Giriş
1 Ekim 2025 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren, Kurulun 04.09.2025 tarihli ve 2025/1572 sayılı kararı ile, veri sorumluları sicili (VERBİS) kayıt yükümlülüğüne dair istisna kapsamına ilişkin kriterlerde önemli bir değişiklik yapılmıştır[1]. Bu çalışmada, söz konusu kararın içeriği, kapsamı, etkilenen veri sorumluları ve uygulama açısından öne çıkan hususlar ele alınacaktır.
VERBİS Nedir?
Müesseseye ilişkin detaylar, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun kapsamında ihdas edilen Veri Sorumluları Sicili Hakkında Yönetmelik ile düzenlenmiştir. Yönetmeliğin tanımlar başlıklı 4’üncü maddesinde göre Veri sorumluları sicil bilgi sistemi (VERBİS): “Veri sorumlularının Sicile başvuruda ve Sicile ilişkin ilgili diğer işlemlerde kullanacakları, internet üzerinden erişilebilen, Başkanlık tarafından oluşturulan ve yönetilen bilişim sistemini” ifade etmektedir. Veri Sorumluları Sicili (VERBİS), veri sorumlularının kaydolmak zorunda oldukları ve veri işleme faaliyetleri ile ilgili bilgileri beyan ettikleri bir kayıt sistemidir. Veri sorumlularının, Kurulun gözetiminde Başkanlık tarafından tutulmakta olan Veri Sorumluları Siciline kaydolmaları zorunludur. Dolayısıyla veri sorumlularının kimler olduğunun kamuya açıklanması ve bu yöntemle kişisel verilerin korunması hakkının daha etkin şekilde kullanılması hedeflenmektedir[2].
Anılan hükümler çerçevesinde, Veri Sorumluları Sicili Başkanlık tarafından Kurulun denetimi altında herkese açık biçimde tutulmaktadır[3]. Genel kural gereği, kişisel veri işleme faaliyeti yürüten tüm gerçek ve tüzel kişiler (veri sorumluları), kişisel veri işlemeye başlamadan önce Sicile kayıt yaptırmakla yükümlüdür. Bu yükümlülük hem Türkiye’de yerleşik veri sorumlularını hem de yurtdışında bulunup Türkiye’deki kişisel verilere yönelik işleme faaliyetinde bulunan veri sorumlularını kapsamaktadır[4]. Veri işleme faaliyetine sonradan başlanması veya iş hacminin zaman içinde değişmesi gibi durumlarda da, kayıt yükümlülüğü doğduğu anda yerine getirilmelidir. Bununla birlikte, Kanun bazı veri sorumlularını doğrudan istisna tutmuş; ayrıca Kurula, belirli ölçütler gözetilerek Sicile kayıt zorunluluğundan muafiyet tanıyabilme yetkisi verilmiştir[5].
Kararın İçeriği ve Kapsamı
Karar ile, önceden salt “ana faaliyet konusu özel nitelikli kişisel veri işleme olmayan, yıllık çalışan sayısı 50’den az ve yıllık mali bilanço toplamı 100 milyon TL’nin altında olan” veri sorumlularına yönelik olarak geçerli olan istisna kriteri genişletilmiştir. Yapılan değişiklikle artık “ana faaliyet konusu özel nitelikli kişisel veri işleme olan, ancak yıllık çalışan sayısı 10’dan az ve yıllık mali bilanço toplamı 10 milyon TL’nin altında olan” veri sorumluları da istisna kapsamında olacaktır. Bu meyanda, özellikle serbest meslek icrasında bulunan sağlık meslek mensupları (eczacı, psikolog, muayenehane, diş hekimliği muayenehanesi, laboratuvar, diyetisyen vb.) gibi görece küçük işletmeler, çalışan sayısı ve yıllık mali bilanço bakımından belirlenen eşikleri karşılamadıkları takdirde VERBİS kaydından muaf olacaklardır[6].
Keza, istisna kapsamına giren veri sorumlularının halihazırda VERBİS’e kayıtlı olması halinde, zorunlu olmamakla birlikte sicilden terkin talebinde bulunabilme imkânı bulunduğunu belirtmektedir.
Eşikler ve Uygulama Kriterleri
– “Ana faaliyet konusu özel nitelikli kişisel veri işleme olan veri sorumluları için: yıllık çalışan sayısı 10’dan az ve yıllık mali bilanço toplamı 10 milyon TL’nin altında olması halinde istisna söz konusudur.
– Diğer veri sorumluları için genel kriter: yıllık çalışan sayısı 50’den az ve yıllık mali bilanço toplamı 100 milyon TL’nin altında olması hâlinde istisna uygulanıyordu ancak özel nitelikli veri işleyen işletmelere yönelik olarak bu kriter yeniden düzenlenmiştir.
– Eşiklerden herhangi birinin aşılması hâlinde, kayıt yükümlülüğü yeniden başlar. Uygulamada “tamamlanmış bir yıl içerisindeki 12 aydan en az 7’sinde bildirilen çalışan sayısının eşik değerinin üzerinde olması” ya da “yıllık mali bilanço toplamının eşik değerini aşması” durumları kriter olarak dikkate alınır.
– Yurt dışında yerleşik veri sorumluları açısından Türkiye’de yerleşik kişilerin verilerini işleyen tüm durumlarda, ülke içinde yerleşik olmasından bağımsız olarak VERBİS kaydı yükümlülüğü devam etmektedir”[7].
Uygulama Sonuçları ve Değerlendirme
Bu düzenleme ile küçük ölçekli, başlıca sağlık ve serbest meslek alanlarında faaliyet gösteren işletmeler için VERBİS’e kayıt zorunluluğu önemli oranda azalacaktır. Bu, kayıt yükümlülüğünün getirdiği idari ve mali yükü hafifletmesi bakımından olumlu değerlendirilebilir. Ancak, istisna yalnızca “kayıt yükümlülüğü” ne ilişkindir, diğer tüm veri koruma yükümlülükleri (söz gelimi, Kanunun 12’nci maddesi kapsamında alınması gereken teknik ve idari tedbirler, Kanunun 10’uncu maddesinde düzenlenen aydınlatma yükümlülüğü ile Kanunun 11’inci maddesi uyarınca ilgili kişinin hakları vd.) aynen devam etmektedir[8]. Ayrıca, halihazırda kayıtlı olan ve yeni kriterlerle istisna kapsamında yer alan kurumların sicil terkin taleplerinde bulunmaları mümkündür.
Sonuç
04.09.2025 tarihli ve 2025/1572 sayılı Kurul kararının yürürlüğe girmesiyle birlikte, VERBİS kayıt yükümlülüğünün kapsamı daraltılmış, özellikle özel nitelikli kişisel veri işleyen ancak küçük ölçekli işletme niteliğindeki veri sorumlularına esneklik tanınmıştır. Ancak bu değişiklik, pekâlâ, veri koruma yükümlülüklerini tümüyle kaldırmamaktadır. Bu itibarla, işletmelerin güncel eşik ve uygulama kriterlerini takip etmeleri ve hangi durumda kayıt yükümlülüğü doğduğunu değerlendirmek suretiyle hareket etmeleri önem arz etmektedir. Aksi halde işletmelerin ciddi miktarda idari para cezaları ile karşılaşmaları mümkündür.
------------
[1] https://www.kvkk.gov.tr/Icerik/8388/KAMUOYU-DUYURUSU?utm_source=chatgpt.com (Erişim Tarihi: 20.11.2025).
[2]https://www.kvkk.gov.tr/Icerik/2043/Veri-Sorumlulari-Sicili-Nedir#:~:text=Veri%20Sorumlular%C4%B1%20Sicili%20(VERB%C4%B0S)%2C,Veri%20Sorumlular%C4%B1%20Siciline%20kaydolmalar%C4%B1%20zorunludur (Erişim Tarihi: 20.11.2025).
[3] Murat Volkan Dülger, Kişisel Verilerin Korunması Hukuku, 3. Baskı, Hukuk Akademisi Yayınları, İstanbul, 2020, s.152.
[4] Dilşat Yılmaz, “Yeni Bir İdari Faaliyet Alanı: “Verbis” (Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemi)”, YBHD, Yıl 5, Sayı 2020/2, s.91.
[5] Ibid, s.91.
[6] https://turkonfed.org/tr/detay/4440/veri-sorumlulari-siciline-kayit-yukumlulugunde-yeni-gelismeler (Erişim Tarihi: 20.11.2025).
[7] https://www.kvkk.gov.tr/Icerik/8388/KAMUOYU-DUYURUSU?utm_source=chatgpt.com (Erişim Tarihi: 20.11.2025).
[8] https://turkonfed.org/tr/detay/4440/veri-sorumlulari-siciline-kayit-yukumlulugunde-yeni-gelismeler (Erişim Tarihi: 20.11.2025).