NAFAKA ÖDENMEZSE HAPİS CEZASI VAR MIDIR? TEDBİR NAFAKASI İLE DAVA SONUNDA HÜKMEDİLEN NAFAKANIN ÖDENMEMESİ DURUMUNDA UYGULANACAK YAPTIRIMLARDA FARKLILIK VAR MIDIR?
Özellikle ülkemizde günden güne artan boşanma davalarının bir sonucu olarak; sıklıkla boşanma aşamasında olan eşlerden biri aleyhine tedbir nafakasına veya boşandıktan sonra eşlerden biri aleyhine nafaka ödemesine hükmedilmektedir.
Hukuksal Anlamda nafaka; mahkemece nafaka yükümlüsü olarak belirlenen kişi ya da kişilerce, kanunda öngörülen koşulların oluşması halinde ödenmesi gereken miktarı ve koşulları hakim tarafından belirlenen parasal katkıyı ifade eder.
Ancak uygulamada da çoğunlukla karşılaştığımız üzere mahkeme tarafından hükmedilen bu nafakalar ödenmemekte ve lehine nafakaya hükmedilen boşanan eş zor durumlarla karşı karşıya kalmaktadır. Peki söz konusu nafakanın ödenmemesi durumunda başvurabileceğimiz bir yol var mıdır?
Günümüzde en çok merak edilen sorulardan biri de nafaka ödenmemesi durumunda mağdur olanların ne yapması, hani yola başvurması gerektiğidir. Nafaka, mahkeme tarafından verilen bir kararla ödeme yükümlülüğü yarattığı için tabii ki ödenmemesi durumunda da yaptırımları bulunmaktadır.
Belirtmek gerekir ki; mahkeme sırasında ara karar ile verilen ve genellikle dava sonuçlanana kadar hükmedilen tedbir nafakasının da; dava sonunda verilen iştirak ve yoksulluk nafakasının da ödenmemesi sonucunda nafaka alacaklıları tarafından nafaka borçluları aleyhine icra takibi başlatılabilecektir.
Ayrıca iştirak nafakası ve yoksulluk nafakasına ilişkin başlatılan icra takibinden sonra da nafaka borçlusu tarafından nafaka ödenmezse; İcra İflas Kanunu madde 344 uyarınca nafaka borçlusu 3 aya kadar hapis cezası ile karşı karşıya kalacaktır.
İcra İflas Kanunu Madde 344: Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir."
Söz konusu hapis cezasının uygulanabilmesi için icra ceza mahkemesine başvuru şarttır. Ayrıca icra emrinin/ödeme emrinin borçluya usulüne uygun tebliğ edilmiş olması ve takibin kesinleşmesi ve söz konusu tebliğin üstünden 1 ay geçmiş olması da söz konusu hapis cezasının uygulanabilmesi için aranan şartlardandır.
Ancak belirtmek gerekir ki; tedbir nafakasının ödenmemesi durumunda cezai sorumluluk doğmamaktadır. Tedbir nafakası geçici tedbir olup ilam hükmünde olmadığından ödenmemesi İcra İflas Kanunu m.344’te nafakaya ilişkin mahkeme kararlarını yerine getirmeme halinde, nafaka borçlusu aleyhine hükmedilen disiplin hapsi cezası söz konusu değildir. Nitekim Yargıtay 19. Ceza Dairesi de son dönemdeki kararlarında; tedbir nafakasının boşanma ilamının kesinleşmesinden sonra son bulacağından buna tedbir nafakasına ilişkin takipten kaynaklı olarak nafaka borçlusuna ceza verilmeyeceğine hükmetmiştir.
SONUÇ OLARAK; SÖZ KONUSU YAPTIRIMLAR İLE KARŞILAŞMAMAK İÇİN NAFAKA BORÇLARININ ZAMANINDA ÖDENMESİ GEREKMEKTEDİR.