Bilindiği gibi 671 sayılı KHK ile 01.07.2016 tarihinden önce işlenmiş olan sahte fatura kullanma, düzenleme fiilleri nedeniyle işlenmiş olan suçlar açısından ayrı bir denetimli serbestlik uygulaması ve infaz sistemi getirilmiş bulunmaktadır.
Burada temel amaç; hükümlünün yeniden suç işlemesini önlemek, suç işlemeye yönelik engelleyici etkenleri güçlendirmek, toplumu suça karşı korumak, hükümlünün; yeniden sosyal hayata kazanılmasını sağlamak vs. amaçlar hedeflenmektedir.
671 sayılı KHK (Kanun Hükmünde Kararname) ile 01.07.2016 tarihinden önce işlenen suçlar açısından ayrı bir denetimli serbestlik uygulaması ve infaz sisteminin uygulanması kanunlaştırılmıştır.
Hükümlünün yeniden suç işlemesini engelleyici etkenleri güçlendirmek, toplumu suça karşı korumak, hükümlünün; yeniden sosyalleşmesini teşvik etmek, üretken ve kanunlara, nizamlara ve toplumsal kurallara saygılı, sorumluluk taşıyan bir yaşam biçimine uyumunu kolaylaştırma amacı taşıyan 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Bu Kanunun 105/A maddesinin birinci fıkrasına göre, hükümlülerin dış dünyaya uyumlarını sağlamak, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini ve güçlendirmelerini temin etmek amacıyla; açık ceza infaz kurumunda cezasının son altı ayını kesintisiz olarak geçiren koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalan iyi hâlli hükümlülerin talebi hâlinde, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına, ceza infaz kurumu idaresince hükümlü hakkında hazırlanan değerlendirme raporu dikkate alınarak, infaz hâkimi tarafından karar verilebilir.
Yine Kanunun 107. maddesine göre, koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için mahkûmun kurumdaki infaz süresini iyi hâlli olarak geçirmesi gerekir. [Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar 30 yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar 24 yılını], diğer süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.
671 SAYILI KHK NELER GETİRİYOR?
671 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile yukarıda altını çizdiğimiz bir yıllık süre “iki yıl”, üçte ikilik oran “yarısı” olarak uygulanacaktır.
Böylece, 671 sayılı KHK ile;
Burada temel amaç; hükümlünün yeniden suç işlemesini önlemek, suç işlemeye yönelik engelleyici etkenleri güçlendirmek, toplumu suça karşı korumak, hükümlünün; yeniden sosyal hayata kazanılmasını sağlamak vs. amaçlar hedeflenmektedir.
671 sayılı KHK (Kanun Hükmünde Kararname) ile 01.07.2016 tarihinden önce işlenen suçlar açısından ayrı bir denetimli serbestlik uygulaması ve infaz sisteminin uygulanması kanunlaştırılmıştır.
Hükümlünün yeniden suç işlemesini engelleyici etkenleri güçlendirmek, toplumu suça karşı korumak, hükümlünün; yeniden sosyalleşmesini teşvik etmek, üretken ve kanunlara, nizamlara ve toplumsal kurallara saygılı, sorumluluk taşıyan bir yaşam biçimine uyumunu kolaylaştırma amacı taşıyan 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Bu Kanunun 105/A maddesinin birinci fıkrasına göre, hükümlülerin dış dünyaya uyumlarını sağlamak, aileleriyle bağlarını sürdürmelerini ve güçlendirmelerini temin etmek amacıyla; açık ceza infaz kurumunda cezasının son altı ayını kesintisiz olarak geçiren koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalan iyi hâlli hükümlülerin talebi hâlinde, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına, ceza infaz kurumu idaresince hükümlü hakkında hazırlanan değerlendirme raporu dikkate alınarak, infaz hâkimi tarafından karar verilebilir.
Yine Kanunun 107. maddesine göre, koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için mahkûmun kurumdaki infaz süresini iyi hâlli olarak geçirmesi gerekir. [Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar 30 yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar 24 yılını], diğer süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.
671 SAYILI KHK NELER GETİRİYOR?
671 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile yukarıda altını çizdiğimiz bir yıllık süre “iki yıl”, üçte ikilik oran “yarısı” olarak uygulanacaktır.
Böylece, 671 sayılı KHK ile;
- Denetimli serbestliğe ilişkin 1 yıllık süre, 1 Temmuz 2016 tarihinde önce işlenmiş suçlardan mahkum olanların veya olacakların lehine olacak şekilde 2 yıla çıkarıldı.
- Koşullu salıverilmesine 2 yıl veya daha az süre kalan iyi halli hükümlülerin, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazı mümkündür. Koşullu salıvermeden yararlanabilmek için infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre ise hapis cezasının 2/3’ünden 1/2’sine indirilmiş oldu.
213 SAYILI VUK AÇISINDAN 671 SAYILI KHK’ NIN DEĞERLENDİRMESİ
Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesinde hapis cezasıyla ilgili aşağıdaki hükümler yer almaktadır:
- Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar hakkında18 aydan 3 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
- Belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Ancak Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği belgeleri, Bakanlık ile anlaşması olmadığı halde basanlar veya bilerek kullananlar 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Mahkeme tarafından cezaya hükmedilmesi halinde, kesinleşen hapis cezasının yarısı alınıp bundan 2 yıl çıkarılacak ve kalan süre hapiste geçirilecektir.
Örneğin, 1 Temmuz 2016’dan önce sahte belge düzenleme nedeniyle en üst sınır olan 5 yıl olarak verilen hapis cezasının yarısı (2,5 yıl) infaz kurumunda geçirilmesi gerekiyor. Bu husus, koşullu salıvermedeki değişikliğin sonucudur. Denetimli serbestlikteki değişikliğin sonucu olarak kalan 2,5 yıllık sürenin 6 ayı cezaevinde, kalan 2 yılı ise denetimli serbestlikle tamamlanacak.
Böylece, 5 yıl hapis cezası alan kişi bunun yalnızca 6 ayını hapiste geçirecektir. Zaten 6 aylık sürede de hükümlünün, Kanundaki bu hükümlerden faydalanması için öngörülen “iyi halli olma” şartının kanun gereğince yerine getirilebilmesi için gerekecektir. Çünkü “iyi halli” olmanın tespiti, cezaevine girdikten sonra cezaevi idaresi tarafından hazırlanacak raporla mümkün olabilmektedir.
Tabi mahkemeler tarafından sahte belge kullanma veya düzenleme fiili karşısında üst sınır olan 5 yıl yerine 4 yıl ceza takdiri yapıldığında ise, muhtemelen hükümlü birkaç gün içinde “iyi halli olma” şartını sağlayarak, cezasını cezaevinde değil de, denetimli serbestlikle tamamlayacaktır.
Unutmamak gerekir ki, 671 sayılı KHK’nın etkisi 1 Temmuz 2016’dan önce sahte belge düzenleme veya kullanma fiilleri için geçerli olacaktır. Bu nedenle, bu tarihten sonra sahte fatura kullanma, düzenleme fiillerine dikkat edilmesi gerekecektir.[1]
Son olarak, yürürlüğe giren 6736 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun 5. Maddesinde getirilen hükümler, matrah artırımı dikkate alındığında 2011 ila 2015 yılları arasında sahte fatura kullanma fiilleri bir şekilde işlenmiş ise; matrah ve vergi artırımı yapılarak söz konusu fiillerden kurtulunmuş olacaktır.[2]
DEVAM ETMEKTE OLAN ASLİYE CEZA MAHKEMELERİNDEKİ VERGİ CEZA DAVALARININ AKIBETİ NEDİR?
Bilindiği gibi, 213 sayılı VUK md. 359 hükmüne göre sahte fatura kullanma veya düzenleme fiilleri nedeniyle asliye ceza mahkemelerinde yürüyen ceza davaları 6736 sayılı yasa nedeniyle mükelleflerin bu yasanın md.3 veya 4. Maddeye göre faydalanmaları halinde ceza davaları etkilenmemektedir. Bu nedenle, asliye ceza mahkemelerindeki dosyaların görümü devam edecektir. Aynı şekilde ceza davası aşamasına göre yargıtayda ise yine ceza davası derdest olacaktır. Uygulamada vergi mükellefleri tarafından yanlış yorumlanan bir konu şudur: sahte fatura kullanımı dolayısıyla kendilerine 3 kat vergi ziyaı cezalı tarhiyat yapılan mükellefler dava devam ederken yürürlüğe giren 6736 sayılı yapılandırma yasasının md.3 hükümlerinden (md.4 dahil) yararlanmaları halinde asliye ceza mahkemelerinde devam eden vergi ceza davaları aynen devam edecektir. (Bkz. VUK md.367)
-----------------------------
[1] 671 sayılı KHK 17.08.2016 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
[2] 6736 sayılı Yasa 19.08.2016 gün ve 29806 sayılı R. G. Yayınlanarak, yürürlüğe girmiştir.
Örneğin, 1 Temmuz 2016’dan önce sahte belge düzenleme nedeniyle en üst sınır olan 5 yıl olarak verilen hapis cezasının yarısı (2,5 yıl) infaz kurumunda geçirilmesi gerekiyor. Bu husus, koşullu salıvermedeki değişikliğin sonucudur. Denetimli serbestlikteki değişikliğin sonucu olarak kalan 2,5 yıllık sürenin 6 ayı cezaevinde, kalan 2 yılı ise denetimli serbestlikle tamamlanacak.
Böylece, 5 yıl hapis cezası alan kişi bunun yalnızca 6 ayını hapiste geçirecektir. Zaten 6 aylık sürede de hükümlünün, Kanundaki bu hükümlerden faydalanması için öngörülen “iyi halli olma” şartının kanun gereğince yerine getirilebilmesi için gerekecektir. Çünkü “iyi halli” olmanın tespiti, cezaevine girdikten sonra cezaevi idaresi tarafından hazırlanacak raporla mümkün olabilmektedir.
Tabi mahkemeler tarafından sahte belge kullanma veya düzenleme fiili karşısında üst sınır olan 5 yıl yerine 4 yıl ceza takdiri yapıldığında ise, muhtemelen hükümlü birkaç gün içinde “iyi halli olma” şartını sağlayarak, cezasını cezaevinde değil de, denetimli serbestlikle tamamlayacaktır.
Unutmamak gerekir ki, 671 sayılı KHK’nın etkisi 1 Temmuz 2016’dan önce sahte belge düzenleme veya kullanma fiilleri için geçerli olacaktır. Bu nedenle, bu tarihten sonra sahte fatura kullanma, düzenleme fiillerine dikkat edilmesi gerekecektir.[1]
Son olarak, yürürlüğe giren 6736 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun 5. Maddesinde getirilen hükümler, matrah artırımı dikkate alındığında 2011 ila 2015 yılları arasında sahte fatura kullanma fiilleri bir şekilde işlenmiş ise; matrah ve vergi artırımı yapılarak söz konusu fiillerden kurtulunmuş olacaktır.[2]
DEVAM ETMEKTE OLAN ASLİYE CEZA MAHKEMELERİNDEKİ VERGİ CEZA DAVALARININ AKIBETİ NEDİR?
Bilindiği gibi, 213 sayılı VUK md. 359 hükmüne göre sahte fatura kullanma veya düzenleme fiilleri nedeniyle asliye ceza mahkemelerinde yürüyen ceza davaları 6736 sayılı yasa nedeniyle mükelleflerin bu yasanın md.3 veya 4. Maddeye göre faydalanmaları halinde ceza davaları etkilenmemektedir. Bu nedenle, asliye ceza mahkemelerindeki dosyaların görümü devam edecektir. Aynı şekilde ceza davası aşamasına göre yargıtayda ise yine ceza davası derdest olacaktır. Uygulamada vergi mükellefleri tarafından yanlış yorumlanan bir konu şudur: sahte fatura kullanımı dolayısıyla kendilerine 3 kat vergi ziyaı cezalı tarhiyat yapılan mükellefler dava devam ederken yürürlüğe giren 6736 sayılı yapılandırma yasasının md.3 hükümlerinden (md.4 dahil) yararlanmaları halinde asliye ceza mahkemelerinde devam eden vergi ceza davaları aynen devam edecektir. (Bkz. VUK md.367)
-----------------------------
[1] 671 sayılı KHK 17.08.2016 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
[2] 6736 sayılı Yasa 19.08.2016 gün ve 29806 sayılı R. G. Yayınlanarak, yürürlüğe girmiştir.