Zor koşullar altında çalışan emniyet personeli için rütbe temel motivasyon kaynağını oluşturmaktadır. 2023 yılı Emniyet Genel Müdürlüğü rütbe terfi sonuçları 01.06.2023 tarihinde açıklanmış bulunmaktadır. Rütbe terfi sonuçlarına göre birçok personel terfi alırken, bir kısmı terfi ettirilmemiştir. Haksız yere terfi ettirilmediğini düşünen personeller, bir üst rütbeye terfi ettirilmemesine ilişkin Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Değerlendirme Kurulu kararının iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kalınan rütbe, parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemli dava açma hazırlığı içerisindedir. Öncelikle belirtmek bu dava görev yapılan yer İdare Mahkemesinde 60 günlük dava açma süresi içinde açılmalıdır.
Rütbe terfiye ilişkin düzenlemeler 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu ve Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelikte yer almaktadır. Düzenlemeler dikkate alındığında; rütbelere terfi ettirilecek personelin kurullarda görüşülmesinin kıdem sırasına göre, rütbelere terfilerin ise liyakate göre yapılacağı anlaşılmaktadır.
Rütbelere terfi ettirilecek personelden; liyakatli olduğu değerlendirilen personel hakkında kadronun bulunması halinde "terfi eder" kararı, kadro bulunmaması halinde ise "kadrosuzluk nedeniyle terfi etmez" kararı verilmesi, bir üst rütbeye terfi etmek için liyakat yönünden yeterli görülmeyen personel hakkında “terfi etmez” kararı verilmesi; personelin liyakat koşullarına göre değerlendirilmelerinde ise, bulunduğu rütbedeki performans değerlendirme notunun, başarı ve üstün başarı belgesi bilgilerinin, mesleki bilgi, beceri ve davranışları ile geçmiş hizmetlerinin, bulunduğu rütbede, affa uğramış olsa bile, adli mercilerce verilen cezalarının, verilen disiplin cezalarının, hakkında devam etmekte olan soruşturma ve kovuşturma bilgilerinin ve Yönetmelikte belirtilen sınavlar sonucunda elde ettiği başarı durumlarının bir bütün halinde dikkate alınması gerekmektedir.
İdare kamu hizmetinin gerekleri doğrultusunda norm kadro sayısına uygun olarak belirleyeceği personeli ve terfi ettireceği personelin tespiti konusunda kanunen sahip olduğu takdir yetkisini emniyet hizmetlerinin önem ve özelliğine ve ayrıca kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanmalıdır.
İdarenin, emniyet birimlerinde görev yapan personelin bir üst rütbeye terfi ettirilmesi konusunda takdir yetkisi bulunduğu açık ise de, bu yetki kullanılırken, eşit, objektif, istikrarlı ve hakkaniyete uygun bir uygulamanın benimsenmesi hukuk devleti ilkesinin gereğidir.
Aynı terfi döneminde terfiyi hak eden ve terfi ettirilen personele ilişkin liste ile bu listede yer alan personelin kıdem, sicil, ödül ve takdirnameler, eğitim ve öğrenimle kazanılan bilgi, beceri ve davranışlar ile geçmişte disiplin cezası alınmamış olması, geçirilen soruşturma bilgileri göz önünde bulundurulmalı, liyakat değerlendirmesinde dikkate alınması gereken ölçütlerin, rütbe terfiine aday personel yönünden eşit, objektif ve istikrarlı şekilde uygulanması gerekmektedir. Dolayısıyla kriterlerin bir ya da birden fazlasında kendisinden daha alt düzeyde olan personellerden bir kısmının terfi ettirilmiş olması durumunda , idarece liyakat değerlendirilmesinde dikkate alınması gereken ölçütlerin rütbe terfiine tabi personel yönünden eşit, objektif ve istikrarlı şekilde uygulandığından söz edilemez
Örneğin; performans puanı ve sınav ortalamaları daha düşük olan veya disiplin cezası aldığı anlaşılan personelin rütbe terfii yapılırken, ilgilinin rütbe terfiinin yaptırılmaması, eşit ve objektif bir uygulama olarak kabul edilemez.
Uygulamada terfi incelemesine tabi tutulan personelin yer aldığı liste incelenmektedir; listede yer almasına rağmen terfi ettirilmediği için bu işlemi dava konusu eden bir ilgiliye (davacıya) göre, örneğin "daha çok sayıda" ve/veya "daha ağır" disiplin cezası aldığı ve daha az sayıda başarı belgesi ve ödül ile daha düşük performans değerlendirme puanına sahip bir veya birden fazla personelin rütbe terfii yapılmışken, ilgilinin (davacının) rütbe terfii yaptırılmaması, eşit ve objektif bir uygulama olarak kabul edilmediğinden iptal davalarının kabulüne karar verilmektedir
Özetlemek gerekirse emniyet birimlerinde görev yapan personelin bir üst rütbeye terfi ettirilmesi konusunda idarenin takdir yetkisi bulunduğu açık ise de, bu yetki eşit, objektif, istikrarlı ve hakkaniyete uygun bir uygun şekilde kullanılmalıdır. Yasa ve Yönetmelik hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; personelin bulunduğu rütbeden bir üst rütbeye terfiinin yalnızca liyakate göre yapılacağı anlaşılmaktadır. Buna göre, rütbe terfileri değerlendirmesine tabi tutulan personelin her birinin liyakat yönünden değerlendirilmesi, liyakat yönünden yeterli görülenlerin terfi ettirilmesi, yeterli görülmeyenlerin ise terfi ettirilmemesi gerekmektedir. Liyakatin olup olmadığının değerlendirilmesinde ise personelin aldığı sicil, ödül ve takdirnameler, eğitim ve öğrenimle kazanılan bilgi, beceri ve davranışlar ile geçmişte alınmış cezalar, geçirilen ve devam eden soruşturmaların niteliği bir bütün olarak dikkate alınmalıdır. Liyakat yönünden ilgiliye eşit veya çok yakın durumda olan personelin terfi ettirilmesine rağmen ilgilinin terfi ettirilmemesinin hukuki nedenleri açıkça ortaya konulmadan tesis ettirilen işlem hukuka ve eşitlik ilkesine aykırı olacağından açılacak iptal davalarıyla bu tür mağduriyetlerin önüne geçilebilecektir.