Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Yasa’nın 2. Maddesinin 1. Fıkrasında yargı işlemlerinden söz konusu kanuna bağlı 1 sayılı tarifede yer olanların yargı harçlarına tabi olacağı hüküm altına alınmıştır. Söz konusu tarifenin C bölümünde ise ticaret sicili harçlarına yer verilmiştir. Kanuna bağlı 1 sayılı tarifenin C/I-kayıt ve tescil harçları bölümünde, kayıt ve tescil harçlarının;
1. Ticari işletmenin ve unvanının tescil ve ilanında,
2. Temsile yetkili kılınan kişilerin tescil ve ilanında,
3. Ticaret siciline tescil edilmiş olan olaylardaki değişikliklerin tescilinde,
4. Kayıt terkininde,
Alınacağı açıklanmıştır. Bununla beraber yasanın 123. Maddesinde özel yasalarla harçtan muaf tutulan kişilerle, istisna edilen işlemlerden harç alınmayacağı hüküm altına alınmıştır.
Öte yandan, 4691 sayılı Teknoloji geliştirme bölgeleri yasasının 8. Maddesinde idareci şirketin, bu Yasanın uygulanması ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlar açısından DV’den, yapılan işlemler açısından harçlardan ve bölge alanı içerisinde sahip olduğu gayrimenkuller nedeni ile emlak vergisinden muaf tutulduğu anlaşılmaktadır.
Buna göre; teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyette bulunan yönetici şirketin 4691 sayılı Yasa uyarınca, ticaret sicil harçlarını da içeren, yargı harçlarından muaf tutulduğu anlaşılmaktadır. Yersiz veya fazladan sehven alınan harçların iadesi konusunda ilgili merciden bir yazı talep edilmesi gerekir. Buna göre; ilgili merci yani ticaret odasının bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurularak muhtasar yönünden bağlı olunan vergi dairesine 213 sayılı VUK mad. 116 ila 124 hükümlerine göre yatırılan harçların talep edilmesi gerekmektedir.
Konuyla ilgili Kayseri Vergi Dairesi başkanlığı tarafından verilen 18.02.2016 gün ve 38 sayılı emsal bir Özelge aynen aşağıda verilmiştir.
“İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, … Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesinin, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun 4 üncü maddesine göre 30/04/2004 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 22/03/2004 tarih ve 2004/127 sayılı Bakanlar Kurulu kararı uyarınca teknoloji geliştirme bölgesi olarak ilan edildiği ve söz konusu teknoloji geliştirme bölgesinin yönetici şirketi olduğunuzdan bahisle;
- Şirketinizin ana sözleşme değişikliği, genel müdür atamaları, imza sirküsü ilanları, adres değişiklikleri ve genel kurul kararlarının ticaret siciline tescilinin harca tabi olup olmadığı,
- Noter onayına tabi defterlerinizin açılış, kapanış ve yıl içi tasdikleri ile şirketinizle ilgili konularda noter kanalı ile yapılacak her türlü tebligat, ihtar ve sözleşmelerle ilgili harç, damga vergisi ve resimden muaf olup olmadığı,
- Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) verilecek prim bildirgeleri ile kurumlar vergisi, kurum geçici vergi, muhtasar ve katma değer vergisi beyannamelerinin damga vergisinden istisna olup olmadığı,
hususlarında Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.
492 sayılı Harçlar Kanununun 2 nci maddesinde; yargı işlemlerinden bu kanuna bağlı (1) sayılı tarifede yazılı olanlarının yargı harçlarına tabi olduğu, 38 inci maddesinde de; noter işlemlerinden bu kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanlarının noter harçlarına tabi olduğu belirtilmiş olup, Kanunun 123 üncü maddesinin birinci fıkrasında; "Özel kanunlarla harçtan muaf tutulan kişilerle, istisna edilen işlemlerden harç alınmaz.", son fıkrasında ise; "Bu maddede veya diğer kanunlarda yer alan harçtan muafiyete ilişkin hükümler, bu Kanunun (1) sayılı Tarifesinin "(A) Mahkeme Harçları" bölümünün (V) numaralı fıkrasındaki "keşif harcı" ve (1) sayılı Tarifesinin "B) İcra ve iflas harçları" bölümünün (III) numaralı fıkrasındaki "haciz, teslim ve satış harcı" bakımından uygulanmaz." hükümleri yer almaktadır.
Ayrıca, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu; 8 inci maddesinde ise bu Kanunda yazılı resmi daireden maksadın genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köyler olduğu, bu dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı hüküm altına alınmıştır.
Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "I. Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün A/1 fıkrasında, belli parayı ihtiva eden mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknamelerin nispi; ''IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünün 2/b fıkrasında, vergi beyannamelerinin; 2/e fıkrasında da sosyal güvenlik kurumlarına verilen sigorta prim bildirgelerinin maktu damga vergisine tabi tutulacağı hükümlerine yer verilmiştir.
Öte yandan, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun 3 üncü maddesinin (f) fıkrasında, girişimcinin bölgedeki hizmet ve imkanlardan yararlanmak isteyen veya yararlanmakta olan gerçek ve tüzel kişileri; (k) fıkrasında, yönetici şirketin bu Kanuna uygun ve anonim şirket olarak kurulan, bölgenin yönetimi ve işletmesinden sorumlu şirketi ifade ettiği; 8 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, yönetici şirketin bu Kanunun uygulanması ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlardan ve yapılan işlemlerden dolayı damga vergisi ve harçtan muaf olduğu hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyet gösteren şirketinizin yönetici şirket statüsünde olması halinde, 4691 sayılı Kanunun uygulanması ile ilgili işlemlerde, 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olan noter harçlarından ve keşif harcı ile haciz, teslim ve satış harcı hariç (1) sayılı tarifede yazılı olan yargı harçlarından muaf tutulması gerekmektedir.”
Ayrıca, yönetici şirkete 4691 sayılı Kanunun uygulanmasına dair işlemler yönünden muafiyet tanındığı hususu dikkate alındığında, bu kapsamda değerlendirilmesi mümkün bulunmayan vergi dairelerine verilecek vergi beyannameleri ve sigorta prim bildirgelerine ilişkin damga vergisinin aranılacağı tabiidir.