Son günlerde seçim tarihi ve yeni seçim yasalarının ne zaman yürürlüğe gireceği konularında kamuoyunda birçok fikrin ortaya atıldığını ve tartışmanın yapıldığını görüyoruz. 2023 Milletvekilliği ve Cumhurbaşkanlığı seçimi yaklaşırken seçimin erken yapılması artık kesin gibi gözüküyor. Burada hemen herkesin aklındaki soru; seçimin ne zaman olacağı ile 06 Nisan 2022 yılında kanunda yapılan değişikliklerin önümüzdeki seçimde uygulanıp uygulanmayacağıdır.
Öncelikle kısa bir hatırlatmakta yapmakta fayda var. Bildiğiniz üzere; Milletvekili Seçim kanunu ve birtakım kanunlarda değişiklik yapan kanun 06 Nisan 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Seçim kanunlarındaki yeni düzenlemeler ancak bir yıl sonraki bir tarihte yapılacak seçimde uygulanabilecektir. Bu nedenle 06 Nisan 2023 tarihinden sonra yapılacak seçimlerde söz konusu değişikliklerin uygulanacağı konusu tartışmasız ve nettir.
Burada ortaya çıkan bir diğer sorun ise; seçim takvimi ve seçim kanunlarının hangi tarihten itibaren uygulanmaya başlayacağıdır.
Seçim dönemi, seçimin başlangıcı ve seçim günü:
Madde 6 – (Değişik birinci fıkra: 22/10/2009-5922/2 md.) Türkiye Büyük Millet Meclisinin seçimleri beş yılda bir Cumhurbaşkanı seçimi ile birlikte aynı gün yapılır.
(Değişik ikinci fıkra: 22/10/2009-5922/2 md.) Bir önceki seçimin yapıldığı tarihten itibaren beş yılın dolmasından önceki son Pazar günü oy verilir. Oy verme gününden geriye doğru hesaplanacak altmış günlük sürenin ilk günü seçimin başlangıç tarihidir.
Milletvekili Seçim Kanunu’nun 6. Maddesinden de anlaşılacağı üzere; seçim takvimi seçim tarihine karar verildikten sonra geriye doğru hesaplanan altmış günün ilk günü seçimin başladığı gündür. Bir başka deyişle; mevcut, yürürlükteki kanunun uygulanması seçimin ilk günü hangi kanun yürürlükte ise ona göre belirlenecektir. Örnek vermek gerekirse 1 Mayıs’ın seçim tarihi olarak belirlenmesi halinde; 2 Mart itibariyle seçim takvimi başlayacak ve o tarihteki seçim kanunlarına göre seçim işlemleri yürütülecektir.
Bu açıklamalarla beraber; mayıs ayında yapılması düşünülen bir seçimin seçim takviminin mart ayında başlayacağı öngörüldüğünde; 06 Nisan 2022’de yapılan değişikliklerin uygulanamayacağı açıktır. Buna karşın Haziran ayının 6’sından sonra yapılacak bir seçimde ancak yeni düzenlemelerin uygulanması kanunen mümkündür.
Bu durumda; 06 Nisan 2022’de getirilen yeni düzenlemelerin detaylı ve etraflı şekilde irdelenerek seçim tarihinin belirlenmesinde bu hususlara dikkat edilmesi en az seçim kampanyası ve aday çalışmaları kadar önemlidir. Bu konunun siyasi partiler, sivil toplum kuruluşları ve tüm kamuoyu tarafından önemi anlaşılmalı ve seçim tarihi belirleme çalışmalarında bu husus tekraren halka açıklanmalıdır. Aksi halde; tartışmalı ve kanuna aykırı bir seçim takvimi ile yapılacak seçimlerin faydadan çok zararı olacağı ortadadır.