Kapalı Görüş İle İlgili Uyulması Gereken Kurallar

Kapalı Görüş İle İlgili Uyulması Gereken Kurallar genel olarak Hükümlü ve Tutukluların Ziyaret Edilmeleri Hakkında Yönetmelik[1] ile hüküm altına alınmıştır.

Hükümlüyü ziyaret

5275 sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un (CGTİHK) 83/1 maddesine göre; hükümlü, belgelendirilmesi koşuluyla eşi, üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ile vasisi veya kayyımı tarafından haftada bir kez ve yarım saatten az ve bir saatten fazla olmamak üzere çalışma saatleri içinde ziyaret edilebilir.

Ayrıca hükümlüler kuruma kabullerinde, zorunlu hâller dışında bir daha değiştirilmemek üzere, ad ve adreslerini bildirdiği en fazla üç kişi tarafından, yarım saatten az ve bir saatten fazla olmamak üzere çalışma saatleri içinde ziyaret edilebilmeleri mümkündür. (CGTİHK m. 83/1)

Çocuk hükümlüler için ziyaret süresi bir saatten az, üç saatten fazla olmamak üzere belirlenir. (CGTİHK m. 83/1)[2]

5275 sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 83/1 maddesinde belirtilenler dışındaki kimselerin ziyaretine Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yazılı olarak izin verilebilir. (CGTİHK m. 83/2)

Görüşler, koşul ve süreleri Adalet Bakanlığınca hazırlanan yönetmelikle kapalı ve açık olmak üzere iki biçimde yaptırılır. (CGTİHK m. 83/3)

Kapalı görüş kavramı

Hükümlü Ve Tutukluların Ziyaret Edilmeleri Hakkında Yönetmeliğin[3] 7. maddesine göre; “Kapalı görüş” kavramı ile kastedilen, hükümlü ve tutuklular ile ziyaretçilerinin her türlü maddi temasının önlendiği, konuşulanların hazır bulunan görevli tarafından işitilebilecek şekilde izlenebildiği ve ceza infaz kurumu idaresinin bu iş için tahsis ettiği özel bölümde yapılan görüşmelerdir.

Görüş yeri

Her ceza infaz kurumunda, olanaklar elverdiği ölçüde, kapalı görüş yapılabilmesi için bir ziyaretçi kabul yeri ayrılmak zorundadır. (m.8)

Ziyaret edebilecek kişiler

Ceza infaz kurumunda hükümlü ve tutukluları ziyaret edebilecek özneler şunlardır: (m.9/1)

1) Eşi, anne, babası,

2) Büyükanne ve büyükbabası,

3) Çocuğu, torunu,

4) Kardeşi, gelini, damadı,

5) Kayınbiraderi, baldızı, yengesi,

6) Eniştesi, görümcesi,

7) Kayınvalidesi, kayınpederi,

8) Kayınvalidesinin annesi ve babası,

9) Kayınpederinin anne ve babası,

10) Eşinin başkasından olma çocuğu,

11) Büyükanne ve büyük babasının anne ve babaları,

12) Torun çocuğu, kardeş çocuğu, eşi,

13) Amcası, halası, dayısı, Teyzesi ve bunların eşleri ile

14) Vasisi ve kayyımıyla görüşebilir.

Akraba dışında üç ziyaretçi ismi bildirme kuralı

Hükümlü ve tutuklular, Hükümlü Ve Tutukluların Ziyaret Edilmeleri Hakkında Yönetmeliğin 9/1 maddesinde sayılanlar dışında kalan üç ziyaretçisinin adı ve soyadı ile bilmesi hâlinde adresini ceza infaz kurumuna kabulünden ve kendisine bu hususun tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde bildirmelidir.

Yargıtay, ceza İnfaz Kurumundaki hükümlünün süresi geçtikten sonra 3 kişilik ziyaretçi listesi bildirme talebinin reddine karar verilen olayda, 60 günlük süre içinde üç kişilik ziyaretçi ismi bildirmeyen hükümlünün, ceza süresinin uzun olmasının zorunlu hâl olarak değerlendirilemeyeceğini hükme bağlamıştır.[4]

Yargıtay bir başka kararında; ziyaretçi isminin görüş listesine eklenmesine dair hükümlü talebinin, yönetmelikte belirlenen sürede başvurulmadığı gerekçesiyle reddine karar verildiği olayla ilgili olarak, infaz kurumuna alınan hükümlüye aynı tarihte akraba olmayan görüşçü listesini sunma hakkı ve süresine ilişkin bildirim yapıldığını, hükümlü talebinin süresinde olmadığını, bu nedenle savcılık itirazının kabulüne karar verilmesi gerektiğini ifade etmiştir.[5]

Bildirilen ziyaretçilerin zorunlu haller dışında değiştirilmesi yasağı

Bu ziyaretçiler, ölüm, ağır hastalık, doğal afet, hükümlü ve tutuklunun nakli ya da ziyaretçinin ziyaret olanağını ortadan kaldıracak yerleşim yeri değişikliği gibi zorunlu hâller dışında değiştirilemeyecektir.

Yargıtay bir kararında, ziyaretçi isim listesinden çıkartılması talep edilen kişinin baştan beri Ankara'da oturduğu ve ziyaretini imkânsız hale getirecek bir adres değişikliğinin bulunmadığını ifade ederek değişiklik talebinin reddine karar verilmesi gerektiğine işaret etmiştir.[6]

Yargıtay bir başka kararında ise, hükümlünün ziyaretçi olarak bildirdiği kişinin uzun zamandır ziyaretine gelmemesinin zorunlu hâl olarak değerlendirilemeyeceğini hükme bağlamıştır.

Yasal düzenlemede zorunlu haller örnekleme yapılarak gösterilmiştir. Zorunlu halin kapsamı ile ilgili bir sınırlama getirilmemiştir. Bu nedenle zorunluluk halinin her somut olay açısından ayrıca değerlendirilmesi gerekmektedir.

Nitekim Yargıtay, ziyaretçilerinden birinin tutuklu olması nedeniyle hükümlünün ziyaretine gelemeyecek olması ve bakiye infaz süresi itibariyle hükümlü açısından ziyaretçi listesinde değişiklik yapılmasının zorunlu hal kapsamında kalacağına hükmetmiştir.[7]

Bildirilen ziyaretçinin sakıncalı olup olmadığının araştırılması

Ceza infaz kurumu yönetimince, gerekli görülmesi hâlinde bildirilen ziyaretçiler hakkında, ziyarette bulunmalarında sakınca bulunup bulunmadığı konusunda kolluk aracılığıyla araştırma yaptırılır.

Sakıncalı görülenlere ziyaret izni verilmez ve yeni ziyaretçinin bildirilmesi istenir. (m.9/2)[8]

Yargıtay, cezaevi idaresince kolluk marifetiyle yapılan araştırma sonucu sakıncalı olduğu belirlenen şahsa ziyaret izni verilemeyeceği hususunu bir kararında açık bir şekilde belirtmiştir.[9]

Aynı ceza infaz kurumu ya da birden fazla ceza infaz kurumunun bir arada bulunduğu yerleşkedeki farklı kurumlarda barındırılmakta olan hükümlü veya tutukluların görüşme yapmaları

Aynı ceza infaz kurumu ya da birden fazla ceza infaz kurumunun bir arada bulunduğu yerleşkedeki farklı kurumlarda barındırılmakta olan hükümlü veya tutuklular, Hükümlü Ve Tutukluların Ziyaret Edilmeleri Hakkında Yönetmeliğin 9/1 maddesinde sayılan kişilerden olmaları şartıyla bu Yönetmelik hükümleri kapsamında Cumhuriyet başsavcılığının yazılı emri ile birbirleriyle görüşebilir. (m.9/3)[10]

Ziyaret saatleri dışında kapalı görüş için Cumhuriyet Başsavcılığının izin vermesi kuralı

Hükümlü Ve Tutukluların Ziyaret Edilmeleri Hakkında Yönetmeliğin 9/1 ve 9/2 maddelerinde gösterilen ziyaretçilerin, belirlenen ziyaret günü ve saatleri dışındaki ziyaretleri ile 9/1 ve 9/2 maddelerinde sayılanlar dışında kalan kişilerin ziyaretlerine, makul sebep bulunması halinde Cumhuriyet başsavcılığı tarafından yazılı olarak izin verilebilir. Bu hüküm, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlüler hakkında uygulanmaz. (m.9/4)

Çocuk hükümlü ve tutukluların bildirecekleri üç kişilik listenin çocuğun velisi veya yasal temsilcisinin rızasına tabi olması

Çocuk hükümlü ve tutukluların üç kişilik liste kapsamındaki kişiler tarafından ziyaret edilebilmeleri için çocuğun anne ve babasının veya yasal temsilcisinin rızası aranır. (m.9/5)[11]

Ziyaretçinin ergin olmaması halinde veli veya yasal temsilcinin rizasının bulunması şartı

Ziyaretçinin ergin olmaması halinde ziyaretçi çocuğun da anne ve babasının veya yasal temsilcisinin rızası aranır. (m.9/6)[12]

Ziyaret gün ve saatleri

Ziyaret gün ve saatlerinin infaz kurumlarınca belirlenmesi

Ziyaret günleri ve saatleri ile bir hükümlü ve tutuklunun görüşebileceği ziyaretçi sayısı, kurumun fiziki yapısı ve kapasitesi dikkate alınarak, kurumca belirlenir. (m.10/1)

Görüş süresi, yarım saatten az, bir saatten fazla olacak şekilde belirlenemez. Görüş süresi, görüşmenin fiilen başladığı andan itibaren işletilir. (m.10/2)

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanların ziyaretçileri

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanları ancak şu kişiler ziyaret edebilir:

1) Eşi,

2) Çocukları,

3) Torunları,

4) Torunlarının çocukları,

5) Annesi,

6) Babası,

7) Büyükannesi,

8) Büyükbabası,

9) Büyükannesi, Büyükbabasının anne ve babaları, kardeşleri,

10) Vasisi.

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanları yukarıda belirtilen kişiler dışında kimse ziyaret edemeyecektir. (m.11/1)

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanların görüş usulü

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanlar, Hükümlü Ve Tutukluların Ziyaret Edilmeleri Hakkında Yönetmeliğin 11. maddesinde belirtilen kişiler ile görüşebilirler.

Görüşme teker teker yapılır.

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanların kapalı görüşte kimlerle, ne kadar süre ile ve ne şekilde görüşebilecekleri, hükümlü ve tutukluların açık görüşte kimlerle, ne kadar süreyle görüşebilecekleri konusunda yönetmelikte hüküm bulunmaktadır.

Buna karşın açık görüşte, kapalı görüşte olduğu gibi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanların ziyaretçileri ile teker teker görüşme yapabileceklerine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Yargıtay bu nedenle, kapalı görüşte uygulanacak olan görüşme usulünün açık görüşte de uygulanmasının yerinde olmadığına karar vermiştir.[13]

Bu kişiler ceza infaz kurumu müdürünün belirleyeceği gün, saat ve koşullar içinde görüşmek zorundadırlar.

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanların ziyaretçileri ile on beş günlük aralıklarla ve günde bir saati geçmemek üzere görüşebilmeleri mümkündür. (m.12/1)

(Bu köşe yazısı, sayın Dr. Suat ÇALIŞKAN tarafından www.hukukihaber.net sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısının bir bölümü, aktif link verilerek kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen ya da tamamen yayınlanması şahsi haklara ve fikri haklara aykırılık teşkil eder.)

---------------------