Türk Medeni Kanunu (TMK), evlilik birliğinin korunmasını esas almakla birlikte, evlilik birliğinin temelinden sarsılması veya belirli özel boşanma sebeplerinin varlığı halinde eşlere boşanma davası açma hakkı tanımaktadır. Eşlerden birinin kumar oynaması ve bu durumun aile ekonomisini olumsuz etkilemesi, genellikle "evlilik birliğinin temelinden sarsılması" genel boşanma sebebi kapsamında değerlendirilmektedir. Ayrıca, kumar alışkanlığı, bazı durumlarda "haysiyetsiz hayat sürme" özel boşanma sebebi olarak da ele alınabilir.
TMK Madde 166, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasını boşanma sebebi olarak düzenlemiştir. Kumar alışkanlığı ve bunun aile ekonomisi üzerindeki yıkıcı etkileri, evlilik birliğinin ortak hayatı sürdürmeleri eşlerden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmasına yol açan önemli bir kusur olarak kabul edilmektedir. Yargıtay içtihatları da bu yönde istikrarlı bir çizgi izlemektedir.
TMK Madde 163, eşlerden birinin haysiyetsiz hayat sürmesini boşanma sebebi olarak düzenlemiştir. Kumar bağımlılığı, özellikle kişinin bu alışkanlığı nedeniyle toplum içinde küçük düşürücü durumlara düşmesi, borç batağına saplanması ve aile onurunu zedelemesi halinde "haysiyetsiz hayat sürme" kapsamında değerlendirilebilir. Ancak, her kumar oynama durumu haysiyetsiz hayat sürme olarak kabul edilmez; bu durumun süreklilik arz etmesi, toplumun genel ahlak anlayışına aykırı olması ve diğer eş için birlikte yaşamayı çekilmez hale getirmesi gerekmektedir.
Kumar Oynamanın Boşanma Davasında Kusur Olarak Değerlendirilmesi
Evlilik birliği, eşlerin karşılıklı güven, sadakat, dayanışma ve ortak hayatı sürdürme yükümlülüklerini içerir. Kumar bağımlılığı, bu temel yükümlülükleri ciddi şekilde ihlal eden bir davranış olarak kabul edilir.
Aile Ekonomisini Kötüleştirme
Kumar oynayan eşin, bu alışkanlığı nedeniyle aile bütçesini aşan harcamalar yapması, borçlanması, ailenin birikimlerini tüketmesi veya ortak konutu dahi satmak zorunda kalması, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına yol açan en önemli kusurlardan biridir. Yargıtay içtihatları, kumar oynayarak borçlanan ve aileyi ekonomik zorluğa düşüren eşi ağır kusurlu bulmaktadır.
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, evlilik birliğinin ortak hayatı sürdürmeleri taraflardan beklenmeyecek derecede temelinden sarsıldığı, boşanmaya sebebiyet veren olaylarda kumar oynayarak çevresine borçlanan, haklı bir sebep olmaksızın evden ayrılıp uzun süre gelmeyen, sorumsuz davranarak birlik görevlerini ihmal eden, eşinin yakınlarını ortak konutta istemeyen ve eşine gönderdiği mesajlarda "s..tir olun gidin, evlatlarını da al git, ne haliniz varsa görün" şeklinde hakaret içeren sözler sarf eden erkeğin ağır kusurlu. 2. Hukuk Dairesi 2023/1495 E., 2023/4539 K.
Davalı erkek cevap dilekçesinde özetle; kumar bağımlısı olmadığını, iddia oyununu zevkine oynadığını, eve gitmezlik yapmadığını, senelik izni için Bursa'daki ailesinin yanına tatile gittiğini, eşiyle görüşmemesine eşinin ailesinin sebep olduğunu beyan etmiştir III İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalının kumar alışkanlığı olduğu, davacının ziynet eşyalarını satıp kumara yatırdığını, kumar alışkanlığından kurtulamadığını bu nedenle birlik görevlerini yerine getirmediği evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına sebep olan hadiselerde davalının tam kusurlu olduğu gerekçesi ile boşanma davasının kısmen kabul kısmen reddi.. 2. Hukuk Dairesi 2024/879 E. , 2024/8494 K.
Bu içtihatlar, kumar oynayarak borçlanan, ziynet eşyalarını satan ve aile bütçesini kötü yöneten eşin boşanmaya neden olan olaylarda ağır veya tam kusurlu olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
Birlik Görevlerini İhmal Etme
Evlilik birliği, eşlerin birbirlerine karşı ilgi, sevgi, saygı ve destek olma yükümlülüklerini de içerir. Kumar bağımlılığı, eşin bu görevlerini ihmal etmesine, ailesine karşı ilgisiz kalmasına ve ortak hayatı sürdürme sorumluluğunu yerine getirememesine neden olabilir.
Güven Sarsıcı Davranışlar
Kumar bağımlılığı, eşler arasındaki güven ilişkisini zedeleyen önemli bir faktördür. Kumar oynayan eşin borçlarını gizlemesi, yalan söylemesi veya aileden habersiz mal varlığını kullanması, diğer eşin güvenini sarsar ve evlilik birliğinin devamını imkansız hale getirebilir.
Kusur Oranının Belirlenmesi
Boşanma davalarında kusur oranının belirlenmesi, maddi ve manevi tazminat ile yoksulluk nafakası gibi konularda büyük önem taşır. Kumar bağımlılığı ve bunun aile ekonomisi üzerindeki olumsuz etkileri, genellikle kumar oynayan eşin ağır kusurlu bulunmasına yol açar. Ancak, diğer eşin de evlilik birliğinin sarsılmasında kusurlu davranışları varsa, kusur oranları buna göre belirlenir.
Sonuç / Özet
Eşlerden birinin kumar oynaması ve bu alışkanlığın aile ekonomisini kötüleştirmesi, Türk Medeni Kanunu'na göre boşanma davasında önemli bir kusur olarak değerlendirilmektedir. Bu durum, genellikle TMK Madde 166'da düzenlenen "evlilik birliğinin temelinden sarsılması" genel boşanma sebebi kapsamında ele alınır. Kumar bağımlılığı, eşler arasındaki güveni zedeler, birlik görevlerinin ihmaline yol açar ve aileyi ekonomik olarak zor duruma düşürür. Nadiren de olsa, kumar alışkanlığının şiddeti ve sonuçları itibarıyla TMK Madde 163'teki "haysiyetsiz hayat sürme" özel boşanma sebebi olarak da değerlendirilebilir.
Yargıtay içtihatları, kumar oynayarak borçlanan, aile bütçesini kötü yöneten, eşine ve çocuklarına karşı ilgisiz davranan eşi ağır veya tam kusurlu bulmaktadır. Boşanma davasında kumar alışkanlığının ispatı, tanık beyanları, borç belgeleri, icra takipleri ve diğer somut delillerle sağlanmalıdır. Mahkeme, tüm delilleri değerlendirerek kusur oranını belirleyecek ve bu orana göre maddi ve manevi tazminat ile yoksulluk nafakası gibi konularda karar verecektir.
AV. SELENAY FEYZA BIKMAZ TÜREN & STJ. AV. ZEYNEP YILDIZ