Bilindiği üzere; 7440 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 12/3/2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanunla; vergi ve cezalar ile diğer borçların yapılandırılması, ödeme kolaylığı, geçmiş dönemlere ilişkin matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflere ayrıcalıklar, işletme kayıtlarının gerçek duruma uygun hale getirilmesi, ihtilaflı alacakların yeniden yapılandırılması ve sulh yoluyla çözüme kavuşturulması, beyan edilmemiş veya eksik beyan edilmiş gelir ve kazançların gecikme zammı ve gecikme faizi uygulanmaksızın pişmanlıkla, izaha davet kapsamında veya kendiliğinden beyan edilmesi gibi imkânlar getirilmiştir.
7440 sayılı Kanunun uygulanmasına yönelik usul ve esaslara ilişkin açıklamalara, 1 Seri No.lu Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliğinde yer verilmiştir.
Kanunun yayımlandığı 12/3/2023 tarihinden önce başlanıldığı halde tamamlanamamış olan vergi incelemesi ve takdir işlemlerinin neticesinde tarh edilecek vergi ve kesilecek cezalara ilişkin olarak Kanun hükümlerinden nasıl yararlanılacağına yönelik açıklamalar yer almaktadır.
31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere ilişkin olarak 12/3/2023 tarihinden önce başlanıldığı halde tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine, 7440 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımlarına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla devam edilecektir.
1-BAŞVURULAR NEREYE, NE ZAMAN VE NASIL YAPILACAKTIR?
Kanun hükmünden yararlanmak için vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemleri tamamlandıktan sonra tarh edilen vergi ve kesilen cezalara ilişkin ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde Tebliğ ekinde yer alan dilekçe (Ek:4/A) ile vergi dairesine yazılı olarak başvuruda bulunulması gerekmektedir.
Ancak, 12/3/2023 tarihinden (bu tarih hariç) 31/5/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) tebliğ edilen ihbarnameler için 31/5/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) başvuruda bulunulması, ihbarnamenin tebliğ tarihi (bu tarih hariç) ila 31/5/2023 tarihi arasındaki sürenin 30 günden az kalmış olması durumunda ise ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde başvuruda bulunulması gerekmektedir.
Örnek 1: 15/3/2023 tarihinde tebliğ edilen vergi/ceza ihbarnamesi için 31/5/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil), 17/5/2023 tarihinde tebliğ edilen vergi/ceza ihbarnamesi için tebliğ tarihi ila 31/5/2023 tarihi arasındaki süre 30 günden daha az olduğu için 16/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) başvuruda bulunulması halinde 7440 sayılı Kanunun birinci ila yedinci fıkraları hükmünden yararlanabilecektir. YAPILANDIRMADA SAĞLANAN AVANTAJLAR NELERDİR? Yapılandırma kapsamında;
a) Tarh edilen verginin %50’sinin,
b)Kanunun yayımlandığı 12/3/2023 tarihine kadar hesaplanan gecikme faizi yerine Yİ-ÜFE tutarının,
c)12/3/2023 tarihinden (bu tarih dâhil) sonra ihbarnamenin tebliği üzerine dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin,
d)Vergi aslına bağlı olmayan (usulsüzlük ve özel usulsüzlük) cezaların %25’inin,
ödenmesi halinde,
a) Vergi aslının kalan %50’sinin,
b) Vergi aslına bağlı olan (vergi ziyaı) cezaların tamamının,
c) 12/3/2023 tarihine kadar hesaplanan gecikme faizinin tamamının,
d)Vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük ve özel usulsüzlük) kalan %75’inin, tahsilinden vazgeçilecektir.
Ayrıca, iştirak nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezasının bulunması durumunda ise cezanın %25’inin ödenmesi halinde, kalan cezanın %75’inin
tahsilinden vazgeçilecektir.
- 31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere ilişkin olarak 12/3/2023 tarihinden önce pişmanlık talebi veya izaha davet kapsamında verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve 12/3/2023 tarihi itibarıyla tebliğ edilmemiş olan vergi aslına bağlı olmayan cezalar da Kanunun 4 üncü maddesinin birinci ila yedinci fıkra hükümlerine göre yapılandırılarak ödenebilecektir.
- 12/3/2023 tarihi itibarıyla, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerine göre uzlaşma talebinde bulunulmuş, ancak uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte vergi/ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ edilmemiş alacaklar da Kanunun 4 üncü maddesinin birinci ila yedinci fıkra hükümlerine göre yapılandırılarak ödenebilecektir.
12/3/2023 tarihinden önce başlanılmış ve vergi incelemeleri devam eden mükellefler de Kanunun matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümlerinden faydalanabilir.
2-İNCELEME VE TARHİYAT SAFHASINDA BULUNAN İŞLEMLER SONUCUNDA KANUNDAN YARARLANANLARIN VERGİYE UYUMLU MÜKELLEFLERE SAĞLANAN VERGİ İNDİRİMİNDEN YARARLANMASI MÜMKÜN MÜDÜR?
Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indiriminin düzenlendiği Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121 inci maddesinde, vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının sonradan tespiti hâlinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergilerin vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edileceği belirtilmiştir.
Kanunun, inceleme ve tarhiyat aşamasındaki maddelerine göre yapılandırarak kesinleşen tarhiyatların, yapılandırma hükümleri ihlal edilmemesi şartıyla, sonraki dönemler için vergiye uyumlu mükelleflere sağlanan vergi indiriminden (ilgili diğer şartların da sağlanması kaydıyla) yararlanılacaktır. Diğer bir ifadeyle yapılandırmaya konu edilen tarhiyat, beyana tabi vergi türleri itibariyle tarhiyat yapılmamış olması şartının ihlali kapsamında değerlendirilmeyecektir.
3-YAPILANDIRILAN TUTAR HANGİ SÜREDE VE NASIL ÖDENECEKTİR?
Mükelleflerin, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yazılı başvuruda bulunmaları ve yapılandırılan tutarı, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere peşin veya aylık dönemler halinde 12 eşit taksitte ödemeleri gerekmektedir.
Ancak, 31/5/2023 tarihine kadar tebliğ edilen ihbarnamelere konu borçlar için, başvuruların 31/5/2023 tarihine kadar (başvuru süresi 30 günden az kalmış ise 30 gün içinde) yapılması ve ödenecek tutarların ilk taksitinin 3/7/2023 (30/6/2023 tarihinin resmi tatile rastlaması nedeniyle) tarihine kadar ödenmek üzere peşin veya aylık dönemler halinde 12 eşit taksitte ödenmesi gerekmektedir.
Taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilmesi durumunda ödenecek tutara, Kanunda on iki eşit taksit için öngörülmüş olan (1,09) katsayısı uygulanacaktır.
Taksitlerin ödeme süresinin son gününün resmi tatile rastlaması halinde süre, tatili izleyen ilk iş günü mesai saati sonunda biter.
4-PEŞİN ÖDEME AVANTAJI NELER GETİRİYOR?
Kanun kapsamında yapılandırılan borçların tamamının ilk taksit ödeme süresinin son günü olan 3/7/2023 (30/6/2023 tarihinin resmi tatile rastlaması nedeniyle) tarihine kadar (bu tarih dâhil) ödenmesi halinde;
a)Yapılandırılan borca katsayı uygulanmayacaktır.
b)Yİ-ÜFE oranları esas alınarak hesaplanan tutardan (Kanunun 4 üncü maddesine göre hesaplanan gecikme faizi dahil) %90 İNDİRİM yapılacaktır.
c)Başvuru sırasında taksitli ödeme seçilmesine rağmen, yapılandırılan borcun tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi halinde ayrıca bir katsayı hesaplanmayacak ve Yİ-ÜFE tutarından (Kanunun 4 üncü maddesine göre hesaplanan gecikme faizi dahil) %90 oranında indirim yapılacaktır.
d)Peşin veya taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilmesi ve ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi gereken tutarların ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, hesaplanan tutarların tamamının ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla katsayı uygulanmaksızın Kanundan yararlanılır. Ancak, peşin ödeme indiriminden yararlanılamayacaktır.
e)Taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilmesi ve ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi gereken tutarların süresinde ödenmesi halinde, kalan taksitlerin tamamının ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmaksızın Kanundan yararlanılır. Ancak, peşin ödeme indiriminden yararlanılamayacaktır.
5-MÜCBİR SEBEP HALİNDE KANUNDAN YARARLANMA NASIL OLACAKTIR?
Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep hâli ilan edilen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri ile Sivas İlinin Gürün İlçesindeki dairelere yapılacak başvurunun süresi, mücbir sebep hâlinin sona erdiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar yapılabilecektir. Kanun kapsamında ödenmesi gereken tutarların ilk taksiti ise; başvuru süresinin sona erdiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar, diğer taksitler ise bu taksiti takip eden aylık dönemler hâlinde ödenecektir.
Buna göre, Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremlerden dolayı mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki dairelere Kanunun 4 üncü maddesinin bir ila yedinci fıkraları kapsamında yapılacak başvuruların, mücbir sebep nedeniyle uzayan başvuru süresi olan 31/10/2023 tarihine kadar tebliğ edilen ihbarnamelere konu borçlar için 31/10/2023 tarihine kadar (başvuru süresi 30 günden az kalmış ise 30 gün içinde) yapılması ve ödenecek birinci taksitin (peşin ödeme dâhil) 30/11/2023 tarihine, ikinci taksitin 2/1/2024 tarihine kadar, diğer taksitlerin ise takip eden aylarda ödenmesi gerekmektedir.
Kanundan yararlanmak üzere yapılacak başvuruların ve buna bağlı taksit ödemelerinin süreleri Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki dairelere yönelik uzadığından, mücbir sebep kapsamında olmayan yerlerdeki dairelere bu Kanun kapsamında yapılacak başvuru ve ödeme süreleri uzamayacaktır.
6-TAKSİTLERİN SÜRESİNDE ÖDENMEMESİNİN SONUÇLARI NELERDİR?
a)Birinci ve/veya ikinci taksitlerin (3 Temmuz 2023 ve 31 Temmuz 2023) süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
b)Birinci ve ikinci taksitlerin süresinde ödenmesine rağmen bir takvim yılında üçten fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
c)Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının en geç son taksiti (peşin ödeme seçeneğinin tercih edilmesi halinde ilk taksiti) izleyen ay sonuna kadar ve ödemede gecikilen her ay ve kesri için gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmemesi,
hâlinde Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecektir.
Örnek 2: Mükellefin defter ve belgeleri 2020 vergilendirme dönemine ilişkin kurumlar vergisi yönünden incelemeye başlanılmış ve 12/3/2023 tarihi itibarıyla inceleme sonuçlanmamıştır. Ayrıca, mükellef tarafından bu Kanun kapsamında söz konusu vergi türünden vergi artırımında da bulunulmamıştır.
İnceleme sonucu düzenlenen vergi inceleme raporu 25/5/2023 tarihinde vergi dairesi kayıtlarına intikal etmiş, rapor üzerine mükellef adına 70.000,00 TL kurumlar vergisi tarh edilmiş, 70.000,00 TL vergi ziyaı cezası kesilmiş ve tarhiyata ilişkin vergi/ceza ihbarnamesi 5/9/2023 tarihinde mükellefe tebliğ edilmiştir.
Mükellef, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde Kanundan yararlanmak üzere ilgili vergi dairesine yazılı başvuruda bulunacaktır.[1]
---------------
[1] GİB, Broşür ve Rehberleri, Kesinleşmemiş Vergi ve Ceza Rehberi 2023- Mayıs