Kanaatimizce Anayasa Değişikliği Teklifinin 18. maddesi; yürürlükten kaldırılan, yeni getirilen veya değiştirilen madde ve hükümlerinin yürürlük tarihleri yönünden ferdileştirilmesi ve anlaşılması en zor hükümleri içermektedir. Aşağıda, 18. maddenin mümkün olduğu kadar anlaşılabilir olmasını sağlamaya yönelik kısa açıklama ve tespitlere yer verilmiştir.
1) Teklifin 18. maddesinin (a) fıkrasında yer alan;
1) Teklifin 18. maddesinin (a) fıkrasında yer alan;
- Anayasanın 8, 15, 17, 19, 73, 82, 87, 88, 89, 91, 93, 96, 98, 99, 100, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111, 112, 113. maddelerinde yapılan değişiklikler,
- Anayasanın 114. maddesinin 2 ve 3. fıkralarının ilgaları (yürürlükten kaldırılmaları) yönünden, yani Teklifin 16. maddesinin (E) bendinde tümü ile yürürlükten kaldırılması öngörülen mevcut Anayasanın 114. maddesinin 2 ve 3. fıkralarının mülgası, yani yürürlükten kaldırılması,
- Anayasanın 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125. maddelerinde yapılan değişiklikler,
- Anayasanın 127. maddenin son fıkrasına dair değişiklik,
- Anayasanın 131, 134, 137. maddelerinde yapılan değişiklikler,
- Anayasanın 148. maddesinin 1. fıkrasındaki değişiklik ile 6. fıkrasındaki “Bakanlar Kurulu üyelerini” ibaresine dair değişiklik,
- Anayasanın 150, 151, 152, 153, 155/2, 161, 162, 163, 164, 166, 167. maddelerinde yapılan değişiklikler,
- Anayasanın Geçici 21. maddesinin (F) ve (G) fıkraları,
Birlikte yapılan (yapılacak ilk) TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanının göreve başladığı tarihte yürürlüğe girecektir.
Seçim tarihi TBMM tarafından erkene alınmadığı takdirde, birlikte yapılacak ilk seçim tarihi 03.11.2019’dur.
Teklif m.18/a’da geçen “birlikte yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri” ibaresi yerine, “birlikte yapılacak ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri” ibaresi kullanılmalıdır.
2) Teklifin 18. maddesinin (b) fıkrasında yer alan;
Seçim tarihi TBMM tarafından erkene alınmadığı takdirde, birlikte yapılacak ilk seçim tarihi 03.11.2019’dur.
Teklif m.18/a’da geçen “birlikte yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri” ibaresi yerine, “birlikte yapılacak ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri” ibaresi kullanılmalıdır.
2) Teklifin 18. maddesinin (b) fıkrasında yer alan;
- Anayasanın 75, 77, 101, 102. maddelerinde yapılan değişiklikler,
Birlikte yapılacak ilk TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte yürürlüğe girecektir. TBMM’nin üye sayısı, TBMM seçim dönemi ve Cumhurbaşkanının nitelikleri ve tarafsızlığı ile seçimi hakkında hükümler, birlikte yapılacak seçimlerin takviminin başladığı tarihte yürürlüğe girecektir. Yüksek Seçim Kurulu, yürürlükte olan seçim mevzuatı gereğince seçim takvimini belirleyip ilan edecektir. YSK’nın seçim takvimi kararı; Resmi Gazete’de yayımlanır, ayrıca YSK’nin resmi internet sitesinde ilan edilir ve TRT’de duyurulur.
Seçim tarihi TBMM tarafından erkene alınmadığı takdirde, birlikte yapılacak ilk seçim tarihi 03.11.2019’dur. Birlikte yapılacak seçimlere ilişkin takvimin başlangıcı, 03.11.2019’a veya Meclisin daha önce belirleyeceği seçim tarihine göre tespit edilecektir.
3) Teklifin 18. maddesinin (c) bendinde yer alan;
Seçim tarihi TBMM tarafından erkene alınmadığı takdirde, birlikte yapılacak ilk seçim tarihi 03.11.2019’dur. Birlikte yapılacak seçimlere ilişkin takvimin başlangıcı, 03.11.2019’a veya Meclisin daha önce belirleyeceği seçim tarihine göre tespit edilecektir.
3) Teklifin 18. maddesinin (c) bendinde yer alan;
- Anayasanın 101. maddesinin son fıkrasında yer alan “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir” ibaresinin ilgası bakımından, yani Teklifin 7. maddesi ile yürürlükten kaldırılması öngörülen mevcut Anayasanın 101. maddesinin 4. fıkrasının mülgası (yürürlüğüne son verilmesi),
- Anayasanın değiştirilmesi teklif edilen diğer hükümleri, yani Anayasanın 9, 76, 78 ile 114. maddenin 2 ve 3. fıkraları haricinde yürürlükten kaldırılması teklif edilen fıkraları, 127. maddenin 6. fıkrası haricinde teklif edilen diğer fıkraların değişiklikleri, 142, 145, 146 ile 148. maddenin 1 ve 6. fıkraları hariç teklif edilen diğer fıkraların değişiklikleri, 149, 154 ile 155. maddenin 2. fıkrası hariç teklif edilen diğer fıkraların değişiklikleri, 156, 157, 158, 159 ve Geçici 21. maddenin (F) ve (G) fıkraları haricinde eklenmesi teklif edilen diğer fıkralar,
Yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
Görüleceği üzere; “Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu” başlıklı Anayasa m.159 ile ilgili değişiklik de, Teklifin kabulü ile yayımlanması anında yürürlüğe girecek, yeni HSYK, yani HSK üyeleri 30 gün içinde seçilecek ve Anayasa değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 40. günü takip eden iş günü yeni üyeler görevlerine başlayacaklar, böylece mevcut HSYK üyelerinin üyelik sıfat ve görevleri son bulacaktır.
Not: Teklifte yer alan değişiklikler halkoyuna sunularak tümü ile oylanacak, yani halkoylaması her bir madde dikkate alınarak yapılmayacak, Teklifin tümü üzerinden oy kullanılacaktır.
(Bu köşe yazısı, sayın Prof. Dr. Ersan ŞEN tarafından www.hukukihaber.net sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısının bir bölümü, aktif link verilerek kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen ya da tamamen yayınlanması şahsi haklara ve fikri haklara aykırılık teşkil eder.)