Merhabalar,
Geçen yazımda SGK uygulamalarındaki 6552 sayılı Kanunu ele almaya başlamış ve SGK alacaklarına ilişkin yapılandırma işlemlerini anlatmaya çalışmıştım. Bu haftaki yazımda ise ilgili Kanunla SGK iş ve işlemlerinde meydana gelen bazı önemli değişiklikleri anlatmaya çalışacağım.
Ev Hizmetlerinde Çalışanların Sigortalılığı
6552 sayılı Kanunun 55. Maddesiyle birlikte 5510 sayılı Kanuna eklenen Ek Madde 9 gereğince ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanındaki ay içinde çalışma saatine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olan sigortalılar hakkında 5510 sayılı Kanunun 4/a hükümleri uygulanacak olup bu çalışanların bildiriminin en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar yapılması gerekmektedir. Bu bildirimin yapılmaması durumunda 5510 sayılı Kanunun 102. Maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi gereğince İPC uygulanacaktır.
Ev hizmetlerinde 10 gün altında çalışılması halinde ise çalıştırılan süreyle orantılı olarak 82. Maddeye göre hesaplanacak prime esas günlük kazanç alt sınırının %2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ödenecektir. Burada dikkat edilecek husus bu sigortalılara ilişkin hastalık sigortası hükümlerinin uygulanmayacağıdır. Bu kapsama giren sigortalılar adlarına ödenen primin ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar aynı kazancın otuz katının %32.5 oranında prim ödeyebilmekte olup bunun %20’si malüllük-yaşlılık-ölüm sigortası, %12.5’i ise genel sağlık sigortası primidir. Belirtilen süre içinde ödenmeyen primlerin ödenme hakkı düşmekte olup ödenen primler ise 4/a kapsamında sigortalılık olarak kabul edilmektedir.
Bazı Yabancı Uyruklu Çalışanların Sigortalılık Hükümleri Dışında Kalması
6552 sayılı Kanunun 40. Maddesinin ikinci fıkrası ile birlikte Uluslararası sözleşme hükümleri saklı kalmak kaydıyla yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından, o kuruluş ad ve hesabına Türkiye’ye 3 ayı geçmemek üzere bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal güvencesi olduğunu ispatlayan kişiler ile Türkiye’de kendi ad ve hesabına bağımsız çalışanlardan yurt dışında ikamet eden ve o ülke mevzuatına göre sosyal güvencesi olanlar 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olarak sayılmayacaktır.
Tüp Bebek Uygulamasına İlişkin Düzenlemeler, Doğum Borçlanmasına İlişkin Yenilikler ve Fiili Hizmet Zammında Yapılan Değişiklikler
6552 sayılı Kanunun 45. Maddesi ile birlikte evli olmakla birlikte çocuk sahibi olmayan genel sağlık sigortalısı kadın ise kendinin, erkek ise karısının 5510 sayılı Kanunun 63. Maddesinin ( e) bendindeki şartları taşımak kaydıyla yardımcı üremeyle tedavide deneme süresi ikiden üçe çıkarılmış; harp malulleri ve eşleri, 2330 sayılı Kanun kapsamında malüllük aylığı almakta olan vazife malülleri ile eşleri, 5434 sayılı Kanunun 56. Maddesi ile mülga 45. Maddesi kapsamında vazife malüllüğü aylığı almakta olan vazife malüllerinden başkasının yardımı ve desteği olmaksızın yaşamak için gerekli hareketleri yapamayacak derecede malül olanlarla bunların eşleri bu düzenlemeden muaf tutulmuştur.
6552 sayılı Kanunun 43. Maddesi ile birlikte doğum borçlanması hakkı 4/a sigortalıları gibi 4/b ve 4/c kapsamındaki sigortalılara da tanınmış ve 3’e kadar doğum sayısının doğum tarihinden sonraki 2 yıllık süreyi geçmemek kaydıyla borçlanılmak suretiyle kazanılma (borçlanılan sürelerde uzun vadeli sigortalı bakımından sigortalı sayılmaması ve çocuğun yaşaması şartlarıyla birlikte) hakkı getirilmiştir.
6552 sayılı Kanunun 42. Maddesi gereğince ise maden ve yer altında çalışan işçilerin fiili hizmet zammından yararlanabilmeleri için bu süreler içinde kalan yıllık ücretli izin, sıhhi izin, hafta sonu tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile eğitim, kurs, iş öncesi ve sonrası hazırlık sürelerinde fiilen çalışma ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalma şartları aranmayacaktır.
4/b kapsamındaki (Bağ-Kur) Sigortalıları ile İlgili Yapılan Düzenlemeler
6552 sayılı Kanunun 58. Maddesi ile birlikte 5510 sayılı Kanuna geçici 54. Madde eklenerek Mülga 4355 sayılı, Mülga 5373 sayılı ve mülga 507 sayılı Kanunlara göre esnaf ve sanatkar siciline veya odasına ya da her ikisine birden kaydı olmakla birlikte üye kayıtlarının mevzuata uygun olmadığının tespit edilmesi üzerine, Kuruma 4/b kapsamında tescili yapılmış olmasına rağmen bu uygunsuzluklar nedeni ile sigortalılıkları iptal edilmiş olan sigortalılardan 22.03.1985 sonrası sürelere ait prim, gecikme zammı ve gecikme cezalarının 31.12.2013 tarihine kadar ödenmiş olması şartıyla 4/b kapsamındaki sigortalılıkları başlangıç tarihinden itibaren geçerli sayılacak bir nevi ihya işlemi yapılmış olacaktır.
5510 sayılı Kanunun 4. ve 7. Maddeleri ile 2926 sayılı Kanunun 2, 5 ve 9. Maddeleri gereğince kayıt ve tescili yapılanların sigortalılık tescili ve sigortalılık sürelerine esas tarımsal faaliyetleri ile ilgili kurum ve kuruluş üye kayıtlarının mevzuata uygun yapılmaması nedeniyle sigortalılıkları geçersiz sayılanlardan tescillerinin yapıldığı tarihten 31.12.2010 tarihine kadar geçen sürelere ait prim, gecikme zammı ve gecikme cezalarının 31.12.2013 tarihine kadar ödenmiş olması şartıyla 4/b kapsamındaki sigortalılıklar başlangıç tarihlerinden itibaren geçerli hale gelecektir. Bunun istisnası ise tevkifat kesintisine dayanılarak geriye dönük olarak yapılan tescillerden tevkifatın yapıldığı tarihte ziraat odası kaydı bulunmayan kayıtlardır.
Ayrıca……
6552 sayılı Kanunla yapılan en önemli değişikliklerden birisi de 64. Madde ile yapılan düzenlemedir. Bu hükme göre 5521 sayılı İş mahkemeleri Kanunun 7. Maddesine yapılan ilave hükümlerle birlikte 5510 sayılı Kanundan kaynaklanan uyuşmazlıklarda (hizmet tespit davaları hariç olmak üzere) dava açılmadan önce SGK’a müracaat edilmesi zorunlu hale getirilmiş olup yapılan müracaata 60 gün içinde cevap verilmemesi halinde talep reddedilmiş sayılacaktır.
Bu haftaki yazımda 6552 sayılı Kanun kapsamında SGK iş ve işlemlerindeki yeniliklere değinmeye çalıştım. Yeni yılın tüm insanlığa barış, huzur, sağlık, başarı ve mutluluk dolu günler getirmesini diliyorum.
Bir sonraki yazımda görüşmek üzere sağlıcakla kalın…..
Ülkü GÜLMEZ
SGK/SGM Müdür Yard.
(Bu köşe yazısı, sayın Ülkü GÜLMEZ tarafından www.hukukihaber.net sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısının bir bölümü, aktif link verilerek kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen ya da tamamen yayınlanması şahsi haklara ve fikri haklara aykırılık teşkil eder.)