1- Eser sözleşmesinde iş sahibinin en temel borcu nedir?
Eser sözleşmesinde iş sahibinin en temel borcu bedel ödeme borcudur. Zira eser sözleşmesi ivazlı bir sözleşmedir. Müteahhit iş sahibinin taahhüt ettiği ücret karşılığında yapmaktadır. Bu yüzden iş sahibinin asıl ve en önemli borcu ÜCRET ÖDEME borcudur.
2- Taraflar eser bedelini önceden kesin olarak kararlaştırmak zorunda mıdır?
Şöyle ki taraflar bedeli önceden kesin olarak kararlaştırmak zorunda değildir. Yaklaşık olarak bir bedel de belirleyebilirler. Eğer önceden kararlaştırılan bedel kesin ise buna GÖTÜRÜ BEDEL denir. Ancak bedel yaklaşık olarak kararlaştırılmış ise buna YAKLAŞIK BEDEL denir.
Sonuç olarak eser sözleşmesi olabilmesi için mutlaka ve mutlaka bir bedel olmalıdır. Ancak bu bedelin öncesinde kesin olarak kararlaştırılmış olması şart değildir.
3- Eser sözleşmesinde bedel kararlaştırılmamış ise sözleşme geçersiz hale gelir mi?
Eser sözleşmesinde bedel kararlaştırılmamış ise sözleşme geçersiz hale gelmez, sözleşme geçerliliğini korumaya devam eder.
Ancak sözleşmede bedel kararlaştırılmamış olsa dahi bedel mutlaka ödenmek zorundadır. Sözleşmede bedel yazmıyorsa veya taraflar bedel konusunda anlaşamıyorlarsa iş bedeli BİLİRKİŞİ marifetiyle hesaplanır.
4- Bilirkişi inceleme yaparken neye göre karar verir?
Bilirkişi inceleme yaparken eserin rayiç bedelini esas alır.
5- Eser sözleşmesinde bedelin yaklaşık olarak kararlaştırılması hangi durumlarda söz konusu olur?
Şöyle düşünelim. Kişi bir eser inşa edecek ancak başlangıçta tam olarak ne kadar masraf gideceğini tam olarak bilemiyor.
Müteahhit edimini ifa ederken bir hayli zaman geçebilir. Bir bina inşa edileceğini düşünelim. İşin başında bedelin kesin olarak kararlaştırılması bir hayli zordur, bedel öngörülemeyebilir.
Bu durum özellikle inşaat sözleşmelerinde söz konusu olur. İnşaat sözleşmelerinde genellikle yaklaşık bedel belirlenmektedir.
6- Bedel konusunda tereddüt olduğu takdirde ne olur?
Öğretideki baskın görüş bedel konusunda tereddüt olduğu takdirde bedelin yaklaşık olarak kararlaştırıldığının esas alınmasıdır.
Tereddüt var ise götürü bedel değil yaklaşık bedel kıstas alınır.
7- Toplam götürü bedel ne demektir?
Kararlaştırılan işin tamamı için sözleşmede toplam olarak belirlenen bedeldir.
8- Birim bedel ne demektir?
Bazı durumlarda iş parça parça yapılabilir. Böyle bir durumda yapılacak iş birimler halinde olur ve ödenecek her birim için ücret ayrıdır.
9- Yaklaşık bedelin aşırı derece aşılması nedeniyle sözleşmenin feshi koşulları nelerdir?
*Eser sözleşmesinde masraflar yaklaşık bedelin aşırı derecede üzerine çıkmış olmalıdır.
*Yaklaşık bedelin aşılmasına iş sahibi sebebiyet vermemiş olmalıdır.
*Yaklaşık bedeli aşırı derece aşan masraflar iş sahibi tarafından kabul edilmemiş olmalıdır.
*Müteahhit eseri yaklaşık bedelle yapmaktan kaçınmalıdır.
10- Yapılan masraf iş sahibinin tahammül edemeyeceği oranda olur ise ne olur?
Masraflar kararlaştırılan yaklaşık bedeli AŞIRI DERECEDE aşmış olabilir. İş sahibinin tahammül sınırlarını aşmış ise iş sahibi eser sözleşmesini feshedebilir.
11- Yapılan masrafların aşırı derece olmuş sayılma kıstası nedir?
Sözleşmede bir sınır belirlenmemişse dürüstlük kuralları gereğince somut olayın özelliklerine göre belirlenir.
Kıstas: İş sahibi iş sonunda ortaya çıkan miktarın bedelini bilseydi sözleşme yapmayacak idi ise sözleşmeyi fesih hakkı vardır.
12- İş sahibi masrafların artmasına kendi sebebiyet vermiş ise ne olur?
Bu durumda iş sahibi fesih hakkını KULLANAMAZ.
Çıkan masraflara iş sahibi kendisi katlanmak zorunda kalır.
İş sahibinin kusurlu olup olmadığının bir önemi yoktur. Kusurlu ya da kusursuz iş sahibi masrafların artmasına sebebiyet vermiş ise yapılan masraflara kendisi katlanır.
İş sahibi üzerine aldığı bir yükümlülüğü yerine getirmemişse veya hatalı olarak yerine getirmişse bundan kendisi sorumlu olur.