14.04.2021 TARİHİ İTİBARİYLE RESMİ GAZETE'DE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİREN ELEKTRİKLİ SKUTER YÖNETMELİĞİ İLE BİRLİKTE GÜNDEME GELEN YASAKLAR VE BU YASAKLARA BAĞLI CEZALAR NELERDİR? E-SKUTER KULLANICISININ DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR NELERDİR? SÖZ KONUSU YÖNETMELİĞİN E-SKUTER ŞİRKETLERİNE GETİRDİĞİ YÜKÜMLÜLÜKLER NELERDİR? BU YÖNETMELİKTEN SONRA ŞİRKETLERCE YAPILMASI GEREKEN İŞ VE İŞLEMLER NELERDİR?
Ülkemizde son zamanlarda sayıları hızla artan ve çoğu zaman kullanıcıları için hem eğlence aracı hem de kısa mesafeli ulaşımlar için sıklıkla tercih edilen elektrikli skuterlar ile ilgili yönetmelik; söz konusu kullanımların sıklığı ve elektrikli skuter şirketlerinin de hızla çoğalması sebebiyle 14.04.2021 itibariyle yürürlüğe girmiştir.
1-E-SKUTER KULLANICILARININ UYMASI GEREKEN KURALLAR VE BU KAPSAMDA YÖNETMELİKLE BİRLİKTE GETİRİLEN YASAKLAR, E-SKUTER KULLANICILARININ E-SKUTER KULLANIRKEN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR:
Söz konusu yönetmelikte elektrikli skuter kullanıcılarının uyması gereken birçok kural ve kurallar kapsamında da bazı yasaklar getirilmiştir. Elektrikli Skuter Yönetmeliği’nin 5. Maddesine göre;
E-skuterin;
- Ayrı bisiklet yolu veya bisiklet şeridi varsa taşıt yolunda sürülmesi,
- Otoyol, şehirler arası karayolları ve azami hız sınırı 50 km/s üzerinde olan karayollarında sürülmesi,
- İkiden fazlasının taşıt yolunun bir şeridinde yan yana sürülmesi,
- Yaya yollarında sürülmesi,
- Başka bir araca bağlanarak, asılıp tutunarak sürülmesi,
- İzin alınarak yapılan gösteriler dışında, akrobatik hareketler yapılarak sürülmesi,
- Manevra için işaret verme halleri dışında tek elle sürülmesi,
- Kamu nizamını bozacak, özel mülkiyeti ihlal edecek ve yayalar, engelliler veya hareket kısıtlılığı olan kişilerin güvenli ve bağımsız hareketlerini, araç ve yaya trafiğini engelleyecek şekilde park edilmesi
Yasaktır.
Ayrıca e-skuterde;
- Diğer araçlar izlenirken, geçilirken, manevra yapılırken; karayolunu kullananların hareketini zorlaştırıcı, tehlike doğurucu davranışlarda bulunulması,
- Sürücü dışında başka kişilerin taşınması,
- Sırtta taşınabilen kişisel eşya harici yük ve yolcu taşınması
yasaktır.
Görüldüğü üzere; skutera iki kişi binilmesi, skuterda akrobatik hareketler yapılması, yaya yolundan sürülmesi gibi sıklıkla karşılaştığımız uygulamaların birçoğu yasak haline getirilmiştir.
Bununla birlikte; kullanılacak e-skuterin; gece diğer araç sürücüleri ve yayalar tarafından rahat bir şekilde fark edilmelerini sağlamak üzere; önde beyaz ışık verecek ve en az 20 metre önü aydınlatabilecek şekilde bir adet far, arkada, kırmızı renkte ışık veren bir lamba ve kırmızı reflektör ile 30 metreden duyulabilecek ses çıkarabilen zil, korna veya benzeri ses aleti ile teçhiz edilmiş olması zorunlulukları da bu yönetmelikle birlikte getirilmiştir.
Ve son olarak e-skuter kullanıcılarının 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda ve ilgili mevzuatta yer alan düzenlemelere de uymaları gerektiği Yönetmeliğin 5. Maddesinde düzenlenmiştir.
2-E-SKUTER ŞİRKETLERİNİN VEYA E-SKUTER İŞLETİCİSİ OLAN GERÇEK KİŞİLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN NİTELİKLER, YAPMASI GEREKEN İŞ VE İŞLEMLER İLE YÖNETMELİĞİN İHLALİ HALİNDE UYGULANACAK YAPTIRIMLAR:
Söz konusu yönetmelikle birlikte e-skuter şirketlerine ve e-skuter işletmecisi olan gerçek kişilere ilişkin birçok yükümlülük getirilmiş ve söz konusu yönetmeliği ihlal etmeleri durumunda uygulanacak olan idari para cezaları her bir durum için ayrı ayrı olmak üzere düzenlenmiştir.
Yetki belgesi almak veya yenilemek için aranan şartlar Yönetmeliğin 7. Maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre;
- Gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde olmaları,
- Tüzel kişilerin Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş ve ticaret siciline tescil edilmiş olmaları,
- Faal vergi mükellefi olmaları,
- Merkezi adreslerinin bulunduğu yerdeki ticaret odası veya ticaret ve sanayi odası veya esnaf ve sanatkarlar odasından birine kayıtlı olmaları,
- Elektronik tebligat sistemine üye olmaları,
- 500.000 Türk Lirası sermayeye veya işletme sermayesine sahip olması,
- Standartları İdare tarafından belirlenen ve yapılacak faaliyete uygun bir internet sitesi ile mobil uygulama/uygulamalara sahip olması,
- Gerçekleştirecekleri faaliyetlere ilişkin verilerin tutulacağı veri tabanının saklanacağı sunucuların Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde barındırılması ve İdarenin erişimine açık olması,
- Seri/plaka/id numaralarını U-Net’e kaydetmek koşulu ile kendilerine ait en az 250 adet e-skutere sahip olması,
- Güncel hali esas olmak üzere TS EN ISO 9001, TS EN ISO 14001, TS ISO/IEC 27001, ISO 45001 kalite belgelerine sahip olması
- Ve idareye 10.000 TL ödemiş olmaları şarttır.
Ancak belirtmek gerekir ki; 500.000 TL sermaye şartı kamu kurum ve kuruluşları ile iştiraklerinin yetki belgesi alması için aranan şartlardan değildir.
Söz konusu şartlara ilişkin belgelerle birlikte idareye başvuru yapılır, idare tarafından verilecek yetki belgesi ilgili yönetmeliğe göre e-devlet üzerinden düzenlenir. Yönetmeliğin 11. Maddesine göre her bir yetki belgesi sahibine; büyükşehirlerde izin verilecek her bir ilçedeki nüfusun, büyükşehir olmayan yerlerde belediye nüfusunun en fazla 1000’de 1’i kadar olacak şekilde e-skuter izni verilir.
ÖNEMLE BELİRTMEK GEREKİR Kİ; E-SKUTER İŞLETMESİ İLE E-SKUTER KULLANICISI ARASINDA SÖZLEŞME YAPILMASI ZORUNLUDUR. YAPILACAK SÖZLEŞMENİN ELEKTRONİK OLARAK YAPILMASI VE ONAYLANMASI MÜMKÜNDÜR. BU MADDE KAPSAMINDA YAPILACAK SÖZLEŞMEDE, YETKİ BELGESİ SAHİBİNİN ADI/UNVANI, YETKİ BELGESİ NUMARASI, ADRESİ, VERGİ KİMLİK NUMARASI (GERÇEK KİŞİLERDE T.C. KİMLİK NUMARASI), HİZMETTEN YARARLANAN TARAFIN ADI, SOYADI, CİNSİYETİ, TÜRK VATANDAŞI İSE T.C. KİMLİK NUMARASI, TÜRK VATANDAŞI DEĞİLSE UYRUĞU, PASAPORT NUMARASI VEYA VARSA YABANCI KİMLİK NUMARASI İLE HİZMETTEN YARARLANMA BEDELİNİN BULUNMASI ŞARTTIR.
Ayrıca e-skuter şirketlerine veya işletmelerine;
-adres değişikliği, sermaye şartını kaybedecek şekilde sermaye azalışlarını, unvan değişikliklerini vb. değişikliklerini değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren 90 takvim günü içinde idareye elektronik olarak bildirme yükümlülüğü getirilmiştir.
-15 yaşının altındakilere hizmet verilemeyeceği hususu da söz konusu yönetmelikle getirilen önemli kısıtlamalardandır.
Ayrıca belirtmek gerekir ki;yönetmeliğin ihlali halinde; e-skuter şirket ve işletmelerine ihlalin türüne göre; 50.000, 10.000, 5000, 1000 TL gibi idari para cezaları öngörülmüştür.
Son olarak; söz konusu yönetmeliğin 17. Maddesi’nde;
“(1) Bu Yönetmelik kapsamındaki paylaşımlı e-skuter hizmetinden yararlananların, 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümlerinden doğan hakları saklıdır.
(2) Yetki belgesi verilenler, hizmetten yararlananlara kusursuz hizmet vermek zorundadırlar. Kusursuz hizmet, hizmetten yararlananların hakkıdır.”
Şeklindeki düzenleme ile birlikte e-skuter kullanıcılarının tüketici sıfatını haiz olduğu da vurgulanmıştır.