GİRİŞ
Geçtiğimiz son birkaç yıl içerisinde dünya çapında yaşanan ekonomik krizden spor dünyası da etkilenmiştir. Ekonomik kriz ile beraber maliyet girdileri yükselmiş, enflasyon artmış ve bunun sonucunda hem spor kulüpleri hem de sporcular maddi zorluk yaşamıştır. Nitekim dünya çapında yaşanan ekonomik krizden ötürü Türkiye’de ki mevcut spor kulüpleri de etkilenmiştir. Kaldı ki evvelden beri borç batağına saplanan Türk kulüpleri, son yıllarda ortaya çıkan ekonomik kriz sonucunda sürdürülebilir ekonomi anlayışından uzaklaşmıştır.
Türkiye’de faaliyet gösteren spor kulüplerinden bazılar açıklamış olduğumuz ekonomik kriz nedeniyle futbolcu maaşlarını, personel giderlerini, konaklama masraflarını ve hatta elektrik faturalarını ödeyemez hale gelmiştir. Bu durumun neticesinde ise hem ticari alacaklılar tarafından hem de futbolcular tarafından hukuki yollara başvurularak kulübün ligden çekilmesine, iflas etmesine ve bazen kapanmasına neden olunmuştur.
Son yıllarda ekonomik sorunlardan dolayı kapanan kulüplerin yerine benzer logo ve isim ile yeni kulüplerin faaliyet gösterdiği bilinmektedir. Nitekim başarısız sonuçlardan ve ekonomik nedenlerden ötürü amatör lige düşen Bucaspor’un halefi olarak görülen ve aynı renklerle, benzer adı taşıyan “Bucaspor 1928” kulübü açıkladığımız duruma örnektir. Yine ekonomik kriz neticesinde Süperlig’den Bölgesel Amatör Lig’e kadar düşen Malatyaspor’un halefi olarak 2012-2013 senesinde Yeni Malatyaspor kulübü kurularak, bugün TFF 1.lig’de benzer isim ve renklerle faaliyet göstermektedir.
Peki kapanan kulübün halefi olarak kurulan ve neredeyse aynı isim ile renklerle faaliyet gösteren bu yeni kulüplerin mali ve hukuki yönden sorumlulukları nelerdir? Kurulan yeni kulüpler, ekonomik kriz nedeniyle kapanma noktasına gelen kulüplerin borçlarından sorumlu olacak mıdır?
Bu konuda TFF ile FIFA talimatları uyarınca açık bir düzenleme yer almamakla beraber FIFA Disiplin Komitesinin, Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş. kulübüyle ilgili vermiş olduğu emsal nitelikte karar ve güncel talimatlar kapsamında konu irdelenecektir.
KAPANAN KULÜBÜN HALEFİ OLAN YENİ KULÜBÜN SORUMLULUĞU
Türkiye Futbol Federasyonu tarafından çıkarılan talimatlar uyarınca kurulan her kulüp tescil edilmek ve federasyona bildirilmek zorundadır. Nitekim bu kural kapanan kulüpler içinde geçerlidir. Bir kulübün kapanması idari karar sebebiyle olabileceği gibi maddi zorluklar nedeniyle de mümkün olabilmektedir. Nitekim bir kulübün kapanmasının, çalıştırmakta olduğu personeline, sporcularına ve kamuya da etkisi olmaktadır.
Kulübün kapanmasından veya ligden çekilmesinden önce hâlihazırda ki sporcuları ile sözleşmeleri mevcuttur. Ekonomik darboğazda olan bir kulübün, sporcularına ödemekle yükümlü olduğu maaşı ödememesi hali ise sözleşmenin feshi sebeplerinden birisidir. Kaldı sözleşmenin feshinden sonra da sporcuların, futbol kulüplerine karşı hukuki yollarla alacaklarını tahsil etme hakları saklıdır. Zira sporcular, Türkiye Futbol Federasyonu nezdinde Uyuşmazlık Çözüm Kuruluna, Profesyonel Futbol Disiplin Kuruluna, Tahkim Kuruluna ya da sporcunun yabancı olmasına göre FIFA Uyuşmazlık Kuruluna veya CAS’a başvurma haklarına sahiptir.
Sporcuların hukuki yollarla alacağını tahsile etmesine karşın futbol kulübünün yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle TFF ya da FIFA tarafından disiplin cezaları verilebilmektedir. Mali yönden bu yükümlülükleri karşılayamayan kulüpler en nihayetinde ligden çekilme, feshedilme ya da kapanma gibi senaryolarla baş başa kalabilmektedir.
Ancak feshedilen, kapanan ya da ligden çekilen kulüplerin hatırasını yaşatmak, sahip olduğu taraftar gücünü ve kamuoyu desteğini alabilmek adına benzer isim, logo ve renklerle yeni kulüplerin kurulduğu bilinmektedir. Hatta kapanan kulübe maddi destek veren, sponsor olan kişilerin, yeni kurulan kulübe de destek verdiği görülmektedir. Bu bakımdan benzer isim, logo ve renklerle kurulan yeni kulüplerin, kapanan futbol kulüplerinin halefi olduğu belirtilebilir. İşte böyle bir durumda kapanan, iflas eden veya ligden çekilen kulübün ticari alacaklıları ya da sporcuları, halef niteliğinde ki yeni kulüpten alacaklarını talep edebilir mi?
FIFA Disiplin Komitesinin emsal nitelikte ki kararına göre kapanan, feshedilen ya da iflas eden bir kulüpten alacağı olan sporcuların, benzer isim, logo ve renklerle kurulan halef niteliğinde ki yeni kulüpten, maaş, bonus ve prim gibi alacaklarını talep edebileceği yönünde hüküm verilmiştir. Ancak böyle bir karar verilebilmesi için FIFA tarafından bazı koşullar aranmaktadır. İlgili koşullara aşağıda değinilmiştir. Ancak öncesinde Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş. aleyhine verilen söz konusu bu karar hakkında bilgi vermek gerekmektedir.
2013-2017 yıllarında Mersin İdman Yurdu kulübünde görev alan futbolcu Milan Mitrovic, 175.000 Euro alacağı nedeniyle FIFA’ya başvurmuştur. Ancak Mersin İdman Yurdu kulübünün 2019 yılında yerel liglerden çekilmesi ve 2022 yılında tam anlamıyla faaliyetli sonlandırması neticesinde alacaklılar, hak ettikleri miktarları tahsil edememiştir.
Haziran 2019 tarihinde ise İçelspor, isim değişikliğine giderek önce İçel İdman Yurdu adını almış. 2022 yılında ise Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş. adını alarak faaliyetlerine devam etmiştir. 2022 yılında Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş. adını alan kulübün logosu, ismi, renkleri, antrenman tesisleri vs Mersin İdman Yurdu kulübü ile büyük ölçüde benzerlik göstermektedir. Bu nedenle her ne kadar iki kulüp farklı geçmişe sahip olsa da gösterdikleri benzerlik yönünden birbirlerinin halefi-selefi olarak görülmektedir. Nitekim Mersin İdman Yurdu kulübünün taraftar grubu “Kırmızı Şeytanlar”, yaptıkları sözlü beyan ile Yeni Mersin İdman Yurdu’nu destekleyeceği bildirmiştir.
Yukarıda açıkladığımız gerekçelere dayanarak Milan Mitrovic isimli sporcu da Mersin İdman Yurdu kulübünden olan alacağını Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş. kulübünden talep etmiştir. Nitekim Mitrovic, her iki kulübün benzer logo ve isim, aynı renkleri kullanması gerekçesiyle birbirlerinin halefi-selefi olduğu gerekçesiyle 2013-2017 yıllarından olan alacağını Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş. tarafından ödenmesi gerektiğini iddia etmiştir
Bu konuda FIFA tarafından Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş’nin savunması alınmıştır. Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş. ise yaptığı savunmada, her ne kadar Mersin İdman Yurdu Kulübü ile benzer isme, logoya ve renklere sahip olunsa da iki kulübün farklı geçmişe sahip olduğunu, farklı kuruluş tarihlerine sahip olduklarını, elde edilen başarıların tarihleri bakımından ayrıştıklarını, farklı kişiler tarafından yönetildiğini, kendilerine ait websitesi’nin olduğunu ancak Mersin İdman Yurdu kulübünün bir websitesi olmadığını belirtmiştir. Ayrıca Mersin İdman Yurdu kulübünün her ne kadar liglerden çekilmiş olsa da resmiyette varlığının devam ettiğini ileri sürülmüştür. Bununla beraber Yeni Mersin İdman Yurdu, haklarında açılan bu tür davalar yönünden CAS’a itiraz ettiklerini ve CAS tarafından verilecek cevabın beklenmesini FIFA Disiplin Komitesinden talep etmiştir.
Alınan savunma neticesinde ise FIFA Disiplin Komitesi, Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş. kulübünün Mersin İdman Yurdu kulübünün devamı, yani halefi olduğuna karar vermiştir. Gerekçe olarak CAS tarafından 2007 yılında verilen bir karar atıf yapılmıştır. CAS’ın verdiği karara göre yeni kurulan kulübün, kendi kuruluşundan önce benzer logo, renk ve isme sahip eski kulübün devamı izlenimini oluşturmasını “sportif olarak halefi olduğuna” hükmedilmiştir
- Bu nedenle FIFA Disiplin Komitesi tarafından da Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş.’nin, kendisinden önce var olan Mersin İdman Yurdu ile benzer isimlere, logolara, renklere sahip olmasını ve aynı taraftar grubuna sahip olması ile aynı stadyumun, tesislerin kullanılması nedeniyle birbirlerinin halefi-selefi olduğu yönünde karara varmıştır. FIFA Disiplin Komitesinin kararı özetle şöyle ki:
“…With the above in mind, and upon review of the information on file, the Committee noted that – in some respects contrary to the submissions of the Respondent and in agreement with the reasonings of the Previous Disciplinary Decisions - the New Club shared several significant similarities with the Original Club. All these elements – when put together – pointed towards a sporting succession between the former and the latter.
In particular, the Committee found that:
1) the names of the Original Club – Mersin Idmanyurdu Sport Kulübü – and the one of the New Club – Yeni Mersin Idmanyurdu Futbol AS – were particularly similar, the Respondent even clarifying that it changed its name from “İÇEL İDMAN YURDU” to “Yeni Mersin İdmanyurdu A.Ş.” (despite the fact that it has not updated its name in TMS);
2) both clubs share especially similar uniforms and the same colours, i.e. red and navy;
3) both clubs share similar logos – the Committee noting that the New Club’s logo had maintained most of the elements of the Original Club’s logo (shape, design, the words “Mersin Idman Yurdu”, etc.) with only minor differences between the two - and;
4) the clubs both share the same stadium (Mersin Stadium)…”
Ayrıca FIFA tarafından verilen kararın gerekçesinde, iki kulüp arasında halef-selef ilişkisi kurmak için belli başlı bazı kriterlerin arandığına vurgu yapılmıştır. Söz konusu kriterler şunlardır.
- Her iki kulübün genel merkezi
- Her iki kulübün adı
- Her iki kulübün yasal şekli
- Her iki kulübün takım renkleri
- Her iki kulübün oyuncuları
- Her iki kulübün hissedarları, paydaşları veya mülk sahibi
Yukarıda açıklanan kriterler yeni kurulan ve feshedilen eski kulüp arasında ki bağlantının ya da ilişkinin olup olmadığını belirleme de FIFA tarafından gözetilmektedir. Yukarıda açıkladığımız kriterlerin değerlendirilmesi bakımından ise CAS’ın 2020 yılında vermiş olduğu karara göre birkaç kriterin sağlanmasının yeterli olduğuna hükmedilmiştir.
Hem yukarıda açıkladığımız kriterler hem de CAS’ın vermiş olduğu emsal karar uyarınca FIFA Disiplin Komitesi Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş.’nin, Mersin İdman Yurdu’nun devamı niteliğinde olduğuna karar vermiştir. Nitekim Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş.’nin farklı bir tüzel kişiliğe sahip olmasını, Mersin İdman Yurdu kulübünün halefi niteliğinde olmasına engel teşkil etmediğine gerekçe olarak yer vermiştir. FIFA Disiplin Komitesinin bu yönde ki kararı şöyle ki:
“…Taking into account the foregoing, the Committee once again deemed it appropriate to refer to the above-mentioned jurisprudence of the CAS, according to which a club is a sporting entity identifiable by itself that, as a general rule, transcends the legal entities which operate it. In other words, the fact that a club may be operated through a different legal entity than its predecessor does not bear any relevance on whether or not sporting succession can be established…”
Aynı zamanda FIFA Disiplin Komitesi, 2014 yılında Mersin İdman Yurdu kulübünün yönetim kurulunda yer alan kişilerin 2015 yılından bu yana Mersin İdman Yurdu kulübü yönetimim kurulunda da yer aldığını belirtmiştir. Bu durumun her iki kulüp yönünden aralarında bir bağlantı, bir ilişki olduğunu gösterir nitelikte olduğuna FIFA tarafından karar verilmiştir. FIFA bu yönde ki açıklaması şöyle ki:
“...In continuation, the Committee likewise noted that, based on the information and documentation at its disposal, the Respondent could also be seen to share a number of the same players as the Original Club. In this respect, the Committee concurred with the Previous Disciplinary Decisions that the very fact that a considerable number of the Original Club’s players joined the Respondent, as amateurs or otherwise, created a sense of commonality between the two. In addition, and according to the case file, the Committee recognised that five former members of the board of the Original Club since 2014, were appointed as members of the board for the Respondent since 2020…”
SONUÇ
FIFA Disiplin Komitesi tarafından Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş.’nin, feshedilen Mersin İdman Yurdu’u ile aralarında bağlantı olduğu ve halef-selef ilişkisinin söz konusu olduğuna karar verilmiş olup, futbolcu Milan Mitrovic’in Mersin İdman Yurdu kulübünde olan alacaklarının, Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş’den alınmasına ve futbolcuya ödenmesine karar verilmiştir.
FIFA tarafından verilen karar tartışmaya açıktır. Zira Yeni Mersin İdman Yurdu tarihsel olarak farklı bir geçmişe sahiptir. Kaldı ki Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş.’nin kurucusu, yönetim kurulunda yer alan kişiler ve takımın sahip olduğu ekonomik kaynaklar Mersin İdman Yurdu kulübünden ayrışmaktadır. Bu hususlara rağmen Mersin İdman Yurdu’nda 2013-2017 yıllarında futbol oynayan sporcunun alacaklarından Yeni Mersin İdman Yurdu A.Ş’nin sorumlu tutulması hakkaniyet aykırı düşmektedir.
Zira FIFA tarafından verilen bu karar sonucunda birçok sporcunun, alacaklarını halef niteliğinde kurulan futbol kulüplerinden talep etme hakkı doğmaktadır. Zira ekonomik sorunlar nedeniyle amatör lige kadar düşe ve günümüzde de Ordu Amatör liginde mücadele eden Orduspor’a alternatif olarak Orduspor 1967 SK kulübü kurulmuştur. Nitekim her iki kulübün isimleri ve renkleri büyük ölçüde benzerlik göstermektedir. Kaldı ki her iki kulübün logolarında da benzer semboller yer almaktadır. Basında yer alan haberlere göre Orduspor’un geçmiş dönemlerde takımda görev alan sporculara borcu bulunduğu aktarılmıştır. Bu bağlamda Orduspor kulübünden alacaklı olan sporcuların, Orduspor ile benzer ismi, rengi ve logoyu kullanan Orduspor 167 SK kulübünde talep etme ihtimali ortaya çıkacaktır.
Bu tür durumlarda FIFA tarafından daha kapsamlı ve detaylı araştırma yapılıp, halef niteliğinde olan kulüp ile selef niteliğinde olan kulüp ile olan ilişkisinin varlığı incelenmelidir. Bu doğrultuda sadece isim, logo ya da aynı renk kullanımı benzerliğinden ötürü kapanan, iflas eden ya da ligden çekilen kulübün borçlarından halef niteliğinde ki kulübün sorumlu tutulması tartışmaya açıktır. Ayrıca her iki kulübün tarihçesi, başarıları, yönetim kurulu, ekonomik kaynakları farklı olması halinde mevcut borçlardan birbirlerinin sorumlu tutulması yerinde olmayacaktır.
Bu makalenin yazılmasında fikirleriyle destek veren Mehmet Oğulcan Ateş’e ve Av.Melik Kaan Çakır’a sevgi ve saygılarımla
Av. HIDIR FURKAN ORUÇ
KAYNAKÇA
Decision of the FIFA Disciplinary Committe, (Decision FDD-16636), 8 February 2024
FIFA Statues 2024
FIFA Disciplinary Code 2023
Court of Arbitration for Sport, decision CAS 2007/A/1322.
Court of Arbitration for Sport, decision CAS 2020/A/6884.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Orduspor
https://tr.wikipedia.org/wiki/Malatyaspor#cite_note-1