Gümrük işlemlerine tabi tutmadan ülkeye eşya sokma suçu, birçok ülkede ciddi bir suç olarak kabul edilir. Bu suç, genellikle kaçakçılık olarak adlandırılır ve bir ülkenin ekonomisine ve güvenliğine zarar verebilir. Gümrük işlemlerine tabi tutmadan ülkeye eşya sokma suçu, devletin vergi gelirlerini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, yasadışı yollarla ülkeye sokulan eşyalar genellikle düzgün bir şekilde denetlenmez, bu da tüketiciler için potansiyel sağlık ve güvenlik riskleri oluşturabilir.
Gümrük işlemlerine tabi tutmadan ülkeye eşya sokma suçu, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3’üncü maddesinin ilk fıkrasında tanımlanan bir suçtur. Bu suç, ülke dışından yurtiçine sokulan eşyaların gümrük kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde öngörülmüş bir gümrük rejimine tabi kılınmadan veya gerekli vergiler ödenmeden ülkeye getirilmesidir. Bu şekilde ülkeye eşya sokan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Eşyanın, gümrük kapıları dışından ülkeye sokulması halinde, verilecek ceza üçte birinden yarısına kadar artırılır. Bu suç, devletin ekonomik çıkarlarını, iç piyasa dengesini, dış ticaret politikasını ve vergi gelirlerini korumayı amaçlamaktadır. Gümrük işlemleri, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması anlamına gelir. Bu işlemler, eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması, bir serbest bölgeye girmesi, Türkiye Gümrük Bölgesi dışına yeniden ihracı, imhası veya gümrüğe terk edilmesi şeklinde olabilir.
Eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması için, yetkili gümrük idaresine beyan edilmesi, kontrol edilmesi, vergi tahsil edilmesi ve teslim edilmesi gerekmektedir. Bu işlemlerin birinin veya birkaçının yerine getirilmeden eşyanın ülkeye sokulması, gümrük işlemlerine tabi tutmadan ülkeye eşya sokma suçunu oluşturur.
Yolcu beraberi kişisel eşya muafiyeti:
Yolcu beraberi kişisel eşya muafiyeti, yurtdışından Türkiye’ye gelen veya Türkiye’den yurtdışına giden yolcuların, ticari amaçla kullanılmayan ve kişisel veya ailevi ihtiyaçlarını karşılayan eşyaları gümrük vergisi ödemeden getirebilmeleri veya götürebilmeleri anlamına gelir. Bu muafiyet, her yolcu için toplam gerçek kıymeti 430 Avro’yu geçmeyen eşya açısından uygulanır. 15 yaşın altındaki yolcular için bu sınır 150 Avro’dur.
Yolcu beraberi kişisel eşya muafiyeti kapsamında getirilebilecek eşyalar, 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Ek-9 listesinde belirlenmiştir. Bu listenin (A) bölümünde yer alan eşyalar, tüketim maddeleri, giyim ve yolculuk eşyası, spor ve oyun aleti, elektronik/dijital eşya, sağlık cihazı, müzik aleti, mutfak eşyası gibi eşyalardır. Bu eşyalar sadece yolcu beraberinde getirilebilir. (B) bölümünde yer alan eşyalar ise, evcil hayvanlar, silahlar, antika ve sanat eserleri, mücevherat, saat, müzik aleti, fotoğraf makinesi, video kamera, cep telefonu, bilgisayar, televizyon, bisiklet, kayak takımı, golf malzemesi gibi eşyalardır. Bu eşyalar, yolcu beraberinde ya da yolcunun gelişinden bir ay önce veya üç ay sonra getirilebilir.
Yolcu beraberi kişisel eşya muafiyeti, yolcunun beraberinde getirdiği eşyanın ticari miktar ve mahiyet arz etmemesi şartına bağlıdır. Ticari miktar ve mahiyet arz eden eşya, gümrük vergilerine tabi olur. Ticari miktar ve mahiyet arz edip etmediği, eşyanın türü, miktarı, niteliği, yolcunun mesleği, seyahat sıklığı, seyahat amacı, seyahat süresi, seyahat edilen ülke gibi hususlar dikkate alınarak gümrük idaresince takdir edilir (https://www.mfa.gov.tr/turkiye_ye-ait-gumruk-bilgileri.tr.mfa)
Muafiyet kapsamı dışında yer alan veya muafiyet sınırını aşan eşyanın gümrük işlemlerine tabi tutulması gerekmektedir.
Etkin pişmanlık ve cezasızlık hali:
Gümrük İşlemlerine Tabi Tutmadan Ülkeye Eşya Sokma Suçunda cezasızlık hali, yani bu suçun işlenmesi sonucunda ceza verilmemesi veya cezanın ortadan kalkması, ancak belirli şartların yerine gelmesi halinde mümkündür. Bu şartlar şunlardır:
Etkin pişmanlık hali: Suçun işlenmesinden sonra, suçun işlenmesine katılanlardan biri, suçun işlenmesine ilişkin delilleri veya suçtan elde edilen menfaatleri yetkili makamlara bildirirse, hakkında verilecek ceza yarı oranında indirilir. Bu indirimden yararlanmak için, kişinin ayrıca suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı Devlet Hazinesine ödemesi gerekir. Bu ödeme, soruşturma evresi sona ermeden yapılmalıdır. Aksi halde, indirim hakkı kaybedilir. Bu madde, 7242 sayılı Kanun ile değiştirilmiştir. Değişiklikle, etkin pişmanlık halinin uygulanmasında, suçun işlenmesine katılan diğer kişilerin kimliklerinin bildirilmesi şartı kaldırılmıştır. Böylece, sadece suçun işlenmesine ilişkin delilleri veya suçtan elde edilen menfaatleri yetkili makamlara bildiren kişi de etkin pişmanlık göstermiş sayılacaktır. (5607 sayılı K. md.5/2)
Zamanaşımı: Bu suçun kovuşturması için dava açılabilmesi için suç tarihinden itibaren beş yıl, cezanın infazı için ise kesinleşme tarihinden itibaren yedi yıl geçmesi gerekir. Bu süreler içinde dava açılmaz veya ceza infaz edilmezse, zamanaşımı nedeniyle ceza ortadan kalkar. (5237 sayılı TCK md.66, 67)
Affetme: Devlet, belli koşullar altında, bu suçtan dolayı ceza almış veya alacak olan kişileri affedebilir. Affetme, kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle yapılabilir. Affetme, cezanın tamamen veya kısmen ortadan kalkmasına veya ertelenmesine yol açabilir. Affetme, genellikle milli bayramlarda veya olağanüstü durumlarda ilan edilir. (1982 Anayasası md.104, 107)
Gümrük işlemlerine tabi tutmadan ülkeye eşya sokma suçu, ciddi yasal yaptırımlarla karşı karşıya kalabilecek bir suçtur. Bu nedenle, her zaman gümrük kurallarına ve düzenlemelerine uyulması önemlidir.