TBMM’de önemli bir kanun görüşüldü, kabul edildi ve 15.4.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Kamuoyunda “Af Kanunu” olarak bilinen 7242 sayılı Kanun’un resmi adı “Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” dur. Bu yasa ile, ceza infaz kurumlarında geçirilmesi gereken süreler ve koşulları yeniden belirlenmektedir.
Tamamı 17 sayfa ve 69 maddeden oluşan bu yeni yasa ile 11 farklı yasada ek ve değişiklikler yapılmıştır. Bir bakıma işin içinden çıkılması zor bir duruma gelinmiş, yasa kapsamından daha büyük beklentiler hasıl olmuştur. Bütün bunlara ek olarak; asıl itibariyle düşünce, ifade ve basın özgürlüğünden kaynaklanan suçlar “af ve indirim kapsamı dışında” bırakılmıştır.
Sayıları zaman içinde değişmekle beraber içinde bulunduğumuz sene başında Türkiye’de 449 cezaevi ve 286.000 hükümlü ve tutuklu bulunmaktadır. Ayrıca 114 yeni hapishane yapımına da başlanmıştır. Hükümlü, tutuklu ve cezaevlerinin sayısı endişe verici boyutlara ulaşmıştır.
Bu sayılar ve tutukluların aileleri nazara alındığında, yeni yasanın milyonlarca kişiyi ilgilendirdiği, beklentilerine yol açtığı ve toplum düzenine tesir edecek kadar önemli olduğu görülmektedir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi 600 milletvekilinden oluşmaktadır. Meclis’de halen 589 milletvekili olup 11 üyelik boştur. Boş olan 11 milletvekilliği ise; 2 üyenin vefatı, 4 milletvekilinin (Mevlut Çavuşoğlu, Abdülhamit Gül, Berat Albayrak, Süleyman Soylu) Bakan olarak seçilmesinden dolayı milletvekilliğinden ayrılmaları, diğer seçilen 5 milletvekilinin ise yerel seçimlerde seçildikleri Belediye Başkanlıklarını tercih etmeleri ve milletvekilliğinden ayrılmaları nedeni ile boşalmıştır.
TBMM.nin rakamsal görünümü tablo olarak şu şekilde olmaktadır.
Mevcut Milletvekili sayısı...589
Vefat………………………………………………………………………….2
Bakan olanlar…………………………………………………………….4
Belediye Başkanı olanlar……………………………………………5
Toplam üye sayısı……………………………………………………600
Milyonlarca kişiyi ve ailelerini ilgilendiren ve Türkiye’nin içinde bulunduğu durumu ve koşullarını etkileyecek böyle bir yasanın görüşüldüğü ve kabul edildiği günlerde Meclis’de 589 seçilmiş milletvekili bulunmaktadır.
Yasanın görüşülme sürecine bakıldığı zaman da ilginç durumlar ortaya çıkmaktadır.
Yasanın oylandığı ve kabul edildiği gün Meclis Genel Kurulu’nda, mevcut 589 milletvekilinden yalnızca 330 milletvekili bulunmuş ve 330 oy kullanılmıştır. Milletvekillerinin neredeyse yarısı Meclis’e gelmemiş ve oy kullanmamıştır.
TBMM Milletvekili sayısı……………………………………..589
Kullanılan oy sayısı……………………………………………….330
Gelmeyen ve kullanılmayan oy sayısı……………………259
Kullanılmayan oy sayısı nerede ise yarıya yakın olup % 44 oranını bulmaktadır.
Yasanın teklif sahibi ve iktidar partisi olan Adalet ve Kalkınma Partisi’nin milletvekili sayısı 291’dir. Yasaya destek veren Milliyetçi Hareket Partisinin milletvekili sayısı ise 49’dur. Yani yasaya sahip çıkan ve destekleyen toplam üye sayısı 340 olmaktadır. Ancak kullanılan oylardan “yasanın kabulü için” verilen oy sayısı 279’dur. Yani iktidar partisi ve ortağı olan partiden tam 61 vekil Meclis’e gelmemiş ve oy kullanmamıştır.
Adalet ve Kalkınma Partisi……………………………………...291
Milliyetçi Hareket Partisi………………………………………….49
Toplam…………………………………………………………………...340
Kabul oyları toplamı………………………………………………..279
Gelmeyen ve kullanılmayan oy…………………………………61
Bu iki parti yani AKP ve MHP dışında muhalefete mensup partilerin milletvekili toplam sayısı 249’dur. Bu partiler içinde CHP’nin 139 milletvekili, İyi Partinin 37 milletvekili bulunmaktadır. Bu iki partinin toplam milletvekili sayısı 176’dur. Muhalefeti temsil eden HDP’nin 61 milletvekili de nazara alındığında muhalefete mensup partilerin üye sayısı 249’u bulmaktadır. Oysa yasanın oylanması sırasında Meclis Genel Kurulunda bulunan ve kullanılan toplam “red oyunun sayısı” ise yalnızca 51’dir. Yani diğer parti mensuplarının büyük bir kısmı Meclis’e gelmemişler, Genel Kurula girmemişler ve oy kullanmamışlardır.
Cumhuriyet Halk Partisi……………………………..…………..139
Halkların Demokratik Partisi………………………..…………..61
İyi Parti…………………………………………………………….………37
Diğer partiler ve bağımsızlar…………………………….……..12
Toplam…………………………………………………………………..249
Red oyu sayısı………………………………………………………….51
Red olarak kullanılan oyların oranı, muhalefet partilerine mensup vekillerin yalnızca % 36’sına tekabül etmektedir. Artan kısmı oylamaya gelmemiş ve oy kullanmamışlar veya kabul oyu kullanmışlardır.
İnfaz ile ilgili yasada, Genel Kurul’a katılış ve kullanılan oyların sayısal dökümü ise şu şekildedir:
Kullanılan oy sayısı……………………………………………330
Kabul………………………………………………………………..279
Red oyu………………………………………………………………51
Muhalefet Partilerin genel kurula katılış, kullandıkları oy sayı ve red oyu sayısına gelince durum daha karışık ve endişe verici gözükmektedir. CHP’nin 139 milletvekilinden red oyu kullananların sayısı 18, İyi Parti’nin 37 milletvekilinden red oyu kullanan sayısı 8, HDP’nin 61 vekilinden ise 24’dür. Red oylarının toplam sayısı 51 olmaktadır.
CHP üye sayısı…………………………………………………..139
Red oyu kullanan………………………………………………..18
HDP üye sayısı…………………………………………………….61
Red oyu kullanan………………………………………………..24
İyi Parti üye sayısı……………………………………………….37
Red oyu kullanan………………………………………………….8
Bağımsızlardan red oyu……………………………………….1
Toplam red oyları sayısı……………………………………..51
Görüldüğü üzere; TBMM’de yasanın görüşülmesi ve oylanmasına çok sayıda milletvekili katılmamıştır. Kabul oyları tatmin edici bir orana ulaşmamıştır. Red oylarının sayısı, oranı ve partilere dağılımında tatmin edici bir gerekçe bulunmamaktadır.
Milyonlarca kişiyi, aileyi ve toplumu ilgilendiren böylesine önemli bir konunun görüşülmesinde, gece saat 03.00 de verilen değişiklik önergeleriyle; fikir, düşünce ve basın özgürlüğüne rağmen tutuklanan kişilerin kanun kapsama alınmamış olması ayrı bir endişe ve üzüntü kaynağıdır. Bütün bu sakınca ve endişe kaynaklarının devam edecek süreçte getireceği çalkantıları şimdiden tahmin etmek çok güçtür.
Av.A.Erdem AKYÜZ
Hukukun Egemenliği Derneği
Kurucu ve Onursal Genel Başkanı