I. Genel Olarak
Bu yazımızda elektronik para kuruluşlarının faaliyet izinlerinin iptalini ve sona ermesini inceleyeceğiz.
Elektronik para kuruluşu, 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun’da; ‘Bu Kanun kapsamında elektronik para ihraç etme yetkisi verilen tüzel kişi’ şeklinde tanımlanmıştır (Kanun m. 3/d).
27.06.2014 tarihli (RG : 29043) Elektronik para kuruluşu, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik’te ise, ‘Kanun kapsamında elektronik para ihraç etme yetkisi verilen tüzel kişi’ şeklinde tanımlanmıştır (Yönetmelik m. 3/d).
Bu Kanunun 15 inci, 16 ncı ve 17 nci maddelerinde yer alan hükümler elektronik para kuruluşları için de uygulanır (Kanun m. 19).
II. Elektronik Para Kuruluşlarının Faaliyet İzninin İptali
1. Genel Olarak
Ödeme kuruluşlarının faaliyet izinlerinin iptali konusunda yetkili makam Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kuruludur. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu kanunda sayılan durumlardan birisinin gerçekleşmesi durumunda elektronik para kuruluşunun faaliyet iznini iptal edebilir. Her ne kadar Kanunda (m. 16) ‘edebilir’ şeklinde ifade edilmiş ise de bu ifade, sayılan durumlardan birisinin gerçekleşmesi halinde faaliyet izninin iptal edilip edilmemesi yönünde Kurul’un bir takdir hakkına sahip olduğunu ifade anlamında olmayıp Kurul’un karar çoğunluğu ile ilgili durumu ifade etmektedir.
2. İptal Sebepleri
Ödeme kuruluşlarının faaliyet izinlerinin iptali sebepleri Kanunda şu şekilde sayılmıştır;
a) Faaliyet izninin alınmasından itibaren bu yetkinin kullanılmasına bir yıl içinde başlanmaması,
b) Ödeme kuruluşunun bu yetkiden açıkça feragat ettiğini veya faaliyetlerini durdurduğunu Kuruma bildirmesi,
c) Faaliyet izninin gerçeğe aykırı beyan ve belgeyle alınmış olduğunun tespit edilmesi,
ç) Ödeme kuruluşunun bu Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen şartları kaybettiğinin tespit edilmesi, (örneğin anonim şirket niteliğinin kaybedilmesi, işlemleri gerçekleştirebilecek yönetim, yeterli personel ve teknik donanıma sahip olma niteliğinin kaybedilmesi)
d) Bu Kanunun 23 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına aykırı davranılması,
e) Kurul tarafından, ödeme kuruluşunun faaliyetlerine devam etmesinin ödemelerin güvenliğini tehdit ettiği sonucuna varılması,
3. Karar Nisabı ve Usul
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu yukarıda sayılan durumlardan birisinin gerçekleştiğini tespit ettiği durumlarda en az beş üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınan kararla iptal edebilir.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu faaliyet izninin iptalini gerekçeleri ile birlikte ilgili ödeme kuruluşuna ve Bankaya bildirir (Kanun m. 16,II)
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, faaliyet izninin iptalini Resmî Gazete’de yayımlar. İptal kararının Resmî Gazete’de yayımlanması ilgililere yapılacak tebligat hükmündedir (Kanun m. 16, III).
III. Elektronik Para Kuruluşlarının Faaliyet İzninin Sona Ermesi
Elektronik para kuruluşun faaliyet izninin iptalinden başka aşağıdaki durumlardan birisinin gerçekleşmesi durumunda faaliyet izni kendiliğinden sona erer.
1- Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi
Birleşme veya bölünme gibi ödeme kuruluşunun hukuki yapısını değiştiren işlemlerde ödeme kuruluşunun tüzel kişiliğinin sona ermesi durumunda, tüzel kişiliğin sona erdiği tarihte elektronik para kuruluşunun faaliyet izni kendiliğinden sona erer (Kanun m. 17,I/a).
2- Sona Erme ve Tasfiye Durumunda
Elektronik para kuruluşunun 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 529 uncu, 530 uncu ve 531 inci maddeleri uyarınca sona erdiği durumlarda faaliyet izni kendiliğinden sona erer. Kanunun atıf yaptığı Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümleri şu şekildedir;
Madde 529- (1) Anonim şirket;
a) Sürenin sona ermesine rağmen işlere fiilen devam etmek suretiyle belirsiz süreli hâle gelmemişse, esas sözleşmede öngörülen sürenin sona ermesiyle,
b) İşletme konusunun gerçekleşmesiyle veya gerçekleşmesinin imkânsız hâle gelmesiyle, c) Esas sözleşmede öngörülmüş herhangi bir sona erme sebebinin gerçekleşmesiyle,
d) 421 inci maddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarına uygun olarak alınan genel kurul kararıyla,
e) İflasına karar verilmesiyle,
f) Kanunlarda öngörülen diğer hâllerde, sona erer.
Organların eksikliği
Madde 530- (1) Uzun süreden beri şirketin kanunen gerekli olan organlarından biri mevcut değilse veya genel kurul toplanamıyorsa, pay sahipleri, şirket alacaklıları veya Gümrük ve Ticaret Bakanlığının istemi üzerine, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesi, yönetim kurulunu da dinleyerek şirketin durumunu kanuna uygun hâle getirmesi için bir süre belirler. Bu süre içinde durum düzeltilmezse, mahkeme şirketin feshine karar verir.
2) Dava açıldığında mahkeme, taraflardan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alabilir.
Haklı sebeplerle fesih
Madde 531- (1) Haklı sebeplerin varlığında, sermayenin en az onda birini ve halka açık şirketlerde yirmide birini temsil eden payların sahipleri, şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden şirketin feshine karar verilmesini isteyebilirler. Mahkeme, fesih yerine, davacı pay sahiplerine, paylarının karar tarihine en yakın tarihteki gerçek değerlerinin ödenip davacı pay sahiplerinin şirketten çıkarılmalarına veya duruma uygun düşen ve kabul edilebilir diğer bir çözüme karar verebilir.
3- Faaliyetin Durması
Elektronik para kuruluşunun faaliyet başladıktan sonra belli bir süre faaliyetine ara vermesi, faaliyetini devam ettirmemesi faaliyetin sona ermesi sebebi olarak düzenlenmiştir. Buna göre;
Elektronik para kuruluşunun faaliyete başladıktan sonra bir yıl içinde altı aydan uzun süreyle faaliyette bulunmamış olması durumunda altı aylık sürenin dolduğu tarihte faaliyet izni kendiliğinden sona erer (Kanun m. 17,I/c).
Faaliyetin kendiliğinden sona erdiği durumlarda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu faaliyet izninin sona erdiğini Bankaya bildirir ve Resmi Gazete yayımlar (Kanun m. 17, II).