İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 31.07.2020 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu düzenleme ile İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’da (“Kanun”) değişiklikler yapılmıştır. Düzenlemeye ilişkin Kanun’da yapılan önemli değişikliklerin ele alınmasında fayda bulunmaktadır.
KANUN’UN 2. MADDESİNDE YER ALAN TANIMLARA “SOSYAL AĞ SAĞLAYICI” EKLENMİŞ VE “TRAFİK BİLGİSİ” TANIMI İÇERİĞİNE “PORT BİLGİSİ” EKLENMİŞTİR.
31.07.2020 tarihli kanun değişikliği öncesinde “Sosyal Ağ Sağlayıcı” şeklinde bir ibare Kanun’da yer almamaktaydı. Değişiklik sonrasında ise, tanımların yer aldığı 2. maddeye aşağıdaki tanım eklenmiştir:
TANIMLAR
MADDE 2: …
s) Sosyal Ağ Sağlayıcı: Sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişileri ifade etmektedir.
İşbu tanım hükmü 01.10.2020 tarihinde yürürlüğe girmek üzere eklenmiştir.
Madde 2’nin 1. fıkrasında yer alan (j) bendindeki “Trafik Bilgisi” tanımı içeriğine “port bilgisi” de eklenmiştir.
MUHATABIN YURTDIŞINDA BULUNMASI HALİNDE KANUN KAPSAMINDA VERİLEN İDARİ PARA CEZALARININ BİLDİRİMİ ELEKTRONİK POSTA VE DİĞER İLETİŞİM ARAÇLARI İLE DE YAPILABİLİR.
Kanun’un 3. maddesinin 3. fıkrası “Bu Kanun kapsamındaki faaliyetleri yurt içinden ya da yurt dışından yürütenlere, internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden elektronik posta veya diğer iletişim araçları ile bildirim yapılabilir.” hükmünü havi olup, bildirimlerin elektronik posta veya diğer iletişim araçları ile yapılabileceği belirtilmiştir.
Bildirime ilişkin genel düzenlemeye ek olarak, Kanun’un 3. maddesine 5. fıkra da eklenmiş olup “Bu Kanun kapsamında verilen idari para cezaları, muhatabın yurt dışında bulunması hâlinde Kurum[1] tarafından doğrudan muhataba üçüncü fıkradaki usulle de bildirilebilir. Bu bildirim 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu’na göre yapılan tebligat hükmündedir. Bu bildirimin yapıldığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebligat yapılmış sayılır.” denmek üzere Kanun kapsamında verilecek idari para cezalarının tebligat usulü de çeşitlendirilmiştir.
YER SAĞLAYICILIK BİLDİRİMİNDE BULUNULMAMASI VEYA KANUNİ YÜKÜMLÜLÜK-LERİN YERİNE GETİRİLMEMESİ HALİNDE VERİLECEK İDARİ PARA CEZALARI ARTTIRILMIŞTIR.
Kanun’un 5. maddesinde yer alan, yer sağlayıcılık bildiriminde bulunmayan veya bu Kanun’daki yükümlülüklerini yerine getirmeyen yer sağlayıcı hakkında verilecek idari para cezası 100 bin Türk lirasından 1 milyon Türk lirasına kadar olacak şekilde değiştirilmiştir.
KANUN’UN 8. MADDE BAŞLIĞINDA YER ALAN ERİŞİMİN ENGELLENMESİ KARARI VE YERİNE GETİRİLMESİ İBARESİ “İÇERİĞİN ÇIKARILMASI VE/VEYA ERİŞİMİN ENGELLEN-MESİ” ŞEKLİNDE DEĞİŞTİRİLMİŞTİR.
Kanun’un içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararları ile yerine getirilmesine ilişkin 8. maddesinde yer alan erişimin engellenmesi ibareleri “içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi” şeklinde değiştirilmiştir.
KANUN’UN 9. MADDESİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİK İLE SULH CEZA HAKİMLİĞİ’NE BAŞVURARAK İÇERİĞİN ÇIKARILMASI İÇİN DE BAŞVURU YOLU AÇILMIŞTIR.
Kanun’un 9. maddesinde içeriğin engellenmesi ibaresi “içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine” şeklinde değiştirilmiştir. Aynı maddenin 8. fıkrasında yapılan değişiklik ile “Birlik tarafından ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının gereği derhâl, en geç dört saat içinde ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilir.” şeklindeki düzenleme ile yalnızca erişim sağlayıcı değil ilgili içerik ve yer sağlayıcıya da yükümlülükler getirilmiştir.
Kanun’un 9. maddesine 10. fıkra eklenmiş olup ilgili fıkra uyarınca internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talep etmesi durumunda hâkim tarafından, başvuranın adının madde kapsamındaki karara konu internet adresleri ile ilişkilendirilmemesine karar verilebilecektir. Kararda, Birlik tarafından hangi arama motorlarına bildirim yapılacağı gösterilecektir.
SOSYAL AĞ SAĞLAYICILARININ TEMSİLCİ BELİRLEME VE BİLDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ HAKKINDA KANUN’A EK MADDE 4 EKLENMİŞTİR.
Ek Madde 4’ün yürürlük tarihi 01.10.2020 olarak belirlenmiştir. Buna göre;
Ek Madde 4
(1) Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı;
Kurum, Birlik, adli veya idari makamlarca gönderilecek tebligat, bildirim veya taleplerin gereğinin yerine getirilmesi ve kişiler tarafından bu Kanun kapsamında yapılacak başvuruların cevaplandırılması ve bu Kanun kapsamındaki diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesini temin için yetkili en az bir kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirler ve bu kişinin iletişim bilgilerine kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesinde yer verir. Sosyal ağ sağlayıcı bu kişinin kimlik ve iletişim bilgilerini Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Temsilcinin gerçek kişi olması hâlinde Türk vatandaşı olması zorunludur.
(2) Birinci fıkrada düzenlenen temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya, Kurum tarafından bildirimde bulunulur. Bildirimden itibaren otuz gün içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde sosyal ağ sağlayıcıya Başkan tarafından on milyon Türk lirası idari para cezası verilir. Verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren otuz gün içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde otuz milyon Türk lirası daha idari para cezası verilir. İkinci kez verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren otuz gün içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde Başkan tarafından Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal ağ sağlayıcısına yeni reklam vermesi yasaklanır, bu kapsamda yeni sözleşme kurulamaz ve buna ilişkin para transferi yapılamaz.
Reklam yasağı kararının verildiği tarihten itibaren üç ay içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde Başkan, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde elli oranında daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilir. Başvurunun kabulüne ilişkin hâkim kararının uygulanmasından itibaren otuz gün içinde söz konusu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde Başkan, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde doksan oranına kadar daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilir. Hâkim ikinci başvuru üzerine vereceği kararında, yüzde elliden düşük olmamak kaydıyla, sunulan hizmetin niteliğini de dikkate alarak daha düşük bir oran belirleyebilir. Bu kararlara karşı Başkan tarafından 5271 sayılı Kanun hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir. Hâkim tarafından verilen kararlar erişim sağlayıcılara bildirilmek üzere Kuruma gönderilir. Kararların gereği, bildirimden itibaren derhâl ve en geç dört saat içinde erişim sağlayıcıları tarafından yerine getirilir. Temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünün yerine getirilmesi hâlinde; verilen idari para cezalarının dörtte biri tahsil edilir, reklam yasağı kaldırılır ve hâkim kararları kendiliğinden hükümsüz kalır. İnternet trafiği bant genişliğine yapılan müdahalenin sona erdirilmesi için erişim sağlayıcılara Kurum tarafından bildirim yapılır.
(3) Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı, 9 uncu ve 9/A maddeleri kapsamındaki içeriklere yönelik olarak kişiler tarafından yapılacak başvurulara, başvurudan itibaren en geç kırk sekiz saat içinde olumlu ya da olumsuz cevap vermekle yükümlüdür. Olumsuz cevaplar gerekçeli olarak verilir.
(4) Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı, kendisine bildirilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına ve üçüncü fıkra kapsamındaki başvurulara ilişkin istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren Türkçe hazırlanmış raporları altı aylık dönemlerle Kuruma bildirir. Üçüncü fıkra kapsamındaki başvurulara ilişkin rapor, kişisel verilerden arındırılmak suretiyle sosyal ağ sağlayıcının kendi internet sitesinde de yayınlanır.
(5) Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı, Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırma yönünde gerekli tedbirleri alır.
(6) Üçüncü fıkradaki yükümlülüğü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya beş milyon Türk lirası, dördüncü fıkradaki yükümlülüğü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya ise on milyon Türk lirası idari para cezası Başkan tarafından verilir.
(7) Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılar hakkında 8 inci ve 8/A maddeleri kapsamında verilecek olan idari para cezaları bir milyon Türk lirası olarak, 8 inci ve 9 uncu maddeleri kapsamında verilecek olan adli para cezaları ise elli bin gün olarak verilir. Söz konusu idari para cezasını gerektiren ihlallerin bir yıl içinde her bir tekrarında cezalar bir kat artırılarak uygulanır.
(8) Hukuka aykırılığı hâkim veya mahkeme kararı ile tespit edilen içeriğin sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesi durumunda, bildirime rağmen yirmi dört saat içinde içeriği çıkarmayan veya erişimi engellemeyen sosyal ağ sağlayıcı, doğan zararların tazmin edilmesinden sorumludur. Bu hukuki sorumluluğun işletilmesi için içerik sağlayıcının sorumluluğuna gidilmesi veya içerik sağlayıcıya dava açılması şartı aranmaz.
(9) Bu maddenin uygulanmasında sosyal ağ sağlayıcının yükümlülükleri, içerik veya yer sağlayıcısı olmasından doğan sorumluluk ve yükümlülüklerini ortadan kaldırmaz.
(10) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından belirlenir.”
KANUN’A 01.10.2020 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİRMEK ÜZERE GEÇİCİ MADDE 5 EKLENMİŞTİR.
Geçici Madde 5 uyarınca, sosyal ağ sağlayıcılar, Ek Madde 4’ün 3. fıkrası kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmek üzere bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren 3 ay içinde gerekli çalışmaları tamamlayacaktır.
Ek Madde 4’ün 4. fıkrası kapsamındaki yükümlülükleri uyarınca hazırlayacakları ilk raporlarını, 2021 yılı Haziran ayında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na bildirecek ve internet sitesinde yayınlayacaktır.
---------------------------------------
[1] Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu