☰
✕

ŞİKAYETE DAYALI VERGİ İNCELEMELERİNDE İHBAR DİLEKÇESİNİN ETKİSİ

Abone Ol
Bilindiği gibi, Türk Vergi Sistemi genel özelliği itibari ile beyana dayalı bir vergilendirme şeklini öngörmektedir. Buna göre, vergilendirmede mükellefin beyanı esas alınmakta, ancak buna karşılık, Vergi Dairesi tarafından mükellef beyanlarının doğrulu vergi incelemeleri sonucunda denetlenmektedir. ( VUK mad. 134,140 ) [1]
 
Vergi incelemeleri 213 sayılı VUK’ un 134. Mad. tarif edildiği üzere incelemenin amacı ödenmesi gerekli vergilerin doğruluğunu araştırmak, irdelemek, tespit etmek ve sağlamaktır. ( Bkz: Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, RG, 31.10.2011 )
 
213 sayılı VUK’a göre ihbara veya şikayete dayalı vergi incelemelerinde ilgili inceleme yönetmeliği hükümleri uyarınca şikayet sahibinin yazdığı ihbar dilekçesinin doğruluğu veya dilekçede yer alan maddi olayların hukuki değerleri araştırılmaktadır.( Bkz: SOYDAN Başar, Vergi İncelemesi, S:476 ) Vergi Denetim Kurulu şikayet veya ihbarlarla ilgili 31.10.2011 tarihli resmi gazetede yayınlanan yönetmelik hükümlerine göre; şikayet dilekçesini çok yönlü araştırmak zorundadır. Buna göre;
  1. İhbar dilekçesinde ileri sürülen hususların şikayet edilen mükellefle ilgili olup olmadığı,
  2. İhbarcının dilekçede verdiği maddi olaylar,
  3. İhbarcının adı, soyadı, TC no, ihbar edilen olayların gerçekçiliği,
  4. İhbara maruz kalan mükellefin durumu ve dilekçede ileri sürülen iddiaların tutarlılığı,
  5. İhbar dilekçesinde şikayet sahibi tarafından eklenen ve şikayete konu, belge ve bilgiler,
  6. …………………….
Sonuç olarak, ihbarın idare tarafından ciddiye alınması sonucunda ilgili denetim elemanları şikayete maruz kalan gerçek veya tüzel kişi mükellefin defter kayıt ve belgeleri üzerinde şikayet dilekçesi doğrultusunda vergi incelemesi gerçekleştirmektedir. ( VUK mad. 135-141 )
 
Vergi incelemesi sırasında denetim elemanı şikayete konu mükellefin defter kayıt ve belgeleri üzerinde objektif olarak inceleme ve araştırma yapmak durumundadır. İnceleme sırasında denetim elemanı dilekçe sahibini incelemeye davet edip, kendisiyle yüz yüze görüşebilir. Daha sonra, ihbar dilekçesinde yer alan konularla ilgili mükellefin defter kayıt ve belgelerini inceleyerek sonuca ulaşacaktır. Burada denetim elemanlarına ( Vergi Müfettişleri, Vergi Müfettiş yardımcıları ) önemli görevler düşmektedir. İhbarcının dilekçede yazdığı hususlar mutlak doğru olmayabilir. Buna karşılık şikayet veya ihbara maruz kalan mükellefin defter kayıt ve belgeleri ihbarcının şikayetinin yanlış olduğunu da kanıtlayabilir.
 
Önemli olan burada ihbarcının ihbar dilekçesinde ileri sürdüğü hususların gerçekçi olup olmadığıdır. Vergi denetim elemanları salt ihbar dilekçesinden yola çıkarak sonuca gidip mükellefi ağır vergi ve cezalara maruz bırakmaması gerekir. Önemli olan her iki tarafı da dinleyip, adil ve doğru bir vergi incelemesi yapılarak, sonucun buna göre rapora bağlanması gerekir. İnceleme elemanları, inceleme sırasında özel hayatın gizliliği, mükellefin özel yaşamı vs. hususları da dikkate alması gerekir. ( Anayasa mad. 20-22 ) ( İHAS mad. 8 )
 
 ----------------------------------
  [1] Bkz: SOYDAN Başar, Türk Vergi Hukukunda Vergi İncelemesi, 12 Levha yayınları, 2015, 1. Baskı, Oğul matbaacılık, s: 303,311