Türk Borçlar Kanunu madde 526’ya göre; Müteahhit, sözleşmeyle yapımını yüklendiği işin dışında sadece iş sahibinin yararına fazla iş yapması durumunda bu işin bedelini işin yapıldığı tarihteki rayiç üzerinden isteyebilir.
Sözleşme dışı sayılan işlerden bina ortak yerlerini (kanalizasyon, mermer yapım işi, asansör kabini) ilgilendiren bu gibi işler binanın bütününün değerini artırıcı işler olup, müteahhittin bağımsız bölümlerinde de değer artışı sağladığından bu işler yönünden yüklenicinin bedel talep etmesi mümkün değildir.1
Yasal olması koşuluyla, inşaatın büyütülmesi proje dışı genişletilmesi, arsa sahibi yahut sahipleri ile müteahhitte verilen bağımsız bölümlere aynı oranda yansımış ise müteahhittin fazla iş yaptığı kabul edilemez ve bu sebeple de ilave iş bedeli isteyemez. Müteahhit, yanlar arasındaki sözleşmede kabul edilen nitelik ve özellikteki malzemeleri kullanarak inşaatı imal etmek zorundadır. Sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı durumlarda; müteahhit kendi iradesiyle inşaatın tamamına ve bu kapsamda arsa sahiplerine ve kendisine verilen bağımsız bölümlere aynen yansıtılan değer artırıcı işler yapması sonucu fazla bedel isteminde bulunamaz.2
Bir işin sözleşme dışı iş sayılması için sözleşmede yer almayan ve işin mahiyetine göre yapılması gereken işlerden olmaması gerekir. Yüklenici işi sözleşme ve eklerine, iş sahibinin beklentisi ile fen ve sanat kaidelerine uygun yapmak zorunda olduğundan, işin ayıplı imali nedeniyle yeniden yapılmış olması fazla iş olarak nitelendirilemez.3
Müteahhit kendi iradesiyle inşaatın tamamına ve bu kapsamda arsa sahiplerine ve kendisine verilen bağımsız bölümlere aynen yansıtılan değer artırıcı işler yapması halinde sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı durumlarda fazla bedel isteminde bulunamaz.
Müteahhittin sözleşmeyle yapımını yüklendiği işin dışında sadece arsa sahibinin yararına fazla iş yapması halinde de bu işin bedelini 6098 Sayılı Kanun'un 526. vd. maddeleri uyarınca işin yapıldığı tarihteki rayiç üzerinden istemeye hakkı vardır. Yüklenici, kural olarak sözleşmede kararlaştırılandan fazla ve daha kaliteli malzeme kullanarak yaptığı işler bedelini, yapılan bu fazla işlerin ve kullanılan kaliteli malzemelerin arsa sahiplerinin menfaatine ve yasal olması, ekonomik değerinin bulunması ve fazla işler ile kaliteli malzemeyi içeren imalatı kendisine isabet eden bağımsız bölümler için de yapmamış olması koşulu ile vekaletsiz iş görmeye ilişkin TBK' nun 526 vd. maddeleri uyarınca işin yapıldığı tarihteki mahalli serbest piyasa rayiç değerleri üzerinden tahsilini talep edebilir. Ancak inşaatın ortak yerlerinde ya da davacı yükleniciye düşecek bağımsız bölümlerde yapılan bu neviden fazla imalâtlar arsa sahiplerinin yararına olduğu gibi, yüklenicinin de yararınadır. Kural olarak her iki tarafın da yararına olan böyle bir kazanım, fazla iş olarak nitelendirilemez ve yükleniciye bunların karşılığını isteme hakkı vermez.4
--------------
1-15. HD. 5.2.2008 , 1120/631
2-15.HD. 15.10.2003 , 4424/4772
3-15.HD. 17.04.2007 , 2117/2497
4-23.HD. 20.11.2018 , 4497/5374