Dünyada ve çeşitli ülkelerde; savunma, adalet ve hukuku temel alan, ulusal veya uluslararası alanda düzenlenen anma günleri vardır. Bunlardan biri de 24 Ocak “Tehlike Altındaki Avukatlar Günü” adı altında düzenlenen uluslararası bir gündür.
İspanya’nın başkenti Madrid merkezinde Atocha Caddesi üzerinde büroları bulunan bir grup Avukat, genel olarak çalışanların davalarını almakta ve işçileri uğradıkları haksızlıklara karşı savunmakta ve bu yüzden çeşitli tehditlere muhatap olmakta idiler.
Diktatör Franco yanlısı silahlı faşist teröristlerden oluşan bir grup, 24 Ocak 1977 tarihinde bu hukuk bürosunu basarak dördü Avukat, biri büro çalışanı olmak üzere 5 kişiyi öldürdüler.
“Atocha Katliamı” olarak anılan bu olayın ardından her yıl düzenlenen törenlerle 24 Ocak tarihi “Tehlikedeki Avukatlar Günü” veya “Tehlike Altındaki Avukatlar Günü” olarak anılmaya başlanmıştır. Bu günün düzenleyicileri olarak; Avrupa Demokrat Avukatlar Birliği (AED), Dünya İnsan Hakları ve Demokrasi İçin Avrupalı Avukatlar Birliği (ELDH) ve Avrupa Barosu İnsan Hakları Enstitüsü (İDHAE) yer almışlardır.
İlk kez 24 Ocak 2010 yılında düzenlenen Tehlikedeki Avukatlar Günü, her yıl Avukatlara yönelik tehlike ve şiddetin arttığı bir ülkeye yönelik kararlar almaktadır. Tehlikedeki Avukatlar Gününün ilk uygulaması 2010 yılında yapılmış ve İran’da baskı ve tehlike altında bulunan İran’lı Avukatlar taraf olarak kabul edilmiştir. Sonraki yıllarda 2018-Mısır, 2017-Çin, 2016-Honduras, 2015- Filipin, 2020-Pakistan, 2021-Azeri, 2022-Kolombiya ve 2010, 2012, 2019 yıllarında olmak üzere 3 kez Türkiye hedef alınmıştır.
Anma gününü düzenleyen Uluslararası örgütlerin, hangi ölçüleri baz olarak aldıkları ve her sene hangi nedenlerle hangi ülkeleri seçtikleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak İstanbul Barosu öncülüğünde Taksim Meydanında yapılan bu toplantıların birinde açılan “Avukatların sesi kesilirse, yurttaşların nefesi kesilir” pankartı, ülkemizde düzenlenen bu toplantıların yalnızca adaleti, bağımsız yargıyı ve savunmayı güçlendirmek için yapıldığının ve “Adalet Ülkenin Temelidir” özdeyişinin temel alındığının kesin ve açık bir kanıtıdır.
Her sene 20 Ocak tarihinde anılan Tehlike Altındaki Avukatlar Günü’nün bir diğer benzeri 10 Temmuz 1967 günü Cenevre’de ‘Hukuk Yoluyla Dünya Barışı Konferans’ında’ alınan kararla, 10 Temmuz tarihinin “Dünya Hukuk Günü” olarak kabul edilmesidir.
Ülkemizde Adaletin, yargının uygulayıcısı ve temsilcileri olan Hakim, Savcı ve Avukat’ın değişen bir takım baskılar altında kaldığı bilinen bir gerçektir. Adaleti; adil ve bağımsız kılmak için seçilen yollardan biri de, uluslararası günlerin dışında, belli gün ve tarihlerde ulusal alanda anma, koruma ve kutlama günlerinin yapılmasıdır.
Ülkemizde ulusal alanda kutlanan Avukatlar Günü’nün tarihçesi 1928 yılına kadar uzanır. Daha sonra İzmir’de 3 Ocak 1934 tarihinde yapılan “Türkiye Avukatlar Birliği” Toplantısında, Türkiye Barolarının bir çatı altında toplanması kararı alınmıştır. 5 Nisan 1958 tarihinde İzmir Ticaret Odası’nda yapılan toplantılar sonunda Barolar Birliği’nin kuruluş çalışmaları başlamıştır. 1978 yılında ise “Türkiye Barolar Birliği’nin” kurulduğu 5 Nisan tarihi “Avukatlar Günü” olarak kabul edilmiştir.
Bu gün anmakta olunan Tehlike Altındaki Avukatlar günü ve benzeri günlerin, Ulusal veya uluslararası günlerde de belirlenerek, savunma ve yargının korunması ve güçlendirilmesi yolundaki çalışmalar gerekli ve yararlıdır.
Ancak biz, mesleki kıdemi yarım asrı geçen bir Avukat olarak “Ülkenin Temeli Adalet, Adaletin Temeli Avukat’tır” özdeyişini temel almaktayız.
Avukat Ahmet Erdem Akyüz
Ankara Barosu Avukatı,
Hukukun Egemenliği Derneği
Kurucu-Onursal Genel Başkanı