Bilindiği gibi, 7440 sayılı Yasa Bazı Kamu Alacaklarının tekrar yapılandırılmasına yönelik bir çok kolaylıkları mükelleflere getirmiş bulunmaktadır. Konuyla ilgili 7440 sayılı Yasa Resmi Gazete'nin 12 Mart 2023 tarihli nüshasında yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Daha sonra konuyla ilgili uygulamayı açıklayan ve daha çok mükelleflere yönelik açıklamalar getiren 1 seri nolu genel tebliğ ise 25 Mart 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak kamuoyunun istifadesine ve bilgisine sunulmuştur.
Biz bu çalışmada Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından kendi iç teşkilatına ve mükelleflere kolaylık sağlamak açısından 2023/1 sayılı Uygulama İç Genelgesinin getirmiş olduğu bazı kolaylıklardan söz etmek istiyoruz.
Buna göre,
1. Söz konusu 2023/1 sayılı İç Genelgede; yasadan faydalanmak için müracaatlara ilişkin izahatlar,
2. Başvuruda bulunan mükelleflere ilişkin önceden uygulanan haciz işlemlerinin akıbeti,
3. Vergi dairesi kayıtlarında emanet olarak yer alan paralar ile cebren tahsil edilen paraların akıbeti,
4. İlgili mevzuat gereği yapılan iadelere ilişkin mahsubu,
5. Borcun bulunmadığına dair belge talepleri,
6. Kesinleşmemiş veya dava aşamasında olan kamu alacaklarının akıbeti konuları,
7. İnceleme ve tarhiyat safhasında olan işlemler,
8. Tarhiyattan önce uzlaşma istemli vergi inceleme raporlarının akıbeti,
9. Haklarında 213 sayılı VUK 359/b hükmüne göre hileli vergi suçu işleyenler, defter, kayıt ve belgeleri yok eden mükellefler, defter ve belgelerle ilgili tahrifat yaparak ilgili defterin sayfalarını yok eden veya yerine başka sayfa koyan mükellefler hakkında vergi incelemelerinin akıbeti ve yasadan faydalanma konusunda ayrıntılar,
10. Ve son olarak konuyla ilgili diğer hususlar,
Açıklanmıştır. Bu çalışmada 7440 sayılı Yasadan faydalanmak için gerekli bazı önemli ayrıntılar siz değerli okurlara açıklanmaya ve 2023/1 sayılı İç Genelge kapsamında idareye bu konuda düşen görevlerle ilgili pratik bilgiler verilmeye çalışılacaktır.
Buna göre,
1- Öncelikle yasadan faydalanmak için 1 seri nolu Genel Tebliğ ekinde yer alan ilgili dilekçe ek formatların doldurulması zorunludur.
2- Başvurular 31.05.2023 tarihine kadar her vergi dairesi bazında ayrı ayrı dilekçeler ile yapılması gerekmektedir.
3- Mükelleflerin yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce yani 12.03.2023 tarihinden önce yakalamalı ve hacizli olan araçları üzerindeki haciz şerhi baki kalarak önce yakalama şerhi derhal mükellefin talebine göre kaldırılacaktır. Öte yandan, haciz şerhinin kaldırılması ise borcun ödenmesine bağlıdır.
Bilindiği üzere, 7440 sayılı Yasa Bazı Kamu Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ile ilgili olup, 12.03.2023 gün ve 32130 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Yasadan yararlanıp yararlanmamak tamamıyla mükelleflerin kendi iradelerine bırakılmıştır. Ancak, her beyanda olduğu gibi bu beyandan da belli bazı durumlarda caymak veya vazgeçmek mümkündür. Buna göre;
1. Şirket borçları için ortaklar tarafından bireysel ortaklık payı kadar dilekçe verilebilir. Emlak vergileri, öğrenci harçları, trafik para cezaları, motorlu taşıt vergileri, vergi ve para cezaları, gümrük vergileri, SGK prim ve cezaları özetle 31.05.2023 tarihine kadar ödenmemiş bütün vergi ve cezalar Yasa kapsamındadır. Ödeme emrine yönelik açılmış vergi iptal davalarında Ek-2/A form dilekçesinin ilgili bölümlerine dava mercii, dosya no belirtilerek davadan feragat irade beyanı gösterilmelidir. Bu şekilde düzenlenecek dilekçelerin vergi dairesine 2 nüsha olarak verilmesi gerekir. Bir mükellefin birden çok vergi dairesine borcu var ise ve bu borçlar için vergi mahkemesinde davası devam ediyor ise dilekçelerin vergi daireleri bazında ayrı ayrı düzenlenmesi zorunludur. Örneğin; Mükellef A’nın bir dönem Konak Vergi Dairesi’ne birikmiş vergi borcu olduğunu varsayalım. Aynı mükellefin diğer taraftan Şirinyer Vergi Dairesi’ne de başka bir borcu bulunduğunu kabul edersek; Mükellef (A) 2 ayrı dilekçe ile Konak Vergi Dairesi’ne ve ayrıca Şirinyer Vergi Dairesi’ne müracaat etmesi zorunludur.
2. Limited şirket ortakları şirkette kanuni temsilci yani müdür olsalar bile ortaklık dönemleri için ilgili standart dilekçeyi verebilir. Benzer şekilde mirasçı, kefil, şirket ortağı, kanuni temsilci ve yeminli mali müşavir gibi sorumluluk nedeniyle amme borçlusu sayılan kişilerin başvurusu halinde, anılan kişilerin de kimlik bilgilerine asıl borçlu ile birlikte bu bölümde yer verilecektir. (Bkz: Ek:2/A dilekçe (Borçlunun kimlik bilgileri bölümü)
3. Küçükler, kısıtlılar veya vasiler bunların kanuni temsilcileri dilekçe verecektir. Standart dilekçeler yerine düz beyaz kağıt kullanılabilir. Ancak Maliye Bakanlığı standart dilekçeyi kabul etmektedir. Diğer taraftan, mükellefin vergi sorumluluklarından kaynaklanan 3568 sayılı Yasa’ya göre yetki almış mali müşavirler ve muhasebecilere atfedilen sorumluluk ödeme emirleri hakkında da 7440 sayılı Yasa’ya göre taksitlendirme müracaatı yapılabilecektir.
4. Müracaat dilekçeleri PTT ile taahhütlü veya normal posta ile ilgili kuruma ulaştırılmak kaydıyla ( 31.05.2023 tarihine kadar) yollanabilir. Yine aynı süre içerisinde e-mail yoluyla veya kargo yoluyla da söz konusu dilekçeler yollanabilir. Diğer taraftan, mükelleflerin taksitlendirme işlemlerinde önce 48 taksit seçeneğini benimseyip daha sonra 12 veya daha az taksitlere veya peşin ödeme yöntemine geçmeleri mümkündür.
5. Yapılandırma talebinden caymak veya vazgeçmek mümkündür. Konuyla ilgili taksitlendirme yapan kuruma dilekçeyle başvurup, bu irade beyanı gerçekleştirilebilir.
6. Yapılandırma talepleri mutlak surette 31.05.2023 tarihine kadar verilmelidir. Müracaat süresinin 1 ay daha uzatılması mümkündür.
7. Yurt dışından da amme borçları ilgili kurumlara, SGK, Maliye, Gümrük ve ilgili diğer alacaklı kurumlara başvuru yapabilirler.
8. Son günlerde yerel Ticaret ve Sanayi odaları, meslek odaları iş dernekleri 7440 sayılı Yasa’nın açıklanması, tanıtılması ve ilgililerin bilgilendirilmesi amacıyla seminerler, toplantılar elektronik ortamda düzenlenmektedir.
9. Yukarıda izah edildiği gibi yapılandırma talebi vergi dairesine verildiği halde bu talepten tekrar caymak mümkündür. Cayma taleplerinin ilgili yapılandırma süreleri içerisinde verilmesi zorunludur.
10. Taksit ödemeleri mutlak surette zamanında yapılmalıdır. Ancak ilk iki taksit mutlak surette vadesinde yatırılmalıdır.
11. Kredi kartlarıyla ödemeler yapılabilir. Banka veya vergi dairesi veznelerine ödemeler yapılabilecektir.
12. Vadesi 31.12.2017 tarihinden önce bir şekilde zamanaşımına uğramış borçlar yönünden herhangi bir dilekçe VERİLMEMELİDİR. Çünkü Türkiye’de zamanaşımı 6183 sayılı Kanunun 102’inci maddesine göre 5 yıldır. Buna “tahsilat zamanaşımı” denilmektedir.
13. 7440 sayılı Yasa’da mükellefler açısından matrah ve vergi artırımı olanakları mevcuttur. Keza demirbaş, stok affı gibi hükümler yer almaktadır.
14. Yapılandırma taleplerinin vergi dairesi, Belediyelere, SGK Kurumlarına elektronik ortamda yapılması mümkündür. Bu gibi müracaatların en son 31.05.2023 tarihine kadar yapılması gerekmektedir.
15. Yapılandırma müracaatının sonucuna göre çıkan “ödeme planlarının” ilgili sürelerinde ödenmesi zorunludur. Önceden konulmuş hacizlerin kaldırılması sırasında vergi dairesi veya SGK Kurumu ödeme planına göre risk hesabı yaparak, haczin çözümlenebilmesi için ödeme koşulu söz konusudur. Bölünebilir haciz kaldırma işlemlerinde haczi kaldırılacak menkul veya gayrimenkul için ödeme şartı gerekmektedir. Bölünemeyen durumlarda borcun tamamının ödenmesi koşuluyla menkul veya gayrimenkuller üzerindeki hacizler kaldırılabilmesi için borcun tümüyle itfa edilmesi zorunludur. Diğer yandan, hacizli olan bölümlenebilir menkul ve gayrimenkuller üzerindeki hacizler yapılan ödemeler nispeti halinde kısım kısım hacizler kaldırılabilecektir.
16. İhtilaflı dosyalarda davadan feragat şartı zorunludur. Karşılıklı olmak şartıyla davadan vazgeçilmesi durumunda yargılama masrafları ve avukat ücretleri karşılıklı olarak alınmayacaktır.
17. Sahte belge kullanımı konusunda haklarında vergi tekniği raporu olan mükellefler için 2018 ila 2022 yılları hakkında matrah artırımı yapılabilir. Matrah artırımları yıl bazında seçilerek, tercihe göre ayrı ayrı yapılması da mümkündür. (Mad. 5)
18. Söz konusu 7440 sayılı Yasa ya göre yapılacak bütün başvurularda, başvuru maddesinin ilintili olduğu standart form dilekçe doğru olarak belirlenmelidir. Konuyla ilgili yayımlanan 7440 sayılı Yasa 1 seri nolu genel tebliği ekindeki ilgili formların doğru olarak saptanması ve doldurularak vergi dairesine yollanması zorunludur. Buna göre,
a) Kesinleşmiş vergi borcu olanlar için 7440 sayılı Yasa mad. 2 açısından dilekçe no Ek-2/A
b) İl Özel İdareleri ve bunlara bağlı kamu tüzel kişiliğine haiz kuruluşlar için: Ek-2/B
c) Spor kulüpleri için: Ek-2/D
d) 7440 sayılı Kanun yayım tarihinden sonra mahsup yoluyla ödeme isteyenler için:Ek-2/E
e) 7440 sayılı yasa yayım tarihinden önce yapılan mahsup yoluyla ödeme taleplerinden cayanlar için: Ek-2/F
f) En önemlisi, vergi yargısında devam eden mahkemelerde kullanılacak dilekçe formatı: Ek-3/A
g) Yine sıklıkla karşımıza çıkan ve yasanın yürürlüğe girdiği tarih itibari ile kendilerine tebliğ edilmiş vergi ve ceza ihbarnameleri için talep dilekçe formu: Ek-4/A. Bu dilekçe henüz dava açma süresi geçmemiş vergi ve cezalı tarhiyatlar için kullanılacaktır.
h) Pişmanlıkla beyan için VUK mad. 371’ e göre pişmanlıkla tahakkuk eden alacaklarda kullanılacak form: Ek-4/B
i) Yine kendiliğinden yapılan beyanlar için form: Ek-4/C
j) Sıklıkla karşımıza gelebilecek matrah artırımları için 7440 sayılı Yas mad. 5/1-a,b açısından düzenlenecek form: Ek-5 (Gelir vergisi mükellefleri için)
k) Kurumlarda anonim ve limited şirketler dahil kooperatifler ve diğer tüzel kişiler açısından: (Ek-6)
19. Mükelleflerin yapılandırma taleplerinde genel tebliğ ekindeki standart başvuru dilekçelerini düzenleyip, vergi dairelerine elden vermeleri veya posta ile taahhütlü olarak yollamaları yeterlidir. Vergi dairelerinin söz konusu dilekçeleri geri çevirme hakları yoktur. Çeşitli sebeplerle bazı vergi daireleri mükelleflerin yapılandırma taleplerini geri çevirdiklerini uygulamada rastlamaktayız. Ancak, idarenin yapılandırma talebini geri çevirmek gibi bir hakkı bulunmamaktadır. Hatta düz bir A4 kağıdına mükellefin talebini yazıp, vergi dairesine vermesi durumunda 7440 sayılı Yasaya göre talebi geri çevrilemez.