Kâr-ı Cumhuriyet

Abone Ol

İsmail Hakkı Bey 1865'de İstanbul'un Balat semtinde dünyaya geldi. Babası "İdare-i Hususiye"memurlarından hanende Reşid Efendidir. 

İsmail Hakkı Bey, camilerde okuduğu ezanlar çok beğeniliyor ve sesinin güzelliği dikkatleri çekiyordu. Bu güzel sesi duyan bir saray görevlisi, İsmail Hakkı Beyin Mızıka-i Humayun'a alınmasını sağladı.

Çok çalıştı ve sanatını geliştirerek "Sersazende"liğe terfi ettirildi, padişah müezzini oldu ve serhanende olarak Saray Fasıl Heyeti’ni yönetti, padişah müezzinbaşı oldu. Daha sonra  Mızıka-i Humayun'da "kolağası" yani yarbay rütbesine kadar yükseldi.

İsmail Hakkı Beyin birçok eserleri vardır. Ancak benim için en değerlerinden biri sözleri kendisine ve bestesi kimi kaynaklara göre kendisine, kimi kaynaklara göre Neş’et beye  ait olan nevrûz makamında ”kâr-ı Cumhuriyet” tir. Bu eserin sözleri şöyle:

Ey dehası kudreti azmiyle kudretler yapan

Hak yolunda uğraşan Hakk’ı seven Hakk’a tapan

Hep senin şirane azmin ile kurtuldu vatan

Ey Kemal kalplerde sensin en büyük tahtlar kuran

Görüldüğü gibi İsmail Hakkı Bey veya Neş’et bey Gazi Mustafa Kemal için “deha” demekle O’nun yaratıcı zeka ve kişiliğini, “azimli” demekle engelleri aşmada kesin kararlı, “kudret” demekle güçlü yetenekli, “hak” demekle hukuka ve inanca taptığını ve sonuçta kalplerde büyük tahtlar kurduğunu anlatmaktadır.

Güftede ki “Kemal” sözcüğü o dönemde Mustafa Kemale halkın ne kadar içten başlandığını göstermektedir.

Bilindiği gibi sarayla ilişiği bakımından benzer konumda olan Rauf Bey, Mustafa Kemal Paşa’ya saltanat ve hilafete bağlı olduğunu, babası padişahın ekmeği ile yetiştiğinden kanında bu nimetin zerrelerinin olduğunu, nankör olmadığını ve olamayacağını, ayrıca padişaha sadakat borcu olduğunu söylemişti. 

Ancak Rauf bey sonradan cumhuriyetçi olduğunu “Geçen sene sekiz saat süren fırka müzakeresinde Cumhuriyetçi olduğumu söyledim, ..”Diyerek açıklamıştır.

İsmail Hakkı Bey’in Atatürk için yukarıda belirtilen nitelikteki bir eseri bestelemesi  çok önemlidir. Çünkü babası Osmanlıda devlet görevlisidir. Ayrıca kendisinin sarayda padişahın müezzinbaşı olmasına ve yarbay rütbesine kadar yükselmesine rağmen Rauf bey gibi padişaha sadakat borcu olduğunu düşünmemiş, gerçeği söylemenin nankörlük olmadığını belgelendirmiştir.

”kâr-ı Cumhuriyet” bestesini dinleyince çok beğendim ve çok sevdim. Bu şarkının  güncel olarak her yerde okunması, tanıtılmasının sağlanması gerektiğine inanıyor ve umut ediyorum.

"Soyadı Kanunu"ndan sonra "Aksoy" adını alan İsmail Hakkı Bey Konservatuvar'dan Bebek'teki evine tramvayla dönerken 30. Aralık. 1927 yılında yaşamını yitirdi.

E. İstanbul Hakimi. İzzet DOĞAN.