26. Dönem Pomem sınav sonuçlarının açıklanması heyecanla beklenirken haliyle hukuksal süreci merak eden adaylardan tarafımıza pek çok soru yöneltilmektedir. Bu soruların başında sağlık elemeleri, sözlü mülakat puanları ve güvenlik soruşturmaları gelmektedir. Sağlık elemelerine önceki yazımızda kısaca değindik, bu yazımızda mülakat elemelerinden bahsedeceğiz. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını ise bir sonraki yazımızda ele alacağız.
Polislik mesleği kız, erkek demeden pek çok gencin daha küçüklükten hayalidir. Hayalinin peşinden giden gençleri ise pek çok zorlu sınav bekler. Polislik mesleği zaten görevleri gereği oldukça sabır isteyen, çaba isteyen herkesin yapamayacağı zorlukta bir meslektir. Bu nedenle adayların öğrenci olabilmek için Polis Akademisi tarafından ilan edilen niteliklerde olması, sınav aşamalarını tamamlaması ve Polis Akademisi tarafından açıklanan alıma göre başarı sıralamasına girmesi gerekmektedir. Adayların başarı sıralamasına esas POMEM/PAEM/PMYO giriş puanı; adayın KPSS puanının % 25’i, fiziki yeterlilik sınavı puanının % 25’i ve mülakat sınavı puanının % 50’sinin toplamıdır.
Sözlü mülakat hem eğitimin başında yapıldığı gibi eğitim bittikten sonra da yapılmaktadır. Polis Meslek Eğitim Merkezi (POMEM), Polis Meslek Yüksek Okulu (PMYO), Polis Amirleri Eğitim Merkezi (PAEM) yani Polis Akademisi'ne bağlı okullarda eğitim-öğretim süresini başarıyla tamamlayan polis ve komiser yardımcısı adayların, mezun olabilmek için polislik eğitim sonu sınavına girmeleri ve bu sınavları başarıyla geçmeleri gereklidir. Sınav aşamalarını da başarı ile geçen adaylar dönem sonu mülakatına katılmaya hak kazanırlar. 3 Haziran 2015 tarihli ve 29375 Sayılı Resmi Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe giren "Emniyet Genel Müdürlüğü Kadrolarına Polis Memuru Ve Komiser Yardımcısı Rütbelerine Aday Memur Olarak Atanacaklara Uygulanacak Sınav Yönetmeliği" hükümleri uyarınca yapılan dönem sonu mülakatında adayların polis memuru veya komiser yardımcısı olarak atanmaları için yeterli olup olmadıkları hususu değerlendirilir. Adayların bu sınavdan en az 70 puan almaları gerekmektedir. Yapılan bu mülakata dönem sonu mülakatı denir.
03 Haziran 2015 tarihli ve 29375 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Emniyet Genel Müdürlüğü Kadrolarına Polis Memuru Ve Komiser Yardımcısı Rütbelerine Aday Memur Olarak Atanacaklara Uygulanacak Sınav Yönetmeliği uyarınca aşağıdaki şekil ve esaslara uygun olarak yapılır.
Madde 8
(1) Soru Hazırlama Komisyonu tarafından bastırılan sorular arasından adaylara soru kartı çektirilerek cevaplaması istenir. Komisyon tarafından adaya konu ile ilgili ilave sorular sorulabilir.
(2) Sınav komisyonları tarafından yapılacak sözlü sınavda adaylar;
a) Mesleki bilgi düzeyi,
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
c) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
ç) Liyakati, temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu, yönlerinden yüz tam puan üzerinden değerlendirilirler.
(3) Adaylar, Sınav Komisyonu üyeleri tarafından ikinci fıkranın (a) bendi için kırk puan, diğer bentlerde yazılı özelliklerin her biri için yirmişer puan üzerinden değerlendirilir ve verilen puanlar ayrı ayrı puan değerlendirme karar formuna işlenir. Komisyon üyelerinin ayrı ayrı vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak adayın sınav puanı tespit edilir.
(4) Adayın sınavda başarılı olabilmesi için yüz tam puan üzerinden en az yetmiş puan alması gerekir. Başarısız olan adayın aldığı puan ve gerekçesi puan değerlendirme karar formuna işlenir. Sınav sonuçları merkezi sınav komisyonuna bildirilir.
(5) Sınav sonuçları, Merkezi Sınav Komisyonu tarafından Polis Akademisi internet sayfasında ilan edilir.
(6) Başarılı olan adayların puan değerlendirme karar formları, adayın atamasına esas olacak belgelerle birlikte Personel Dairesi Başkanlığına gönderilir.
(7) Sınavda başarısız olan adayların değerlendirme karar formları ilgili eğitim kurumunca Emniyet Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatı arşiv hizmetlerine ilişkin mevzuat hükümlerine göre muhafaza edilir.
(8) Sınav komisyonu kararlarına itiraz edilemez.
657 sayılı Yasanın 3. maddesinde, "sınıflandırma", "kariyer" ve "liyakat" ilkeleri bu Kanunun temel ilkeleri olarak belirlenmiş; kariyer ilkesi, Devlet memurlarına yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlamak, liyakat ilkesi ise, Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini yeterlilik sistemine dayandırmak ve sistemin eşit imkanlarla uygulanmasını sağlamak olarak tanımlanmıştır.
Görüldüğü üzere yasa, devlet memurluğunu bir meslek olarak kabul etmektedir ve bunlara sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlar. Bununla birlikte sınıflar içinde ilerleme ve yükselme istemlerinin liyakat sistemine uygun olması gerekmektedir.
Bu iki ilkenin temelinde, objektif kurallar çerçevesinde işin ehline verilmesi ve hak etme kavramı yatmakta olup, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesinin tek güvencesinin de, hizmetin yetişmiş, ehil kamu görevlilerince yerine getirilmesinden geçeceği de tabiidir.
Mülakat sonucunda ilişiği kesilen adaylar ne yapmalıdır?
Pomem, Pmyo, Paem dönem sonu mülakatına itiraz edilemez. Bu sebeple Pomem, Pmyo ve Paem dönem sonu mülakatına idari dava açmak zorunlu ve tek yoldur. Anayasamızın 125. maddesinde; "İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır." şeklindeki emredici hükme yer verilmiştir. Anılan 125. maddedeki yargı yolunun açık olması ile ifade edilmek istenen sadece şekli olarak bu yolun tanınmış olması değil, aynı zamanda etkili bir denetimin sağlanmasıdır. Bu nedenle sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin de tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yargısal denetiminin yapılması esastır. İdari işlemin yetki, şekil gibi salt usule ilişkin unsurları ile sınırlı olarak yapılacak bir yargısal denetim, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyecektir.
Polislik dönem sonu mülakatından elenen adayların ilişik kesilme tarihlerinden itibaren altmış gün içerisinde Ankara İdare Mahkemeleri'ne yürütmenin durdurulması istemli iptal davası açmaları gerekmektedir. Bu süre hak düşürücü süre olup, bu süre zarfında dava açılmadığı takdirde adayların dava açma hakkı son bulacaktır.