Değerli okurlarım sizlere bu makalemde Türk ceza Kanunumuzun 252. maddesinde düzenlenmiş olan Rüşvet suçu hakkında bilgilendirme yapmak istiyorum.
Rüşvet suçunda rüşveti veren gerçek kişidir. Rüşveti alan ise kamu görevlisidir. Bu suç kamu idaresine olan güveni sarsan suçlardandır. Vatandaşlarımız genelde rüşvet suçu ile irtikap suçunu birbirine karıştırırlar. Oysaki irtikap suçunda kamu görevlisi nüfusunu kullanır baskı yapar ya da hileli davranışlar sergileyerek bu suçu işler.
Bizim hukuk sistemimizde şikayet bağlı suçlar vardır bir de şikayete bağlı olmayan suçlar vardır. Rüşvet suçu şikayete bağlı değildir. Savcılık suçun işlendiğini öğrenir öğrenmez resen soruşturma yapmak zorundadır.
Her suçun bir zamanaşımı vardır. Hukuk sistemimizde ceza zamanaşımı ve dava zamanaşımı olmak üzere iki tür zamanaşımı vardır. Rüşvet suçu ile ilgili dava zamanaşımı 15 senedir.
Türk ceza kanunu 252/3. Maddeye göre bir devlet memuru ile bir gerçek kişi rüşvet konusunda anlaşmaya varmışlarsa rüşvet verilmese bile sanki suç tamamlanmış gibi cezalandırılır. Öncelikle iki kişinin rüşvet konusunda anlaşması gerekir. Burada bir tarafta rüşvet vermeyi vaad eden bir kişi vardır. Diğer tarafta ise rüşvet karşılığında bir işi yapmayı ya da yapmamayı vaad eden bir kişi vardır. İki kişinin vaad etmesi ile suç tamamlanmış sayılıyor değerli dostlarım bu duruma dikkatinizi çekmek isterim. Suçun oluştuğunu farz edebilmemiz için vaade bulunmak demekki yeterli oluyor.
Teklif ister kamu görevlisinden gelsin ister gerçek kişiden gelsin hiç fark etmez suç oluşur. Taraflar bu konuda anlaştıktan sonra vazgeçseler bile geri dönüş yoktur suç oluşmuştur.
Siz bir kamu görevlisi iseniz ve karşı taraf maddi bir şeyler istediniz ancak karşı taraf kabul etmedi diyelim ama siz o kamu görevlisine bir menfaat temin etmeyi vaad ettiniz ama kamu görevlisi bunu kabul etmedi diyelim o takdirde kamu görevlisinin cezası yarı oranında indirilecektir.
Bu suçu herhangi bir kişi işleyemez ancak bir kamu görevlisi işleyebilir. Yani bir milletvekili bir belediye başkanı bir belediye meclisi üyesi avukat hakim savcı bilirkişi tanık gibi yargı görevi yapanlar kaymakam vali polis gibi kişiler bu suçu işleyebilir.
Kişi rüşvet anlaşmasını yaptı ancak daha sonra görevinden ayrıldı diyelim bu durum rüşvet suçunun oluşumu engellemez yine de o kişi rüşvet suçundan cezalandırılır. Bu suçun oluşumu için kamu görevlisinin görevi kapsamına giren bir işi yapmayı ya da yapmamayı vaad etmesi gerekir. Yani kamu görevlisi kendi görevi alanına giren bir suç bir işi halletmek için maddi menfaat istemesi gerekir. Yoksa kendi görev alanına girmeyen bir iş için maddi menfaat isterse tabiî ki bu suç oluşmaz.
Değerli dostlarım bu suçun kanunumuzdaki cezası 4 seneden başlar hakim size 4 senede verebilir 12 senede verebilir.
Ayrıca siz diyelimki kamu görevlisi olarak rüşveti talep ettiniz ama henüz bir anlaşma yapmadını diyelim bu durumda kamu görevlisi olarak size mahkeme vereceği cezayı yarı oranında indirebilir. Yani 2 seneden 6 seneye kadar ceza verebilir.
Rüşvet alan ya da rüşvet talebinde bulunan kişi hakim savcı avukat noter ise bilirkişi ise yeminli mali müşavir ise ceza 1/3 den ½ ye kadar artırılır.
Kişi diyelimki işlemiş olduğu bu suçtan özgür iradesi ile pişman olursa ceza indirim nedenidir. Rüşveti alan veya almak için anlaşan kamu görevlisi soruşturma makamları rüşvet suçunun işlendiğini öğrenmeden rüşvet konusu şeyi yetkili makamlara teslim ederse etkin pişmanlıktan yararlanır.
Rüşvet veren ve rüşvet alan arasına aracılık eden kişi de müşterek fail olarak aynı rüşvet alan ve veren gibi cezalandırılır. Rüşvet suçuna aracılık suçunun cezası 4 yıldan 12 yıla kadar hapis cezasıdır. (tck 252/4)
Rüşvet suçuna teşebbü mümkündür. Siz bir kamu görevlisi olarak rüşvet talebinde bulundunuz ancak karşı taraf bunu kabul etmedi ise rüşvet suçu yine oluşmuş olur.
Veya kamu görevlisine menfaat temin etmeyi vaad ettiniz ancak kamu görevlisi bunu kabul etmedi ise siz rüşvet verme suçuna teşebbüs etmiş olursunuz. Her iki durumda da teşebbüsten cezalandırılırsınız. Siz rüşvet suçuna teşebbüs ederseniz alacağınız ceza 2 seneden 6 seneye kadar hapis cezasıdır.