Araç Değer Kaybı Nedir?
Araç değer kaybı, bir aracın trafik kazası, kaza sonucu meydana gelen hasar veya tamir işlemleri sonucundaki değer ile hiç kaza yapmamış olsaydı piyasadaki rayiç değeri arasındaki farktır. Bir araç hasar gördüğünde, satış değeri ve pazar değeri düşebilir. Araç değer kaybı davaları, bu kaybın tazmin edilmesini amaçlar.
Araç Değer Kaybı Davalarının Temel Nedenleri
Araç değer kaybı davalarının temel nedenleri arasında trafik kazaları, kusurlu tamir işlemleri ve aracın hasar geçmişinin olması yer alır. Kazaya karışan diğer sürücünün kusuru sonucu hasar gören araç sahipleri, değer kaybı nedeniyle tazminat talep edebilirler. Aynı şekilde, kusurlu tamir işlemleri sonucu aracın değeri azalırsa, araç sahipleri de tazminat hakkına sahiptir.
Araç Değer Kaybı Davalarında Kanuni Haklar
Araç değer kaybı davaları, ülkeden ülkeye farklılık gösterse de genellikle araç sahiplerine çeşitli kanuni haklar sağlar. Bu haklar, aracın değer kaybının belirlenmesi, kusurlu taraftan tazminat talep edilmesi ve mahkeme sürecinin yürütülmesini içerir. Ülkemizde Karayolları Trafik Kanunun 97.maddesi gereğince dava açılmadan önce zarar veren sürücünün sigortacısına başvuru zorunluluğu bulunmaktadır. Sigortaya başvuru bir dava şartıdır. Sigortaya başvurmadan açılan davalar dava şartı yokluğu nedeniyle reddedilmektedir. Bu kuralın amacı mahkemelerin iş yükün hafifletmenin yanısıra, tarafların mahkemeye başvurmadan anlaşma fırsatı sağlamaktır.
Sigortaya değer kaybı başvurusu yapıldıktan sonra sigorta başvuruyu cevap vermeyebilir. Sigorta oyalama amacıyla cevap verebilir ya da istenen tazminatın bir kısmını ödeyebilir. Sigortanın istenen tazminatın tamamını ödediği maalesef çok nadirdir. Sigortaya başvuru yapıldıktan sonra 15 takvim günü beklenmelidir. Sigorta cevap vermediğinde veya istenen tazminatın bir kısmını ödediğinde bakiye tazminat için 5684 sayılı kanun gereğince Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapılabilir.
Değer Kaybı Tazminat Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?
Değer kaybı tazminatını isteyen sigorta tahkim komisyonuna gitmediği takdirde kusurlu aracın sürücüsüne, sahibine veya kusurlu aracın trafik sigorta şirketine karşı asliye ticaret mahkemesinde dava açabilir. Asliye ticaret mahkemesinin bulunmadığı yerlerde asliye hukuk mahkemesi nezdinde bu dava açılabilir.
Değer kaybı tazminatını isteyen; kusurlu aracın sigortalayan şirketin merkez veya şubesinin bulunduğu yer mahkemesinde ya da sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemesinde veya kazanın meydana geldiği yer mahkemesinde ya da zarar görenin ikametgâhının bulunduğu mahkemede iş bu davayı açabilir.
Değer Kaybı Tazminat Davası Ne Kadar Sürer?
Sigorta Tahkim Komisyonunda görevli hakemler önlerine gelen dosyayı kanun gereğince 4 ay içinde bitirmek zorundalardır. Dolayısıyla Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru, hakemin karar vermesi, tazminatın tahsili için icra takibi de dahil 6 ila 8 ay içinde sonuçlanmaktadır, diyebiliriz.
Değer kaybı tazminatı için asliye ticaret mahkemesinde açılan dava; mahkemelerin uyguladığı usul ve işyükü nedeniyle 1,5 veya 2 yılda sonuçlanmaktadır. Asliye ticaret mahkemesinin verdiği tazminat kararına karşı istinaf yoluna gidildiğinde sonrasında miktarına göre temyiz yoluna da gidildiğinde; sonuç almak en az 30 ay sürmektedir.
Sigorta Tahkim Komisyonu
Sigorta Tahkim Komisyonu kanun gereğince görev yapan bir kurumdur. 15.000,00 TL’ye kadar ki uyuşmazlıklar hakkında verilen kararlar kesin niteliktedir. Sigorta Tahkim Komisyonunun verdiği kararlara karşı tarafların istinaf, temyiz gibi üst yargı yoluna başvuru hakkı yoktur ancak tahkim sonucunda verilen kararın iptali istemiyle iptal davası açabilirler. Uygulamada Sigorta Tahkim Komisyonunca verilen kararların iptali şansı azdır.
15.000,00 TL üzerindeki hukuki uyuşmazlıklar hakkında verilen kararlara karşı taraflar bir defaya mahsus itiraz hakkını kullanabilirler. Taraflar itiraz ederse kararı Sigorta İtiraz Hakem Heyeti inceler. İtiraz hakem heyeti dosya kendilerine tevdi edildikten sonra 2 ay içerisinde dosya hakkında karar vermesi gerekir. 238.730,00TL’ye kadar ki uyuşmazlıklarda itiraz hakem heyetinin vermiş olduğu karar kesin olup istinaf ya da temyiz yoluna başvurulamaz. 238.730,00 TL üzerindeki uyuşmazlıklar için Bölge Adliye Mahkemeleri nezdinde istinaf kanun yoluna başvurulabilir.
Değer Kaybı Belirleme Yöntemleri
Araç değer kaybı, farklı yöntemlerle belirlenebilir. Piyasa değeri düşüşü yöntemi, kaza öncesi ve sonrası araç değerleri arasındaki farkın hesaplanmasını içerir. Bu yöntemle değer kaybı miktarı belirlenebilir. Diğer bir yöntem ise istatistiksel formüller kullanarak değer kaybını hesaplamaktır.
Araç Değer Kaybı Davası Süreci
Araç değer kaybı davası süreci, ülke yasalarına göre farklılık gösterebilir. Ancak genellikle süreç, trafik kazası sonrası hasarın belirlenmesi, değer kaybının tespiti, kusurlu taraftan tazminat talebinin iletilmesi ve mahkeme sürecini içerir. Avukatlar, araç sahiplerine bu süreçte yardımcı olabilir.
Araç Değer Kaybı Davalarında Avukatın Rolü
Araç değer kaybı davaları karmaşık olabilir ve yasal uzmanlık gerektirebilir. Bu nedenle, araç sahipleri genellikle tecrübeli bir avukattan hukuki destek alır. Avukatlar, değer kaybı miktarının belirlenmesinde ve tazminat talebi sürecinde önemli bir rol oynar.
Pert Farkı Nedir?
Trafik kazası yapan aracın kaza nedeniyle %70 ve üzerinde hasar aldığında trafiğe çıkması yasaktır. Bu tür araçlar trafikte kullanımı uygun görülmeyerek hurdaya ayrılmaktadır. Araç sahibi hurdaya ayrılan aracı nedeniyle maddi zararın karşılanması için karşı tarafın sigorta şirketine tazminat davası açabilmektedir. Buna pert farkı tazminat davası denilir. Bu dava ile istenilen tazminata pert total tazminatı veya pert farkı tazminatı da denilmektedir.
Sovtaj Bedeli Nedir?
Kaza yapan araç %70 veya üzerinde hasar aldıysa yani pert olduysa; Sigorta şirketleri kendi bünyelerinde çalışan eksperlerden rapor alırlar. Eksper raporunda iki tür tazminat hesaplanır. Ilk tazminat aracın pert bedeli ikinci tazminat ise aracın sovtaj bedelidir. Sigorta şirketleri pert olan aracı 3. Kişilere veya kurumlara satışını yapabilir ve bu bedele sovtaj bedeli denir. Pert bedeli ise aracın rayiç değeridir. Sigorta şirketi aracı 3. Kişilere veya kurumlara sattıysa; aracın Pert bedeli ile Sovtaj bedeli arasındaki farkı sigortalıya öder.
Sigorta şirketinin aldığı eksper raporu tek taraflı düzenlenmiş aynı zaman denetlenmeyen bir rapordur. Bu nedenle Sigorta Tahkim Komisyonu veya mahkemeler gerçek zararın tespiti için yeniden bilirkişi raporu alırlar.
Araç değer kaybı davaları, trafik kazaları sonucu araç hasarı yaşayan araç sahiplerinin değer kaybı tazminatı talep ettiği önemli hukuki süreçlerdir. Bu makalede, araç değer kaybının ne olduğu, davaların temel nedenleri, kanuni haklar, değer kaybı belirleme yöntemleri, dava süreci ve avukatın rolü gibi konuları ele aldık. Araç sahipleri, bu süreçte uzman bir avukattan destek alarak haklarını korumalı ve adil tazminat talebinde bulunmalıdır.
Av. Melek ACU