İstirdat davası, kendisine karşı haksız bir icra takibi başlatılmış olan borçlunun, icra tehdidi altında ödemiş olduğu parayı alacaklıdan geri almasına ilişkin bir dava türüdür.
İcra İflas Kanunu m. 72 istirdat davasını tanımlamak yerine şu şekilde bir ifade kullanıyor;
‘’Borçlu, menfi tesbit davası zımmında tedbir kararı almamış ve borç da ödenmiş olursa, davaya istirdat davası olarak devam edilir.’’
Madde metninde aslında iki türlü istirdat davasına atıf yapılmış;
Birincisi; menfi tespit davasından istirdat davasına dönüşen dava. Burada borçlu, kesinleşen icra takibi sebebiyle, tedbir talepli menfi tespit davası açıyor. Ancak gereken süre içinde mahkemeden tedbir kararını alamıyor. Ancak borçlu bu sürede icradaki borcu öderse artık dava istirdat davasına dönüşür. Bunun için davayı açan borçlunun mahkemeden talepte bulunmasına gerek yoktur. Mahkeme, resen davayı istirdat davası olarak görmeye devam eder.
İkincisi ise; hiç menfi tespit davası açılmadan, açılan istirdat davası. Burada başlatılmış olan icra takibi, borçlu süresinde itiraz etmediği için kesinleşmiş olsun. Borçlu haciz tehdidi altında icra borcunu öderse, artık genel mahkemelerde direkt olarak istirdat davası açabilir..
İspat Yükü
İİK m. 72’de istirdat davasında ispata ilişkin şöyle der; ‘’Borçlu, menfi tesbit davası zımmında tedbir kararı almamış ve borç da ödenmiş olursa, davaya istirdat davası olarak devam edilir.’’
Madde metninden de açıkça anlaşılacağı üzere, borçlu istirdat davasında yalnızca borçlu olmadığını ispata mecburdur.
Yetkili ve Görevli Mahkeme
İİK m. 72’de yetkili mahkeme belirtilmiştir; ‘’Menfi tesbit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir.’’
İstirdat davasında görevli mahkemeler genel mahkemelerdir. Dava konusu alacağın nevine göre mahkeme belirlenir. Örneğin dava konusu alacak, bir ticari alacak ise görevli mahkeme; asliye ticaret mahkemeleridir.
Zamanaşımı
İİK m. 72’ye göre istirdat davası, ödeme tarihinden itibaren 1 sene içinde açılmalıdır.
**İstirdat davasındaki hüküm, kesinleşmeden icraya konulabilmektedir. Menfi tespit davasından istirdat davasına dönüşen davadaki hüküm kesinleşmeden icraya konulamamaktadır.
Av. Deryanur GENÇ