İDDİANAMENİN DEĞERLENDİRİLME SÜRESİ

Cumhuriyet savcısı tarafından düzenlenen iddianame Cumhuriyet Başsavcısı veya vekili tarafından görüldü yapılarak iddianamenin başlığında yazılı görevli ve yetkili mahkemeye gönderilmektedir.

İddianamenin mahkemeye tevdi edilmesinden itibaren 15 gün içerisinde değerlendirilmeye tabi tutulması gerekmektedir. Bu 15 günlük sürede iddianamenin kabul edilmesi halinde kovuşturma evresine geçilecektir.

Mahkeme yaptığı değerlendirme sonucunda, eksik veya hatalı bir durum görürse gerekçesi ile birlikte iddianamenin iadesine karar verecek ve iddianameyi iade edecektir. Bu iade kararı ile soruşturma aşamasına devam edilip eksikliklerin giderilmesi istenmektedir (CMK m. 174/1).

İddianamenin değerlendirilmesi kaydı, “İddianame ve soruşturma evrakının UYAP’tan mahkemeye gönderildiği tarihten başlayıp, mahkemece kabul veya iadesine karar verildiği tarihe kadar geçen sürecin safahatının işlendiği kayıt” şeklinde tanımlanabilir.[1]

Bu değerlendirme süresinin hangi tarihte başladığı ve hangi tarihte bittiğini tespit etmek gerekecektir.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun yürürlüğe girdiği ilk dönemde 15 günlük süre zimmet defteri ile iddianamenin mahkemeye teslim edildiği tarihten itibaren başlamaktaydı.

Ancak günümüzde tüm kayıtlar UYAP ortamında tutulmakta ve yazışmalar UYAP üzerinde yapılmaktadır. Bu nedenle iddianame ve soruşturma evrakının UYAP ortamından gönderilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, bu değerlendirme süresi UYAP üzerinden iddianamenin mahkemeye ulaştığı tarihten itibaren işlemeye başlayacaktır.[2]

Bu durumu örnek ile açıklamak uygun olacaktır.

Örneğin; iddianame 21.06.2018 tarihinde UYAP sisteminden düzenlenerek mahkemesine tevdii edilmiştir. Safahat kaydına göre, yasal süre geçtikten sonra 19.07.2018 tarihinde iade kararının imza ve onay yapılarak gönderildiği görülmüştür. Burada değerlendirme süresi geçtiğinden iddianame iade edilemeyecektir.[3]

Örneğin; iddianame 27.03.2019 tarihinde UYAP sisteminden düzenlenerek Cumhuriyet Başsavcı vekilinin 28.03.2019 tarihli görüldü sonrası mahkemesine tevdii edilmiştir. UYAP safahat kaydı ve evrak işlem kütüğüne göre, mahkeme başkanı ve üyeleri tarafından yasal süre geçtikten sonra 15.04.2019 tarihinde imza ve onay yapılarak iddianame 16.04.2019 tarihinde Cumhuriyet Başsavcılığına iade edilmiştir. Burada değerlendirme süresinin geçtiği ve iddianamenin süresi içinde iade edilmediği görülmektedir.[4]

Örneğin; 26.07.2019 tarihli iddianame aynı gün UYAP sisteminden düzenlenerek mahkemesine tevdii edilmiştir. Sonrasında mahkemece yasal süre içerisinde 09.08.2019 tarihinde iddianamenin iadesine karar verilmiş ve aynı tarihte mahkeme hâkimi tarafından imzalanmıştır. Burada yasal sürenin hesaplanmasında kararın hâkim tarafından imzalandığı tarihin esas alınması gerekmektedir. Bu olayda iddianamenin iadesi kararının yasal süresi içerisinde verildiği dikkate alınmalıdır.[5]

Örneğin: UYAP üzerinden elektronik imzayla imzalandığı ve iade kararının bu tarihte verildiğinin kabul edildiği tarihte, iddianamenin iadesi kararı için aranan 15 günlük yasal iade süresi dolmuş ise iddianamenin iadesinin süresinde yapılmadığı söylenebilecektir.[6]

Örneğin; iddianame 29.01.2020 tarihinde UYAP sisteminden düzenlenerek 31.01.2020 tarihinde fiziken Mahkemesine tevdii edilmiştir. Safahat kaydına göre, 18.02.2020 tarihinde iddianamenin iadesi imza ve onay yapılmak suretiyle gönderilmiştir. Burada mahkemece yasal süre olan 15 gün geçtikten sonra işlem yapılmıştır. Bu nedenle iddianamenin iadesi kararının süresinde yapılmadığı söylenebilecektir.[7]

Örneğin; iddianame 30.01.2020 tarihinde UYAP sisteminden düzenlenerek 31.01.2020 tarihinde fiziki olarak mahkemesine tevdii edilmiştir. 18.02.2020 tarihinde iddianamenin iadesi kararının imza ve onayı yapılmış ve iddianame iade edilmiştir. Bu olayda, Mahkemece yasal süre geçtikten sonra iade işlemi yapılmıştır.[8]

Burada 15 günlük iade süresi, iddianamenin UYAP ortamından mahkemeye ulaştığı tarihten itibaren başlayacaktır. Bununla birlikte, 15 günlük süre içerisinde UYAP’ta iade butonuna basmak yeterli görülmemektedir. Aynı zamanda iade gerekçesinin de yazılması, hatta onay işleminin de tamamlanması gerekir. Bu işlemler tamamlandıktan sonra soruşturma dosyasının bu süre içerisinde UYAP’tan C. Başsavcılığına iade edilmesi gerekmektedir.[9]

Örneğin; iddianame 02.01.2020 tarihinde mahkemesine tevdi edilmiştir. 17.01.2020 tarihinde iddianamenin iadesi kararı elektronik imza ile imzalanmıştır. Burada iade kararının süresinde olduğu söylenebilecektir.[10]

15 günlük sürenin hesabında iddianamenin tevdi edildiği gün dikkate alınmayacaktır. Burada süre tevdi edildiğinin ertesi günü başlayacak ve 15. günün sonunda mesai bitiminde sona erecektir.

Belirtmek gerekir ki; son günün tatil günlerine tesadüf etmesi halinde 15 günlük süre ilk iş günü sona erecektir.[11]

(Bu köşe yazısı, sayın Dr. Suat ÇALIŞKAN tarafından www.hukukihaber.net sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısının bir bölümü, aktif link verilerek kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen ya da tamamen yayınlanması şahsi haklara ve fikri haklara aykırılık teşkil eder.)