] UEFA Temyiz Kurulu üyeleri kitabımızın yazım tarihi itibariyle; Björn Ahlberg, Thomas Cayol, Marta Cruz, Gianluca d’Aloja, Adnan Džemidžić, Pierre François, Polly Handford, Thomas Hollerer, Despina Mavromati, Claude Ramoni ve Urs Reinhard’dır.
[21] Mülga 2019 tarihli UEFA Disiplin Talimatı m. 30/1: “The Appeals Body consists of a chairman, two vice-chairmen and nine other members.”
[22] UEFA Disiplin Talimatı m. 30/1: “The Appeals Body consists of a chairman, two vice-chairmen and the necessary number of other members as determined by the Executive Committee.”
[23] UEFA Disiplin Talimatı m. 30/4: “The Appeals Body has jurisdiction to hear appeals against decisions by the Control, Ethics and Disciplinary Body and to rule on particularly urgent cases referred to it directly by the chairman of the Control, Ethics and Disciplinary Body.”
[24] UEFA Statüsü m. 34/2: “The Appeals Body shall, as a rule, reach decisions in the presence of three of its members.”; UEFA Disiplin Talimatı m. 30/2: “As a rule, the Appeals Body reaches decisions in the presence of three of its members…”
[25] UEFA Disiplin Talimatı m. 30/2: “… The chairman may enlarge the quorum to a maximum of seven members
if he considers it necessary.”
[26] UEFA Disiplin Talimatı m. 30/3: “The chairman of the Appeals Body, one of its vice-chairmen or one of its members acting as ad hoc chairman may take a decision as a judge sitting alone:
a. in urgent or protest cases;
b. in cases where the sanction imposed by the Control, Ethics and Disciplinary Body is a fine of up to €50,000 or a suspension from playing or carrying out a function for up to three matches;
c. in cases where the requests of the parties and the ethics and disciplinary inspector are identical;
d. in cases where the appeal is clearly inadmissible; or
e. at the request of the parties and the ethics and disciplinary inspector.”
[27] UEFA Disiplin Talimatı m. 2/2: “When a case seems to come under the jurisdiction of both the Control, Ethics and Disciplinary Body and the Club Financial Control Body, the chairmen of the two bodies decide at their own discretion which body will deal with the case. If they cannot reach an agreement, the chairman of the Appeals Body decides at his own discretion. Such decisions on jurisdiction may only be appealed against with the final decision of the body to which the case was assigned.”
[28] Kitabımızın yazım tarihi itibariyle UEFA Etik ve Disiplin Müfettişleri; Chris Georghiades, Toni García Alcaraz, Ksenija Damjanović, Dimitrios Davakis, Bryan Faulkner, Josef Geisler, Igor Gryshchenko, Mirjam Koller, Jean-Samuel Leuba, Amir Navon, Jürgen Paepke, Giulio Palermo, Jan Pauly, Ivan Robba, Prune Rocipon, Rute Isabel Simões Soares, Luka Steiner, Aldi Topçiu, Peter J. van Zunderd ve Duygu Yaşar’dır.
[29] UEFA Statüsü m. 34bis: “The Executive Committee shall appoint the necessary number of Ethics and Disciplinary Inspectors and designate one of them as Chief Inspector. The Ethics and Disciplinary Inspectors represent UEFA in proceedings before the Control, Ethics and Disciplinary Body and the Appeals Body.”; UEFA Disiplin Talimatı m.31/1: “The Executive Committee appoints the necessary number of ethics and disciplinary inspectors for a term of four years and designates one of them chief inspector. All appointments are presented to the Congress for ratification...”
[30] UEFA Disiplin Talimatı m. 31/1: “…If a vacancy arises, the UEFA Executive Committee may appoint a replacement for the remaining term of office. The UEFA Executive Committee may appoint additional ethics and disciplinary inspectors during terms, who shall serve the remaining term of office as other ethics and disciplinary inspectors.”
[31] UEFA Disiplin Talimatı m. 31/3: “They may: initiate disciplinary investigations; request the opening of proceedings and propose disciplinary measures to be imposed on member associations, clubs and individuals; lodge appeals against decisions by the Control, Ethics and Disciplinary Body; support UEFA in the event that a party lodges an appeal against a decision by the Appeals Body before the Court of Arbitration for Sport.”
[32] UEFA Disiplin Talimatı m.31/4: “The UEFA Executive Committee, the UEFA President, the UEFA General Secretary and the disciplinary bodies may commission ethics and disciplinary inspectors to conduct investigations, either alone or in cooperation with other UEFA or non-UEFA bodies.”
[33] UEFA Disiplin Talimatı m.31/4(b): “In principle, when an investigation is initiated, the parties concerned are informed. This does not apply where such notification is not deemed appropriate. Such investigations are conducted by means of written inquiries and, where necessary, the questioning of individuals. Other investigative procedures may also be employed, including but not limited to on-site inspections, document requests and the procurement of expert opinions.”
[34] UEFA Disiplin Talimatı m. 31(f): “If a person is questioned, the interview is generally recorded either electronically or in the form of minutes, which are then read and signed by the person questioned.”
[35] UEFA Disiplin Talimatı m. 31(c): “An ethics and disciplinary inspector may appoint staff of the UEFA administration to act as secretary and/or to provide support to the investigation.”
[36] UEFA Disiplin Talimatı m. 31(d): “If an ethics and disciplinary inspector considers that one or more offences falling within the scope of these regulations have been committed, the ethics and disciplinary inspector’s conclusions are submitted in the form of a report requesting the opening of proceedings.”
[37] UEFA Disiplin Talimatı m. 31(e): “If a breach of Article 12 of these regulations is suspected, persons bound by UEFA’s rules and regulations must provide the ethics and disciplinary inspector with any information, documents, data recordings and storage devices (text, images, sound, etc.) in connection with the possible offence or misconduct.”
[38] UEFA Disiplin Talimatı m. 31(g): “An investigation may be reopened if new evidence or facts emerge which imply that an offence falling within the scope of these regulations may have been committed.”
[39] UEFA Statüsü m. 34ter/1: “The Club Financial Control Body shall consist of a Chairman, two Vice Chairmen and the necessary number of other members as determined by the Executive Committee.”; Kitabımızın yazım tarihi itibariyle ilk derece hukuk kurulu başkanlığını Sunil Gulati, başkan yardımcılığını ise Petra Stanonik Bosnjak sürdürmektedir. Temyiz kurulu başkanlığını Didier Poracchia ve başkan yardımcılığını ise Charles Flint QC sürdürmektedir.
[40] UEFA Statüsü m. 34ter/2: “The Club Financial Control Body shall, as a rule, reach decisions in the presence of at least three of its members (including the Chairman, or one Vice-Chairman or a member acting as ad hoc Chairman). Exceptions may be set out in specific regulations adopted by the Executive Committee, which may in particular empower the Chairman, or one of the Vice- Chairmen or a member acting as ad hoc Chairman, sitting alone, to take a decision in special cases.”