Gayrimeşru Çocuğun Miras Hakkı[1] oluyor da, hatta Boşanan Eşin Miras Hakkı[2] bile oluyor da, evlatlığın mı olmayacak? Zaten ne diyor TMK m. 314? Evlatlık, evlat edinene mirasçı olur.
Ama hangi oranda mirasçı olacağını söylemiyor. Onu da TMK m. 500’de buluyoruz; evlatlık, evlat edinene kan hısmı gibi mirasçı olurlar. Hatta burada evlatlığın alt soyunu da işin içine katıyor ki TMK m. 495 kafaları karıştırmasın oranın ne kadar olacağı konusunda.
Ancak bizim bugünkü mes’elemiz hal-i hazırda torunumuz olan kişiyi, yani çocuğumuzun çocuğunu, diğer bir deyişle paramızın faizini evlatlık edinirsek n’olacağı.
Efendim, bunu neden mi yapmak isteyelim? İsterseniz Hava Parası Vergisi[3]’nde andığımız Prof. Dr. Şükrü KIZILOT sistemiyle gidelim, malum onun meşhur bir Ayşe Teyzesi vardı, bir konudaki uzmanlığın onu basit bir şekilde anlatabilmenle ölçülürün en güzel örneğiydi. Bizimki de Hayrettin Amcamız olsun.
Hayrettin Amcamız gençliğinde çok çapkın. Öyle yakışıklı, zengin değil ama nokta kadar menfaat için virgül gibi eğilmediğinden midir, sevmediği halde seviyormuş gibi davranmadığından mıdır, yoksa gidene asla kal demediğinden midir bilinmez, kadınlar çok seviyor onu.
Çok genç yaşta da aslan gibi iki oğlu olmuş, hatta birinden de torunu var, ancak mukadderat, torununun babası olan oğlunu elim bir kazada yitiriyor. Torun zaten öksüzdü, kalıyor mu bir de yetim. Torununu evlat edinmek istiyor, kimi kimsesi kalmadı, tüm mirasım öbür oğluma gideceğine bu garibin de hakkı olsun istiyor.
Endişelenme Hayrettin Amcacığım, yukarıda zikrettik ya maddeyi, muristen önce ölmüş olan çocukların yerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi alt soyları alır; yarı yarıya paylaşacaklar senin terekeyi oğlanla torun.
Olsun ben gene de evlatlığım olarak alayım torunumu, babasız kalmasın. Mümkün müdür?
Babası öldüğünden beri sen bakıyor ve eğitiyorsundur çocuğu. TMK m. 305’teki bir yıl şartını sağlamışızdır diye düşünüyorum. Senin torun on yaşındaydı. Ayırt etme gücü var mıdır her vak’ada ayrı tartışılması gerekir ama TMK m. 308’deki küçüğün rızası gerekirde sıkıntı olmaz diye düşünüyorum, demez herhalde dedemin beni evlat edinmesini istemiyorum diye. Çocuk vesayet altında olduğu için vesayet dairelerinin de izni gerekecek.
Tabii, tabii, zaten vekalet bende, velisiyim.
Vekalet değildir o, vesayettir; vekalet olsa yerinde duramazdın. Bir çocuğun velisi ancak o çocuğun öz anne ya da babası olabilir, gerisi vasidir. TMK m. 397 vesayet dairelerini vesayet makamı olarak sulh hukuk mahkemesini, denetim makamı olarak da asliye hukuk mahkemesini işaret eder. TMK m. 463 evlatlık ilişkisi için hem sulh hukuk hem de asliye hukuk mahkemesinin iznini arar.
Teşekkür etti Hayrettin Amca. Tam çıkacakken adaletin çok önemli olduğunu, tüm mirasının yarı yarıya oğluyla torununa gidecek olmasının da onu çok mutlu ettiğini ekledi. Tam çıkacakken benim aklıma geldi; şimdi sen torununu evlat ediniyorsun ya, artık iki değil üç oğlun var senin. Kan bağın olarak torunun ama yasal olarak da evladın. Mirasını üçe böleceğiz. Üçün biri hayatta olan oğluna, üçün biri de torun kökenli evlatlığına gidecek.
Ya geri kalan üçün biri n’olacak?
O da benim vekalet ücreti[4]. Şaka, şaka. Hani yukarıda zikretmiştik ya, mirasbırakandan önce bir evlat ölürse onun hakkı alt soyuna geçiyordu, işte bu da toruna kalacak.
E oldu mu şimdi, ben torun mirastan faydalansın, ama yarı yarıya olsun derken, şimdi üçün ikisi toruna, üçün biri evlada mı gidecek? Onun yarısı kadar, ha?
Bu işler böyle Hayrettin Amcacığım. Evlatlık olmak çok karlı. Sadece TMK m. 495 değil, TMK m. 314 evlatlığın hem evlat edinenin mirasçısı olacağını söylüyor, hem de orijinal ana babasından gelecek olan miras haklarını düzenliyor. İlk üçün birini evlatlık olduğu için, evlat olarak direkt senden aldı, diğer üçün birini de doğumla kazandığı öz babasının halefiyet yoluyla geçen miras hakkından dolayı kazandı.
Kanun koyucu böyle buyurduysa isabetlidir Sayın Türkeş. Bir husus daha var aklıma takılan. Benim öbür oğlan kendinden epey büyük bir kadınla evlendi. Gelinimin de ilk evliliğinden yetişkin kızı var. Nasıl desem, gönül bu, oldu bir şeyler, biz aşık olduk üvey torunumla birbirimize, kız da şimdi hamile. Acaba ben onunla evlensem, doğacak olan çocuğu da tanısam, bizim miras durumunda bir değişiklik olur mu?
Hayrettin Amcacığım ben detaylı olarak açıklamıştım o Gayrimeşru Çocuğun Miras Hakkı’nda; TMK m. 282 gereği sen üvey torununla evlendin mi otomatik olarak da çocuğu tanımış olacaksın da, o zaman sen kendi oğlunun damadı olacaksın. Doğacak çocuk oğlunun hem kardeşi, hem de üvey torunu olacak. Gelinin aynı zamanda kaynanan olacak. Bu işin sonunda senin oğlan kendi kendisinin babası çıkar, benim doğal hukuk nosyonum orada arıza verir.
------------
[1] https://www.hukukihaber.net/gayrimesru-cocugun-miras-hakki-ozgur-turkes
[2] https://www.hukukihaber.net/bosanan-esin-miras-hakki-ozgur-turkes
[3] https://www.hukukihaber.net/hava-parasi-vergisi-ozgur-turkes
[4] https://www.hukukihaber.net/kanuni-vekalet-ucreti-vekilin-mi-ozgur-turkes