Engelli vatandaşlar açısından araç alımı konusunda bazı kolaylıklar bulunmaktadır. Bu kolaylıkların başında araç alımında ÖTV indiriminden faydalanabilmek gelmektedir. İndirim oranı engelli bireyin sahip olduğu rapor oranına göre değişiklik göstermektedir. Ancak ÖTV indiriminden faydalanılarak araç alınabilmesi için engelli rapor oranının en az yüzde 40 olması gerekmektedir. Eğer ki engelli rapor oranı yüzde 90 ve üzeri ise ÖTV indiriminden tamamen faydalanılabilmektedir.
Engelli bireyler; binek otomobil, panelvan veya kamyonet gibi araçları alırken 5 yılda bir ÖTV indiriminden faydalanabilme hakkına sahiptir. Ancak bu 5 yıllık süre dolmadan ÖTV indiriminden faydalanılarak alınan araç satılır ise söz konusu aracın ÖTV’sinin Maliye’ye ödenmesi gerekmektedir. Araç, her ne kadar ÖTV’si ödenerek satılmış olsa dahi 5 yıllık süre dolmadığından bahisle yeniden ÖTV indiriminden faydalanılarak araç alınamamaktadır. Görüleceği üzere bu durumda da 5 yıllık süre geçerliliğini korumaktadır.
Peki, bu 5 yıllık süre dolmadan engellinin ulaşımını kolaylaştırmak adına engelli birey borç altına sokulmadan aracın parasının vasi tarafından ödenerek alındığı durumlarda da ÖTV indiriminden faydalanılabilmesi mümkün müdür?
Bu konuya ilişkin Anayasa Mahkemesi yakın zamanda emsal nitelikte bir karara imza atmıştır. Somut olaya göre engelli bireyin vasisi, vasisi olduğu kişinin ulaşımını kolaylaştırmak ve istifadesine sunmak amacıyla ÖTV indiriminden faydalanmak suretiyle araç alabilmek adına Mahkemeden izin talebinde bulunmuştur. Ancak Mahkeme tarafından engelli birey adına daha önceden araç alındığını belirtmiş ve 5 yıllık süre dolmadığından dolayı izin talebi reddedilmiştir. Hal böyle olunca olay Anayasa Mahkemesi’ne taşınmış; başvurucu mülkiyet hakkının, maddi ve manevi varlığın korunması hakları ile hukuk devleti ilkesi, seyahat ve sözleşme hürriyetlerinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür. Anayasa Mahkemesi ise, engelli birey borçlandırılmadan onun ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla araç satın alınmasına Mahkemece izin verilmemesini mülkiyet hakkının ihlali olarak değerlendirmiştir.
Görüleceği üzere kanunun belirtmiş olduğu 5 yıllık süre dolmasa dahi engelli birey borç altına girmiyor ise araç alımının mümkün olabileceği Anayasa Mahkemesi kararı ile hükme bağlanmıştır. Söz konusu Anayasa Mahkemesi’nin 2015/17884 başvuru numaralı ve 07.03.2019 tarihli kararının ilgili kısımları şu şekildedir:
B. İnceleme
Av. Mehmet ÇELİK & Av. Selçuk ENER