Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun İkinci Kitap, Üçüncü Kısım, Yedinci Bölüm içerisinde Genel Ahlaka Karşı Suçlar başlığı altında 228. maddesinde düzenlenmiştir.
5237 sayılı TCK’nın “Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama” kenar başlıklı 228. maddesi şu şekildedir:
Madde 228- (1) Kumar oynanması için yer ve imkan sağlayan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve iki yüz günden aşağı olmamak üzere adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Çocukların kumar oynaması için yer ve imkan sağlanması halinde, verilecek ceza bir katı oranında artırılır.
(3) Suçun bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle işlenmesi halinde üç yıldan beş yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
(4) Suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(5) Bu suçtan dolayı, tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
(6) Ceza Kanununun uygulanmasında kumar, kazanç amacıyla icra edilen ve kar ve zararın talihe bağlı olduğu oyunlardır.
Maddenin 6. fıkrasında açıkça belirtildiği üzere Ceza Kanununun uygulanmasında kumar, kazanç amacıyla icra edilen ve kar ve zararın talihe bağlı olduğu oyunlardır. Kumar oynamak, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’na göre, karşılığında idarî yaptırım uygulanmasının öngörüldüğü bir kabahat iken, Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama ise 5237 sayılı TCK’ya göre, karşılığında yaptırım olarak hapis ve adlî para cezası öngörülen bir suçtur. Bu makalemizde de 5237 sayılı TCK’nın 228. maddesinin 1. fıkrasında yaptırım altına alınan Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçunun temel hâline kısa bir bakış yapmaya çalışacağız.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçunda Öngörülen Yaptırım
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçu için 5237 sayılı TCK’nın 228/1 maddesi gereğince 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 200 günden aşağı olmamak üzere adlî para cezası öngörülmüştür.
5237 sayılı TCK’nın “Adlî para cezası” kenar başlıklı 52/1 maddesine göre adlî para cezası, kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde 730 günden fazla olamaz. Bu bağlamda, 5237 sayılı TCK’nın 228/1 maddesinde yaptırım altına alınan Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçu için de 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 200 günden 730 güne kadar adlî para cezası öngörüldüğünü söyleyebiliriz.
Kumar oynamanın “suç” değil, “kabahat” olduğunu yukarıda belirtmiştik. Kumar oynayan kişiye 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 34. maddesi gereğince kolluk görevlileri tarafından 2025 yılı için 9.247 TL idari para cezası verileceğini de burada belirtmiş olalım.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçunda Şikâyet
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı değildir. Bu nedenle 5271 sayılı CMK’nın 160/1 maddesi gereğince Cumhuriyet savcısı, ihbar veya başka bir suretle bu suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlar. Cumhuriyet savcısı, doğrudan doğruya veya emrindeki adlî kolluk görevlileri aracılığı ile her türlü araştırmayı yapabilir ve bütün kamu görevlilerinden her türlü bilgiyi isteyebilir.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçunda Önödeme
Önödeme, 5237 sayılı TCK’nın 75. maddesinde düzenlenmiştir. TCK’nın 75/1 maddesine göre;
Uzlaşma kapsamındaki suçlar hariç olmak üzere, yalnız adlî para cezasını gerektiren veya kanun maddesinde öngörülen hapis cezasının yukarı sınırı altı ayı aşmayan suçların faili;
a) Adlî para cezası maktu ise bu miktarı, değilse aşağı sınırını,
b) Hapis cezasının aşağı sınırının karşılığı olarak her gün için yüz Türk Lirası üzerinden bulunacak miktarı,
c) Hapis cezası ile birlikte adlî para cezası da öngörülmüş ise, hapis cezası için bu fıkranın (b) bendine göre belirlenecek miktar ile adlî para cezasının aşağı sınırını,
Soruşturma giderleri ile birlikte, Cumhuriyet savcılığınca yapılacak tebliğ üzerine on gün içinde ödediği takdirde hakkında kamu davası açılmaz.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçu için 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 200 günden aşağı olmamak üzere adlî para cezası öngörüldüğünü yukarıda belirtmiştik. Öngörülen hapis cezasının yukarı sınırı 6 aydan fazla olduğu için ve bu suç 5237 sayılı TCK’nın 75/6-a maddesinde sayılan suçlardan biri olmadığı için Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçlarında önödeme hükümleri uygulanmaz.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçunda Uzlaştırma
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 253/1 maddesinde belirtilen suçlarda, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar gören gerçek veya özel hukuk tüzel kişisinin uzlaştırılması girişiminde bulunulur.
Yukarıda da değindiğimiz üzere, Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçlarının soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı olmadığından ve bu suçun 5271 sayılı CMK'nın 253/1-b maddesinde sayılan suçlardan biri olmaması nedeniyle uzlaştırma yoluna başvurulamaz.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçunda Tutuklama
Anayasa’nın 19. maddesi uyarınca bir kişinin tutuklanabilmesi, öncelikli olarak suç işlediği hususunda "kuvvetli belirti" bulunmasına bağlıdır. Bu, tutuklama tedbiri için aranan olmazsa olmaz unsurdur.
5271 sayılı CMK’nın “Tutuklama nedenleri" kenar başlıklı 100/1 maddesine göre, kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut delillerin ve bir tutuklama nedeninin bulunması halinde, şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilebilir.
5271 sayılı CMK’nın 100/4 maddesine göre, sadece adlî para cezasını gerektiren suçlarda veya vücut dokunulmazlığına karşı kasten işlenenler hariç olmak üzere hapis cezasının üst sınırı 2 yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilemez.
Bu bağlamda, hakkında 5237 sayılı TCK’nın 228. maddesinde yaptırım alınan Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçundan soruşturma ya da kovuşturma olan fail ile ilgili diğer şartların da varlığı hâlinde tutuklama kararı verilebilir. Ancak burada şu hususa da değinmek gerekir. Anayasa'nın 13. maddesinde temel hak ve özgürlüklere yönelik sınırlamaların ölçülülük ilkesine aykırı olamayacağı belirtilmiştir. Yine 5271 sayılı CMK’nın 100/1 maddesine göre işin önemi, verilmesi beklenen ceza veya güvenlik tedbiri ile ölçülü olmaması halinde, tutuklama kararı verilemez. Bu nedenle tutuklamaya ilişkin kararlarda dikkate alınacak hususlardan biri de tutuklama tedbirinin isnat edilen suçun önemi ve uygulanacak yaptırımın ağırlığı karşısında ölçülü olmasıdır.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçunda Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı Verilebilir mi?
5271 sayılı CMK’nın 171. maddesinin 2. fıkrasına göre, uzlaştırma ve önödeme kapsamındaki suçlar hariç olmak üzere, Cumhuriyet savcısı, üst sınırı üç yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı, yeterli şüphenin varlığına rağmen, kamu davasının açılmasının beş yıl süre ile ertelenmesine karar verebilir. Aynı maddenin 3. fıkrasına göre, kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilebilmesi için;
a) Şüphelinin daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı hapis cezası ile mahkûm olmamış bulunması,
b) Yapılan soruşturmanın, kamu davası açılmasının ertelenmesi halinde şüphelinin suç işlemekten çekineceği kanaatini vermesi,
c) Kamu davası açılmasının ertelenmesinin, şüpheli ve toplum açısından kamu davası açılmasından daha yararlı olması,
d) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı ve Cumhuriyet savcısı tarafından tespit edilen zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi,
koşullarının birlikte gerçekleşmesi gerekir.
Yukarıda da kısaca izah etmeye çalıştığımız üzere Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçları önödeme ve uzlaştırma kapsamında değildir. Yine bu suç için 5237 sayılı TCK’nın 228/1 maddesi gereğince 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 200 günden aşağı olmamak üzere adlî para cezası öngörülmüştür. Öngörülen hapis cezasının üst sınırının 3 yıl olması ve bu suçun önödeme ve uzlaştırma kapsamında olmaması nedeniyle diğer şartların da varlığı hâlinde Cumhuriyet savcısı tarafından kamu davasının açılmasının 5 yıl süre ile ertelenmesine karar verilebilir. Ancak kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararının, 5237 sayılı TCK’nın 228. maddesinin 1. fıkrası kapsamında kalan suçlar için söz konusu olabileceğini, 228. maddenin 2’nci, 3’üncü ve 4’üncü fıkraları kapsamında kalan suçlar için söz konusu olmayacağını belirtelim.
5352 sayılı Adlî Sicil Kanunu'nun 6/1 maddesine göre kamu davasının açılmasının ertelenmesine ilişkin kararlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak mahkeme, hâkim veya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından istenmesi halinde verilmek üzere kaydedilir.
Erteleme süresi içinde kasıtlı bir suç işlenmediği takdirde, kovuşturmaya yer olmadığına karar verilir. Erteleme süresi içinde kasıtlı bir suç işlenmesi halinde ise kamu davası açılır.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçunda Seri Muhakeme Usulü
5237 sayılı TCK’nın 228. maddesinin 1. fıkrası kapsamında kalan Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçlarından Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma sonunda, şüpheli hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilmediği takdirde, 5271 sayılı CMK’nın 250/1-a-8 maddesi gereğince seri muhakeme usulü uygulanır. TCK’nın 228. maddenin 2’nci, 3’üncü ve 4’üncü fıkraları kapsamında kalan suçlarda ise seri muhakeme usulünün uygulanamayacağını belirtelim.
Cumhuriyet savcısı veya kolluk görevlileri şüpheliyi, seri muhakeme usulü hakkında bilgilendirir ve Cumhuriyet savcısı tarafından seri muhakeme usulünün uygulanması şüpheliye teklif edilir. Şüphelinin müdafii huzurunda teklifi kabul etmesi hâlinde bu usul uygulanır.
5271 sayılı CMK’nın 250/4 maddesi gereğince, seri muhakeme usulünde, Cumhuriyet savcısı tarafından belirlenen cezadan yarı oranında (1/2) indirim uygulanmak suretiyle şüpheliye verilecek ceza miktarı belirlenir.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçunda Görevli Mahkeme
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçlarında öngörülen ceza üst sınırı 10 yıldan fazla hapis cezası olmadığından, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun gereği bu suç için görevli yargı organı Asliye Ceza Mahkemeleridir.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçunda Basit Yargılama Usulü
Basit yargılama usulü, 5271 sayılı CMK’nın 251. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre asliye ceza mahkemesince, iddianamenin kabulünden sonra adli para cezasını ve/veya üst sınırı iki yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verilebilir. Kanun metninden de açıkça anlaşılacağı üzere basit yargılama usulünün uygulanmasına karar vermek, mahkemenin takdirindedir. Basit yargılama usulünde, duruşma yapılmaksızın ve Cumhuriyet savcısının görüşü alınmaksızın hüküm verilir. Sanık hakkında mahkûmiyet kararı verildiği takdirde sonuç ceza dörtte bir (1/4) oranında indirilir.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçu için öngörülen ceza miktarı ve türü dikkate alındığında, Asliye Ceza Mahkemesi tarafından basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verilemez.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararı Verilebilir mi?
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 231. maddesinin 5. fıkrası gereğince, sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, müsadereye ilişkin hükümler hariç, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi hâlinde sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tâbi tutulur. Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlenmediği ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere uygun davranıldığı takdirde, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak, davanın düşmesi kararı verilir. Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması hâlinde, mahkeme hükmü açıklar.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için gereken şartlar 5271 sayılı CMK’nın 231. maddesinin 6. fıkrasında belirtilmiştir. Buna göre hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için;
a) Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,
b) Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması,
c) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın; aynen iade, suçtan önceki hâle getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi,
gerekir.
Bu bağlamda sanık hakkında Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçundan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, 2 yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise diğer şartların varlığı hâlinde HAGB kararı verilebilir.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçundan Verilen Hapis Cezası Adlî Para Cezasına Çevrilebilir mi?
5237 sayılı TCK’nın 49/2 maddesine göre, hükmedilen bir (1) yıl veya daha az süreli hapis cezası, kısa süreli hapis cezasıdır. Yine 5237 sayılı TCK’nın “Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar” kenar başlıklı 50. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendine göre kısa süreli hapis cezası, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre adlî para cezasına çevrilebilir.
Bu bağlamda, sanık hakkında Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçundan hükmedilen hapis cezası 1 yıl veya daha az süreli hapis cezası ise diğer şartların varlığı hâlinde bu ceza adlî para cezasına çevrilebilir. Bu durumda uygulamada asıl mahkûmiyet, 5237 sayılı TCK’nın 50. maddesi hükümlerine göre çevrilen adlî para cezasıdır.
5237 sayılı TCK’nın 52. maddesinin 2. fıkrasında, 1 gün karşılığı en az 20,00; en fazla 100,00 Türk Lirası olan adlî para cezası, 12/03/2024 tarih ve 32487 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7499 sayılı Kanun’un 9. maddesi ile 1 gün karşılığı en az 100,00; en fazla 500,00 Türk Lirası olarak değiştirilmiş ve bu değişiklik 7499 sayılı Kanun’un 40/1-a maddesi gereğince 01/06/2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Buna göre suç tarihi 01/06/2024 öncesi olan Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçlarında, 1 gün karşılığı olarak en az 20,00; en fazla 100,00 Türk Lirası adlî para cezası verilmesi gerekirken, suç tarihi 01/06/2024 ve sonrası olan suçlarda, 1 gün karşılığı olarak en az 100,00; en fazla 500,00 Türk Lirası adlî para cezası verilmesi gerekir.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçundan Verilen Hapis Cezası Ertelenebilir mi?
5237 sayılı TCK’nın “Hapis cezasının ertelenmesi” kenar başlıklı 51. maddesinin 1. fıkrasına göre, işlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Ancak, erteleme kararının verilebilmesi için kişinin;
a) Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması,
b) Suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması, gerekir.
Cezası ertelenen hükümlü hakkında, 1 yıldan az, 3 yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz. Denetim süresi yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır.
Bu bağlamda, sanık hakkında Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçundan hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya daha az süreli hapis cezası ise diğer şartların varlığı hâlinde bu ceza ertelenebilir.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçunda Dava Zamanaşımı
5237 sayılı TCK’nın 66/1 maddesine göre, Kanunda başka türlü yazılmış olan haller dışında kamu davası;
a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda otuz yıl,
b) Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmibeş yıl,
c) Yirmi yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi yıl,
d) Beş yıldan fazla ve yirmi yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda onbeş yıl,
e) Beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda sekiz yıl, geçmesiyle düşer.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçu için 5237 sayılı TCK’nın 228/1 maddesi gereğince 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 200 günden aşağı olmamak üzere adlî para cezası öngörüldüğünü yukarıda belirtmiştik. Bu nedenle dava zamanaşımı 8 yıldır.
Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama Suçunda Koşullu Salıverilme
Bilindiği üzere mahkûmiyet hükümleri kesinleşmedikçe infaz olunamaz. Bu anlamda Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçundan yargılanıp hapis cezasına mahkûm edilen kişiler için de cezanın infaz edilebilmesinin ön koşulu mahkûmiyet hükmünün kesinleşmesidir.
5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 107/1 maddesine göre koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için mahkûmun kurumdaki infaz süresini iyi hâlli olarak geçirmesi gerekir. Aynı Kanun’un 107. maddesinin 2. fıkrası gereğince süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının yarısını infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.
Bu bağlamda Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçundan hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar için de koşullu salıverilme oranı 1/2’dir.
Ancak burada şu hususa da değinmekte fayda var. Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği’nin “Doğrudan açık kuruma alınacak hükümlüler” kenar başlıklı 5/1-a maddesine göre, kasıtlı suçlardan toplam üç (3) yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm olanların cezaları doğrudan açık kurumlarda yerine getirilir. Bu bağlamda Kumar Oynanması İçin Yer ve İmkân Sağlama suçundan 3 yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm olan hükümlülerin de cezaları doğrudan açık ceza infaz kurumlarında yerine getirilir.