Bilindiği üzere 5275 sayılı Kanun'a Covid-19 dönemi salgını devam ederken eklenen Geçici 9. maddenin 6. fıkrasının 1. cümlesi; "Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar, Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ve örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar hariç olmak üzere, toplam hapis cezası on yıldan az olanlar bir ayını, on yıl ve daha fazla olanlar ise üç ayını kapalı ceza infaz kurumunda geçirmiş olan iyi hâlli hükümlülerden ilgili mevzuat uyarınca açık ceza infaz kurumlarına ayrılmalarına bir yıl veya daha az süre kalanlar, talepleri hâlinde açık ceza infaz kurumlarına gönderilebilirler." şeklindedir. Geçici Madde 9'un 31.07.2023 tarihine dek geçerli olacağı ifade edilmiş olup işbu maddeye göre toplam hapis cezasının kanunda düzenlenen kısmını kapalı ceza infaz kurumunda geçirmiş olan iyi hâlli hükümlüler talepleri üzerine açık ceza infaz kurumuna bir yıl erken ayrılabilir.
5275 sayılı Kanun'un Geçici 10. maddesinin 6. fıkrası ile ise iyi hâl şartına yer vermeksizin 31/7/2023 tarihi itibarıyla kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülerin gerekli şartları sağlamaları hâlinde açık ceza infaz kurumuna 3 yıl erken ayrılabilecekleri ifade edilmiştir. Geçici 10. Madde 15/07/2023 tarihli Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Geçici 9. Maddenin ve açığa ayrılma hakkına ilişkin getirdiği lehe düzenlemenin 31/07/2023 tarihine kadar uygulanacağının kabul edildiği durumda, açığa ayrılma hakları ve buna ilişkin talepleri 15/07/2023 ila 31/07/2023 tarihi arasına denk gelen hükümlüler, 31/07/2023 tarihinden sonraya denk gelen hükümlülere göre 1 yıl daha erken olacak şekilde açık ceza infaz kurumuna ayrılabileceklerdir. Geçici Madde 9 ile Geçici Madde 10'un birlikte tatbikinin 31/07/2023 tarihine kadar mümkün olduğunun kabulünde 29/07/2023 tarihinde açığa ayrılma hakkını kullanabilecek hükümlü açısından kapalı ceza infaz kurumunda geçirilecek süre 01/08/2023 tarihinde açığa ayrılma hakkını kullanacak hükümlüye göre 1 yıl daha az olacaktır.
Ancak açığa ayrılma hakkına ilişkin yapılacak değerlendirmede suç tarihinin esas alınmasının gerekeceği Yargıtay 5. Ceza Dairesi, 05/06/2015 T. , 2015/7247 E. , 2015/12133 K. sayılı kararı ile; "Hükümlünün mahkumiyetine ilişkin kararda suç tarihinin 2001 yılının Ekim ayı olarak gösterilmiş olunması karşısında, suçun işlendiği tarihten sonra 01/06/2005 tarihinde yürürlüğe giren ve hükümlünün aleyhine olan 5275 sayılı Kanunun 14/2. maddesi uyarınca çıkartılan, Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği esas alınmak sureti ile hükümlünün açık ceza infaz kurumuna ayrılması için toplam cezanın 1/5'lik kısmının infaz edilmesi koşulunun aranmasına gerek olmadığı gözetilmelidir." şeklinde ifade edilmiştir. İşbu karardan da anlaşılacağı üzere infazda derhal uygulama ilkesinin hükümlünün açığa ayrılma hakkını aleyhe etkileyecek şekilde tatbiki mümkün değildir. Açığa ayrılma hakkının ve ilgili kanunun tespiti ve tatbikinde suç tarihi esas alınmalıdır.
Dolayısıyla açığa ayrılma süresinin tatbikinde 14/07/2023 ile 31/07/2023 tarihi arasındaki uygulamanın Geçici Madde 9 ile Geçici Madde 10'un birlikte tatbik edilerek 3+1 yıl erken uygulama şeklinde olduğu gözetildiğinde 31/07/2023 tarihinden itibaren Geçici Madde 10'un Geçici Madde 9'u ilga edeceği ve açığa ayrılma süresinin yalnızca 3 yıl erkene alınacağı şeklindeki bir kabul hukuki olmayacaktır. Yukarıda alıntıladığım Yargıtay kararı içeriğinden de anlaşılacağı üzere açığa ayrılma süresinin tespitinde suç tarihi esas alınmalı ve 31/07/2023 tarihi öncesinde işlenmiş suçlarda Geçici Madde 9 ile Geçici Madde 10'un birlikte tatbiki ile sonuca gidilmelidir.
Son olarak belirtmek gerekir ki hükümlüler tarafından da sıklıkla sorulan sorulardan biri de Geçici Madde 9'un tatbik edilmediği durumda tahliyelerinin gecikip gecikmeyeceği hususudur. Geçici Madde 9 ile Geçici Madde 10'un birlikte tatbiki, yalnızca açığa ayrılma süresini ve kapalı cezaevinde kalınacak süreyi etkileyecek olup denetimli serbestlik süresine ve tahliye tarihine ilişkin bir değişikliğe sebebiyet vermeyecektir.