Hemen hemen kimse Trump’ın başkan olacağına ihtimal dahi vermezken bir kişi aylar öncesinde bir sonraki başkanın Trump olacağını defalarca yazmıştı. Kimmi o kişi?
‘’Bir Sonraki Devlet Başkanı’nın Tahmini: Beyaz Saraya Götüren Anahtarlar 2016 ‘’ ( Predicting the Next President: The Keys to the White House 2016) kitabının yazarı, Amerikan Üniversitesi’nde tarih dersleri veren Prof. Allan J. Lichtman.
Lichtman 1860 ile 1980 arasındaki tüm seçimleri analiz ederek 13 soru/kriter belirlemiş. Belirlenmiş olan bu kriterlerin objektif olarak belirlendiğini kendi siyasi düşüncesi göz önüne alarak hazırlanan kriteler olmadığını belirtiyor Lichtman.
Yukarıda bahsettiğimiz kitabında detaylı bir şekilde açıkladığı 13 kritere/soruya kısaca bir göz gezdirerek Trump’ın Başkan olacağını daha önceden Lichtman’ın nasıl tahmin edebildiğini görelim. Aşağıdaki her bir soruya verilen doğru sayısı arttıkça mevcut iktidarın yani somut olayda Demokratların seçimi kazanacağını söylenebilmektedir. Lakin aşağıdaki cümlelere verilen Yanlış sayısı 6 ve üstü olursa seçimi mevcut iktidar adayının kaybedeceği tahmin edilmektedir. Şimdi o sorulara ve Lichtman’ın cevaplarına bakalım. Trump’ın kazandığı bu seçim öncesinde Demokratların iktidarda olduğunu göz önünde bulundurarak aşağıdaki sorulara Doğru yada Yanlış olarak cevaplar vererek tahmin yürüyor Lichtman ve verilen cevap sayısından en az 6 yada üstü Yanlış ise bir sonraki adayın mevcut iktidarda olan parti adayı değil karşı taraf olacağını söylüyor.
1. Ara seçimde mevcut iktidarda olan parti Temsilciler Meclisi’nde bir önceki ara seçime nazaran daha fazla sandalye kazandı.
Doğru: Yanlış:
2.İktidar partisinin adayı konusunda parti içinde ciddi bir çekişme olmadı.
Doğru: Yanlış:
3. İktidardaki partinin başkan adayı şu anda hali hazırda devlet başkanı olan kişi.
Doğru: Yanlış:
4. Cumhuriyetçiler ve Demokratlar dışında seçime katılan önemli ve ciddi bir üçüncü kişi ve bağımsız kampanya yok.
Doğru: Yanlış:
5. Seçim kampanyası sırasında hissedilir bir ekonomik kriz yoktu.
Doğru: Yanlış:
6. Uzun dönem ekonomi ile ilgili olarak mevcut hükümetin son döneminde reel kişi başına düşen ekonomik büyüme önceki iki dönem ile eşit yada daha fazlaydı.
Doğru: Yanlış:
7. Mevcut iktidar ulusal iç politikada ciddi hissedilir değişiklikler yaptı.
Doğru: Yanlış:
8. Mevcut iktidarın son iktidarlığı döneminde uzun süreli bir toplumsal huzursuzluk yoktu.
Doğru: Yanlış:
9. Mevcut hükümet büyük bir skandal ile sarsılmadı.
Doğru: Yanlış:
10. Mevcut hükümet askeri ve uluslararası ilişkilerde büyük bir hata yapmadı.
Doğru: Yanlış:
11. Mevcut hükümet askeri ve uluslararası ilişkilerde büyük bir başarı sağladı.
Doğru: Yanlış:
12. Mevcut hükümetin adayı karizmatik yahut ulusal bir kahraman havasına sahip.
Doğru: Yanlış:
13. Karşı aday karizmatik yahut ulusal bir kahraman edasına sahip değil.
Doğru: Yanlış:
1,3,4,7, 11 ve 12 inci cümleleri Lichtman yanlış olarak işaretledi ve diğer soruların cevabına gerek kalmaksızın 6 yanlış cevabı en az bulduğu için mevcut hükümette olan Demokratların seçimi kaybedeceğini çok daha önceden bilebildi.
Hillary Clinton %1.4 oy ile Florida’da, %1.1 oy ile Pennsylvania’da, %1 oy ile Wisconsin’de ve %0,3 oy ile Michigan’de bayrağı Trump’a çok küçük farklar ile kaptırdı. Demokratlar ve Cumhuriyetçiler dışında seçime kendileri katılan Gary Johnson ve Jill Stein’in oylarının bir kısmı Hillary Clinton’a gitmiş olsaydı bugün durum tam tersi olabilir ve Clinton’u başkan olarak görebilirdik. Kıl payı ile Başkanlık Clinton için gitti denilse sanırım abartmış olmayız.
Yapılan bu akademik çalışmanın benzerlerinin ülkemizde de yapılmasının mümkün ve faydalı olabileceğini belirterek yazımı burada noktalıyorum.
Not: Kaynak olarak “Av. Mehmet Fatih YAŞAR” ve “hukukihaber.net” ibarelerine yer verilmek şartıyla yazının kullanılması ve paylaşılmasına rıza gösterilmiştir.